Lösslandschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlandse landschappen

• Komende 5 lessen werken we aan 5 verschillende Nederlandse landschappen, jullie maken bij elk landschap een praktijkopdracht.

*Wanneer een woord vetgedrukt is, dan is dit een belangrijk begrip voor je tentamen!*

Thema 1: Lösslandschap

Na deze les weet jij:

- Wat löss is

- Waar löss in Nederland voortkomt

- Het ontstaan van löss

- Wat de belangrijkste kenmerken zijn

Wat is löss?

- Zeer fijne en lichte korrels zand, konden dus 

gemakkelijk worden meegevoerd met de wind (eolische afzetting)

- Het bestaat voor 75% uit kwartskorrels

- Löss bevat veel voedingsstoffen, dus erg vruchtbaar!

- De onderste laag löss is tijdens Saalien afgezet (bevat veel leem)

- De bovenste laag löss is tijdens Weichselien afgezet 

Waar kunnen we löss vinden in NL?

Löss vind je voornamelijk in Zuid-Limburg en plaatselijk bij Arnhem en Nijmegen. 

Waarom enkel op deze plaatsen? Bekijk de volgende video en noteer vervolgens kenmerken van Zuid-Limburg die jou opvallen.

Welke uiterlijke kenmerken van Zuid-Limburg zijn jou opgevallen?

Typerend voor Zuid-Limburg:

• Dalen landschap 
• (heuvel landschap)
• Akkers, fruitteelt
  
• Erg groen
• Maas
• Terrassen/plateau's

• Opheffing

Wat is opheffing?

Het blauwe deel = laag Nederland = lager dan NAP+1m. 

Het roze deel = hoog Nederland = hoger dan NAP+1m. 

Dit is een gevolg van opheffing. 

Door tektonische plaatbewegingen komt 

de bodem (vooral in Zuid-Oost) Nederland, 

nog altijd omhoog. Zuid-Limburg is daarom het 

hoogst gelegen gebied in NL. 

Omdat de Maas tijdens de glacialen meer ging meanderen zijn de rivierbeddingen door fluviatiele afzettingen verbreedt, weliswaar op verschillende hoogtes. Hierdoor zijn terrassen ontstaan.

Verband tussen opheffing en löss?

We gaan terug in de tijd.....

- Tijdens de laatste ijstijd (Weichselien) lag de Noordzee droog

- De wind nam zand, löss en andere korrels mee en verplaatste dit landinwaarts

- De eolische afzettingen kwamen terecht op plaatsen waar weerstand was: 

Reliëf in het landschap en vegetatie = Zuid-Limburgs landschap 

Löss komt vooral voor in...

1. Omgeving Arnhem/ Nijmegen
2. Zuid- en Midden-limburg
3. Noord-Brabant
4. Zuid-Limburg en Arnhem/Nijmegen

Eolische afzetting houdt in dat sedimenten worden afgezet door:

1. Wind
2. Rivieren
3. Oceanen
4. Zowel A,B,C zijn correct

Omschrijf in twee zinnen wat 'opheffing' inhoudt.

Fluviatiele afzetting houdt in dat sedimenten worden afgezet door:

1. Wind
2. Rivieren
3. Oceanen
4. Zowel A,B,C zijn correct

Waarom is het lösslandschap zo gunstig voor boeren?

1. Het is goedkope grond
2. Het is juist niet gunstig voor boeren
3. Löss is zeer vruchtbaar
4. Koeien kunnen er goed op grazen

Kortom

• Löss is vruchtbare grond in de vorm van lichte fijne korrels
• Vooral in Zuid Limburg en Arnhem/Nijmegen
• Het is door wind meegevoerd (eolisch) vanuit een droge Noordzee tijdens het Weichselein. 
• Het hoge dalenlandschap in Zuid-Limburg vormde een obstakel voor löss waardoor het daar is neergestreken.
• De Maas heeft tijdens de glacialen verschillende vormen aangenomen, in combinatie met opheffing heeft dit geresulteerd in hoogteverschillen in het landschap: Terrassen

Praktijkopdracht

- Breng een bezoek aan de grindgroeve in het Savelsbos (Zuid-Limburg)
- Maak een vlog (2-3min.) 
- Eisen: Beschrijf in eigen woorden wat löss 

is en waarom dat daar te vinden is.
- Toon aan welke horizonten er te zien zijn

en leg uit hoe deze zijn ontstaan.

Veel succes!