De reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

 Reformatie

     Onderwerpen:

• Katholieke kerk
• Protestantse kerk
• Reformatie

Planning

Begrippen: 

• Aflaten
• Reformatie 

• Leerdoelen
• Uitleg 
• Zelfstandig werken

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de oorzaken zijn van de reformatie
• Je kunt uitleggen wat de gevolgen zijn van de splitsing van de christelijke kerk. 
• Je kunt uitleggen wat Luther zijn rol was binnen de reformatie.

Christelijke kerk 

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Christelijke kerk

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Christelijke kerk

• Beelden moeten worden onderhouden

• Gedaan door aflaten -> Een aflaat is in de zestiende eeuw een manier om zonden te laten vergeven. 

• Bisschoppen wonen in rijke huizen

• Ketters worden gemarteld

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

± 1469 - 1536

Bijbel  uitgegeven door Erasmus. 

Kun je zijn naam ontdekken? 

Erasmus geloofde in God, net als iedereen in zijn tijd. 

Hij vond het belangrijk dat iedereen toegang had tot de Bijbel. Hij ontdekte dat de Bijbeltekst die in zijn tijd werd gebruikt niet helemaal klopte. Hij vergeleek vele oude versies van de Bijbeltekst en maakte verbeteringen. 

Daar kwam veel kritiek op: heilige teksten kun je toch niet zomaar aanpassen?!

Maar humanisten zagen juist wel dat Erasmus' bijbel een betere bron voor het christendom was. Deze onenigheid zorgde ervoor dat Erasmus wereldberoemd werd. 

Maarten Luther

04:27

Geef een voorbeeld waarmee je laat zien dat Luther erg ontevreden was met wat hij in Rome zag.

Reformatie 

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de christelijke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie 

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

Reformatie 

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de kerk zal hervormen

• Paus stuurde een bul -> Luther negeerde deze 

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Begrippenposter

Edict van Worms

• Karel V organiseerde een rijksdag -> vergadering waar Luther centraal in staat. 

• Luther kreeg een laatste kans om al zijn woorden in te trekken.

Edict van Worms

• Luther deed dat niet.

• Edict van Worms -> het keizerlijk bevel tot wereldlijke verbanning van Luther.

Edict van Worms

• Karl V had verklaard dat Luther volgelvrij was. 

• Vogelvrij -> een persoon die buiten de wet geplaatst wordt en alle rechtsbescherming verliest.

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Zelfstandig werken

• Maken opdracht 1 t/m 6