Cette leçon contient 39 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 4 vidéos.
La durée de la leçon est: 60 min
Éléments de cette leçon
de middeleeuwen
Slide 1 - Diapositive
middeleeuwen?
Slide 2 - Carte mentale
de middeleeuwen
De Nederlandse literatuur begint met de bekende versregels:
Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbiddan we nu?
Slide 3 - Diapositive
de middeleeuwen
Er is nog geen sprake van "de Nederlanden"
hertogdommen, graafschappen en bisdommen deel uitmakend van het
Frankische, Duitse en Bourgondische rijk.
Geen eenheidstaal, wél Latijn en vele vormen van "Diets".
diets
Slide 4 - Diapositive
De tekst die je hoorde is van Heynric van Veldeken, de eerste schrijver die we bij naam kennen. Hij hoort zowel bij de Nederlandse als Duitse literatuur. Hij kwam uit Belgisch Limburg.
De vogeltjes maken kond dat ze de bomen in bloei zien staan. Hun gezang stemt mij zo goed dat ik vrolijk ben en niet treurig kan zijn. God ere haar, die bij mij bewerkt, vanaf de overzijde van de Rijn, dat ik van mijn zorgen word bevrijd terwijl ik ver in den vreemde ben.
Slide 5 - Diapositive
In de middeleeuwen zijn er grofweg gesproken drie standen:
de geestelijkheid
de adel
de boeren
later komen daar de burgers bij
Slide 6 - Diapositive
Karel de Grote
Aan Karel de Grote worden allerlei avonturen toegeschreven die hij zelf niet kan hebben beleefd. We noemen dit epische concentratie of epische verdichting. Karel groeide op deze manier uit tot een modelvorst.
Slide 7 - Diapositive
De riddertijd is ongeveer van 1150 tot 1250 en manifesteert zich in vele ridderromans.
Het woord "roman" heeft niets met romantisch te maken; het betekent gewoon "verhaal in het Romaans", toen de volkstaal in Frankrijk.
De ridderroman is in dichtvorm geschreven omdat dat makkelijker te onthouden is. Verhalen werden namelijk doorverteld.
Het woord ridder betekent letterlijk "ruiter". Dus hij die over een paard kon beschikken.
Slide 8 - Diapositive
Arthurromans
Keltische en Britse romans.
Koning Arthur.
Niet gebaseerd op historische feiten.
Geen oorlog maar queeste.
Bijvoorbeeld naar de heilige graal.
Ter ere van een geliefde maar vaak
onbereikbare vrouw.
Britten tegen Angelsaksen.
Slide 9 - Diapositive
Karel de Grote
De bekendste Nederlandse
ridderroman is Karel ende
Elegast. Deze roman is
oorspronkelijk Nederlands.
Slide 10 - Diapositive
Arthurromans
In Engeland kun je meerdere
"originele" ronde tafels bewonderen.
Slide 11 - Diapositive
Slide 12 - Vidéo
Hoe luidt het eerste zinnetje van de Nederlandse literatuur?
A
Hebban alla vagolo nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?
B
Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase thu enda hic, wat unbidan we nu?
C
Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?
D
Hebban olla vogalas nesta hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?
Slide 13 - Quiz
Uit welke componenten bestaat ons gebied in de middeleeuwen?
A
Rijnland, Maasland en Scheldegebied
B
Bourgondië, Frankrijk en Duitsland
C
gouwen, dijken en terpen
D
hertogdommen, graafschappen en bisdommen
Slide 14 - Quiz
Wat is in de middeleeuwen de volkstaal?
A
Latijn
B
Diets
C
Duits
D
Bourgondisch
Slide 15 - Quiz
Wat betekent het woord roman letterlijk?
A
verhaal in het Romeins
B
verhaal in het Romaans
C
romantisch verhaal
D
Frans verhaal
Slide 16 - Quiz
Welke drie standen zijn er grofweg in de middeleeuwen?
A
geestelijkheid, adel en boeren
B
God, geestelijkheid en adel
C
ridders, adel en boeren
D
Franken, Duitsers en Bourgondiërs
Slide 17 - Quiz
Wat betekent het woord ridder letterlijk?
