Oefenvragen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De val van het Romeinse rijk had verschillende oorzaken 

en gevolgen. Sleep de oorzaken en gevolgen bij elkaar.

Ontstaan nieuwe koninkrijken.

OORZAKEN

GEVOLGEN

Romeinse wegen verdwijnen

Volksverhuizingen

Zwak leger

Steden verdwijnen

Weinig internationale handel

Splitsing van het Romeinse rijk

Minder geschreven bronnen

Wat geven de boeren aan de heer en de heer aan de boeren in het hofstelsel? Sleep de actie / het voorwerp naar de juiste plek.

Bescherming

Landbouwgrond

Oogst

Herendiensten

Waarom gingen mensen op een domein wonen? 

Zet de gebeurtenissen in chronologische volgorde!

veel plunderingen 

en berovingen.

Verval steden, op het platteland zoeken naar bescherming van een rijke boer / heer.

Geen leger meer 

ter bescherming.

bijna geen handel / 

geen muntgeld.

woeste grond

gebied heer

gebied boeren

Wat betekent
polytheïsme?

Verspreiding van het christendom.

1. Geloven in meerdere goden
2. Geloven in één God

Sleep de afbeeldingen naar de verschillende manieren 

van bekeren die we deze les besproken hebben:

De heidense

leiders bekeren

Vermengen met heidense gebruiken

heiligdommen 

vernietigen

➤ Sleep steeds het vinkje achter de zin naar het goede woord om de zin kloppend te maken. 

Na de val van het Romeinse Rijk waren er veel / weinig oorlogen in Europa.

Na de val van het Romeinse Rijk. werd er veel meer / minder gehandeld in Europa.

Na de val van het Romeinse Rijk ontstaan er veel / nauwelijks steden in Europa.

Ontstaan standensamenleving.

- Geen geld

- Onveilig

- Platteland -> domein

Vul het schema in,

verschillen tussen het hofstelsel en het leenstelsel:

HOFSTELSEL

LEENSTELSEL

Politiek stelsel

Economisch stelsel

Ontstaat na val van Romeinse rijk

Boeren zoeken bescherming

Vazallen staan de koning bij met 

raad en daad

Boeren staan 

deel oogst af

Koning kan gebied niet alleen besturen

In de Middeleeuwen was de samenleving verdeeld in een standenmaatschappij. Sleep de drie standen naar de juiste plek in de afbeelding:

Bidden

Beschermen

Werken

Adel

Boeren

Geestelijken

2e stand

1e stand

3e stand

		Jodendom	Christendom
Naam god?
Gebedshuis?
Leefregels?
'Belangrijkste' profeet?
Heilig boek?

Islam

Kenmerken van de islam.

Jaweh

God

Allah

5 zuilen

10 geboden

10 geboden

Synagoog

Moskee

Kerk

Mohammed

De Tenach 

De Bijbel

Jezus

Mozes

De Koran

Sleep de woorden naar de juiste open plekken.

Mohammed  was een handelaar uit de stad __________________ . Hij werd een  ____________________ , dat is een boodschapper van Allah. Mohammed stichtte een nieuwe godsdienst: de  __________________ Zijn boodschappen werden opgeschreven in de _____________________ . In  __________________  stichtte Mohammed een islamitische staat. In die staat woonden volgelingen van Mohammed. Zij worden  __________________  genoemd. Hun gebedshuis is de  __________________ .

moskee

Mekka

profeet

Koran

Medina

islam

Moslims

Het drieslagstelsel verdeelde het land in drie delen. Welk deel hoort waarbij?

Braak

Wintergraan

Zomergraan

Groei handel en steden.

Door de groeiende bevolking was 

er behoefte aan meer voedsel.

Daarom gingen boeren nieuwe technieken uitproberen.

De technieken zijn: ontginning, drieslagstelsel en nieuwe werktuigen.

Door deze nieuwe technieken was 

er een grotere opbrengst

Deze opbrengst kon worden verhandeld op de markt in de stad.

Niet iedereen hoefde meer boer te zijn, er kwamen nieuwe beroepen.

Zet de namen op de juiste plek

Dit systeem heet het ...

Feodalisme.

Leenheer

Leenstelsel

Leenman

Achterleenman

vroege middeleeuwen

late middeleeuwen

1

2

3

adel/

ridders

ambtenaren/

overheidsdienaar

huurlingen/

gehuurde soldaten

centralisme/

in één punt

leenmannen/ vazallen

decentralisme/

meer punten