§3 Burgers aan de Macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Goedemorgen 2A!!

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

www.barbaareducatie.nl

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was. 
• Ik kan aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden. 
• Ik kan uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.
  
   

Uitleggen wat ze moeten doen met de leerdoelen. Wanneer ze de begrippen en de leerdoelen goed weten zijn ze goed voorbereid.

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

Het bestuur van de Republiek

1. Geen koning, maar regenten

Verschil met andere landen:

• In andere Europese landen regeerde een koning of vorst.
• In de Republiek lag de macht bij regenten, een kleine groep rijke mannen.

Macht bleef in dezelfde families:

• Nieuwe bestuurders werden benoemd door de zittende regenten.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was. 

Het bestuur van de Republiek

2. Bijna geen centraal bestuur

Zeven gewesten:

• Elk gewest had een eigen bestuur, de Gewestelijke Staten.
• Afgevaardigden van steden en adel namen de besluiten.

Gezamenlijke besluiten:

• Alleen over buitenlandse politiek, defensie, en het bestuur van koloniën werkten de gewesten samen.

• Dit gebeurde in de Staten-Generaal, waar elk gewest één stem had.

• Holland was het machtigst, omdat het het rijkst was en het meeste bijdroeg aan leger en vloot.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was. 

Het bestuur van de Republiek

3. Bestuur alleen door mannen

Rollen van vrouwen:

• Vrouwen mochten niet deelnemen aan de politiek.
• Wel werkten veel vrouwen en verdienden zij hun eigen geld.
• Vrouwen waren soms ondernemers, geleerden, dichters of schilders.
• Bij liefdadigheidsinstellingen (zoals weeshuizen en vrouwengevangenissen) zaten vrouwen soms in het bestuur.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was. 

Regenten en stadhouders

De twee belangrijkste bestuurders

Stadhouder:

• Leiding over leger en vloot.
• Officieel in dienst van de Gewestelijke Staten.
• In praktijk vaak uit de familie van Willem van Oranje.

Raadpensionaris van Holland:

• Hoogste ambtenaar van het gewest Holland.
• Adviseerde de Staten-Generaal over buitenlandse politiek.
• Onderhield contacten met andere landen.

Leerdoel:

Ik kan aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden. 

Regenten en stadhouders

Leerdoel:

Ik kan aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden. 

Ruzies en spanningen

Voorbeeld 1: Maurits vs. Johan van Oldenbarnevelt

Oorzaak: Ruzie over religieuze zaken en andere politieke meningsverschillen.

Gevolg: Maurits liet Johan van Oldenbarnevelt arresteren en in 1619 onthoofden wegens landverraad.

Voorbeeld 2: Willem II vs. regenten

Oorzaak:

• Willem II wilde doorvechten tegen Spanje na de vrede van 1648.
• Regenten wilden vrede, omdat oorlog duur was en de handel schaadde.

Gevolg:

• Willem II begon ruzie met de regenten over het verkleinen van het leger.
• Na zijn dood in 1650 besloten de regenten geen nieuwe stadhouder te benoemen.

Het einde van de Gouden eeuw

Rampjaar 1672

Aanval door meerdere vijanden:

• Engeland, Frankrijk, Münster en Keulen vielen de Republiek aan.

Redenen voor de aanval:

• Engeland: Wilde de handel van de Republiek overnemen.
• Frankrijk: Koning Lodewijk XIV wilde zijn grondgebied uitbreiden tot aan de Rijn en de macht van de Republiek breken.

Resultaten:

• Zeeoorlog: Admiraal Michiel de Ruyter won van de Engelsen.
• Landoorlog: Frankrijk en Duitse bondgenoten bezetten een groot deel van de Republiek.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.  

Het einde van de Gouden eeuw

Gevolgen:

Oorlogen na 1672:

• De Republiek bleef oorlog voeren met Engeland en Frankrijk. (slecht voor handel)

Belastingen:

• Belastingen werden verhoogd om de oorlogen te betalen, wat de economie verder verzwakte.

Terugkeer van de stadhouder:

• Willem III werd stadhouder en wist vijandelijke troepen terug te dringen.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.  

Het einde van de Gouden eeuw

Einde van de Gouden Eeuw

Rond 1700:

• De Republiek kon niet langer concurreren met rijkere en machtigere landen als Engeland en Frankrijk.
• De economische en politieke macht van de Republiek nam af.

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.  

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

Opdracht

Wat: Dalton taken

Hoe: buur

Tijd: 15 á 20 minuten

Klaar: §5

Uitkomst: Je kan het einde van de gouden eeuw uitleggen.

Deze les:

• Intro
• Leerdoelen
• Uitleg
•  Opdracht
• Afsluiting

Afsluiting

Volgende les:

• §2.4 Vorsten met absolute macht.
• Dalton taken.