A
vazal
B
paladijn
C
leenman
D
ruiter
Slide 18 - Quiz
Wat houdt het feodale stelsel in?
A
De koning is leenman, de ridder de leenheer en beide moeten voldoen aan verplichtingen
B
De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide zweren trouw aan God en de kerk
C
De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide aanbidden de vrouwen
D
De koning is leenheer, de ridder de vazal en beide moeten voldoen aan verplichtingen
Slide 19 - Quiz
Waardoor kenmerken de Karelromans zich?
A
epische concentratie
B
middeleeuwse verdichting
C
heldhaftige avonturen
D
hoofse daden
Slide 20 - Quiz
Burgerlijke didactiek
De bekendste didacticus is Jacob van Maerlant.
Men beschouwt hem als de vader der dietsen dichteren al.
Hij zet zich in voor de belangen van de burgerij.
Zijn belangrijkste werk is "Wapene Martyn", waarin de ongelijkheid van de standen aan de kaak wordt gesteld.
Andere werken zijn "Der naturen bloeme" en de "Rijmbijbel"
Slide 21 - Diapositive
Wat betekent een queeste?
A
een ideale vrouw
B
een heilige graal
C
speurtocht
D
een Angelsaksische nederlaag
Slide 22 - Quiz
Het dierdicht
Dierverhalen zijn van alle tijden
Van den vos Reynaerde is een hoogtepunt in de middeleeuwse literatuur
Geschreven door Willem
Kritisch, geestig, scherp en hier en daar bijzonder ondeugend
Slide 23 - Diapositive
Slide 24 - Vidéo
Slide 25 - Vidéo
Het katholicisme in de middeleeuwen
Verbreidt zich vanaf 690, soms met behulp van de "ijzeren tong".
De Friezen pikken het niet en Bonifacius wordt in Dokkum vermoord.
De Frankische koningen krijgen het er wel "ingepeperd".
Soms door enkele Germaanse elementen te "vertalen", zoals in "Heliand".
Slide 26 - Diapositive
Het katholicisme in de middeleeuwen
Rond 1000 is het katholieke geloof
overal ingeburgerd en leeft het
Germaanse geloof alleen nog
ondergronds. Overal komen kerken
en gigantische kathedralen.
Slide 27 - Diapositive
Het katholicisme in de literatuur
Verhalen over het leven van Christus.
Liederen ter ere van de christelijke
feestdagen.
De monniken vervaardigen de
handschriften en hebben dus veel
macht.
Een voorbeeld: Beatrijs
Slide 28 - Diapositive
De moraal van "Beatrijs"
Iemand die op Maria
vertrouwt, kan, ondanks
alles, op haar steun
blijven rekenen.
Slide 29 - Diapositive
Het lied in de middeleeuwen
Als er één periode is geweest,
waarin het goed feestvieren was,
dan is dat wel de middeleeuwen.
Het barstte dus ongetwijfeld van
de liederen, maar daar zijn er niet
zo veel van overgebleven.
Slide 30 - Diapositive
Het lied in de middeleeuwen
Bekende volksballaden:
Het lied van heer Halewijn
De twee conincskinderen
Het daghet in den Oosten
Bekend cultuurlied:
Egidiuslied
Slide 31 - Diapositive
Slide 32 - Vidéo
Vaganten
vagari = zwerven
studenten, monniken of nonnen
drop-outs
waarzeggen, goochelen,
musiceren, koorddansen
tanden trekken
liefde voor de poëzie
Slide 33 - Diapositive
Wie was de bekendste didacticus in die tijd in ons gebied?
A
Willem die Madocke maakte
B
Martyn Wapene
C
Jacob van Maerlant
D
Heynric van Veldeken
Slide 34 - Quiz
Wat voor soort literair werk is "Van den vos Reynaerde"?
A
een pleidooi
B
een dierenepos
C
een fabel
D
een karakterschets
Slide 35 - Quiz
Van welke middeleeuwse legende is maar één exemplaar bewaard gebleven?