Colitis ulcerosa

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

7.9 Colitis ulcerosa

Doelen van vandaag:

1. Aan het eind van de les kun je een definitie geven van Colitis ulcerosa.
2. Aan het eind van de les kun je 3 risicofactoren benoemen.
3. Aan het eind van de les kun je minimaal 5 symptomen en 3 complicaties benoemen.
4. Aan het eind van de les kun je uitleggen welke diagnostiek en behandelingen er zijn.

Wat is Colitis ulcerosa?

1. acute ontsteking van het slijmvlies van de dunne darm
2. chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm
3. chronische ontsteking van het slijmvlies van dunne darm

Colitis ulcerosa

- chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm

- colon = dikke darm

- itis = ontsteking

- ulcera = zweren

-ontsteking in de darm is altijd aaneengesloten

- 30.000 mensen lijden aan colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn behoren samen tot de 'IBD', wat is dat?

Symptomen bij Colitis ulcerosa?

Risicofactoren

1. Afweersysteem is te actief en valt eigen lichaam aan.
2. Genetische aanleg
3. Omgevingsfactoren (stress)

- Wordt niet veroorzaakt door een virus, bacterie of parasitaire infectie.

- roken is geen risicofactor, mogelijk zelfs positief effect

Colitis ulcerosa is een ziekte waarbij het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt, hoe noemen we deze type ziekte?

Symptomen

diarree

slijm en/of bloed bij ontlasting

vermoeidheid

buikpijn

bloedarmoede

koorts

Welke symptomen kunnen zorgvragers nog meer hebben?

Je hebt 5 minuten om te zoeken naar andere symptomen.

Andere symptomen

1. gewichtsverlies
2. opgezette buik
3. moeite met ontlasting ophouden
4. ontstekingen in andere delen lichaam (ogen, huid, lever, galwegen, gewrichten)
5. PSC (primaire scleroserende cholangitis)

Deze specialist (en) doen onderzoek naar de diagnose colitis ulcerosa:

1. chirurg
2. internist
3. intensivist
4. MDL-arts

Diagnostiek

1. Anamnese

2. Lichamelijk onderzoek

3. Aanvullend onderzoek

--> Lees op blz. 278 de alinea's over 'Diagnostiek'. 

        Tijd 10 minuten.

Anamnese, welke vragen stel je?

Lichamelijk onderzoek

Bloedonderzoek: Naar welke ontstekingswaarden wordt gekeken?

1. kalium en ijzer
2. Kreatinine en ijzer
3. ALAT en ASAT
4. BSE (bezinkingssnelheid) en CRP (C-reactieve eiwit)

Aanvullend onderzoek

Bloedonderzoek:

1. Ontstekingswaarden: BSE, CRP

2. Bloedarmoede: Hb-gehalte

3. Albumine eiwit

4. Vitaminen en mineralen

Waar wordt ontlasting op onderzocht?

Calprotectine

- ontstekingsremmend eiwit

- aanwezig in ontstekingscellen

- hoeveelheid calprotectine in ontlasting is ongeveer gelijk aan aantal ontstekingscellen in de darmen.

- geschikte voor diagnose en ernst ziekte bepalen.

Beeldvorming

1. endoscopie
2. echografie
3. onderzoek met camerapil
4. CT-scan
5. MRI-scan

kijkonderzoek  naar de darm via de mond of anus

klein stukje weefsel

kijkonderzoek naar de gehele dikke darm

kijkonderzoek naar sigmoïd en rectum

Coloscopie

colonscopie

sigmoïdoscopie

biopt

Complicaties

1. ontstekingen

                 Oogontsteking

                 Gewrichtsontsteking

2. botontkalking

3. darmkanker

4. fistels 

Wat is de vakterm voor oogontsteking?

Oogontsteking (uveïtis)

-ontsteking van de iris

- verminderd zicht

- zwarte vlekjes of slierten

- fotofobie (last van licht)

- pijn, rood, tranend oog

- oogdruppels (cortico's)

Gewrichtsontsteking

- artitis

- ontstekingen in armen, benen, bekken en wervelkolom

- pijn, rood, gezwollen gewricht.

- behandeling met corticosteroïden

Waarom worden NSAID's, ibuprofen/diclofenac, niet aanbevolen bij colitis ulcerosa?

1. geven veel bijwerkingen
2. geven een opvlamming van de aandoening
3. veroorzaken maag- en darmklachten
4. werken onvoldoende pijnstillend

Waardoor is er een grotere kans op osteoporose bij colitis ulcerosa?

Fistels zijn een complicatie bij:

1. colitis ulcerosa
2. ziekte van Crohn
3. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
4. ziekte van Crohn, zelden bij colitis ulcerosa

Kan colitis ulcerosa worden genezen met medicijnen?

1. ja
2. nee

Behandeling: medicijnen

- pijnstillers, paracetamol

- diarreeremmers of vezels

- anti-emetica bij misselijkheid

- medicijnen met 5-aminosalicylzuur

- corticosteroïden, prednison

- immunosuppressiva

- TNF-a-blokkers

stellen tijd tot opvlamming ziekte uit, bij lichte tot matige symptomen

remmen afweersysteem, niet snel voorgeschreven, alleen als het met eerder medicijnen niet onder controle is

ontstekingsremmend, vaten knijpen samen, minder zwelling en oedeem op plaats ontsteking

onderdrukken afweer, TNF-a wordt geblokkeerd, via infuus of injectie, bijv. infliximab

immunosuppressiva

corticosteroïden

TNF-a-blokkers

medicijnen met 5-aminosalicylzuur

Chirurgie

- als medicatie niet werkt

- bij zeer regelmatig, ernstige ontstekingen

- geheel en/of gedeeltelijk verwijderen darm met endeldarm

- plaatsen stoma, tijdelijk of permanent 

Colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn

Ga op internet op zoek naar 3 verschillen tussen beide aandoeningen.

Tijd 10 minuten

Afsluiting

Wat heb jij vandaag geleerd?

Was deze werkvorm leerzaam?

Volgende week: Quiz herhaling lesstof, na kerstvakantie 7.10 buikvliesontsteking