2.3 Regenten en stadhouders (burgers aan de macht)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag:

1. Regenten

2. Maurits versus van Oldenbarnevelt

3. De Staten Generaal

Hoe bestuur je een land zonder koning of keizer?

Republiek der zeven verenigde Nederlanden

Wat was er ook alweer aan de hand?

 

- Unie van Utrecht 1579 --> Acte der verlatinghe

- 1588 Republiek kan geen nieuwe vorst vinden en besluit zelf door te gaan.

- Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

(tel het aantal gewesten in het plaatje eens)

Regenten

- Door de moedernegotie was er een nieuwe groep burgers ontstaan. 

De regenten:  Rijke burgers met bestuursfunctie. 

- Waarom is het ontstaan van regenten alleen mogelijk in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden? 

Hier zien we regenten in typische kleding ----->

Welk geloof zijn de meeste regenten? Wat heeft

dat te maken met hun kleding? 

Hoe gaan we het regelen?

Alle zeven de gewesten willen binnen hun eigen gebied de regels kunnen bepalen. (Particularisme) 

De gewesten gaan samenwerken op financieel gebied en buitenland politiek (leger). Omdat ze zo samen sterker staan. (centralisatie)

Om deze twee zaken te regelen ontstaat de Staten-Generaal. 

Elk gewest stuurt een afgevaardigde naar Den Haag. 

Staten-Generaal 

-Is een vergadering tussen afgevaardigden uit  zeven de 'Gewestelijke Staten' of gewesten van de Republiek. 

- In het binnenhof te Den Haag (hofstad)

Taken:

- Beslissen over oorlog en vrede (het leger)

- Bestuur Generaliteitslanden (Brabant & Limburg)

- Belasting afspraken maken

Particularisme 

De Gewestelijke Staten hadden dus zelf zoveel mogelijk autonomie. 

Elke gewest mocht zijn eigen regels maken. Het kon dus per gewest verschillen welke straffen er stonden op bepaalde overtredingen of welk geloof geaccepteerd werd en welke niet. 

Belangrijke functies

Stadhouder: 

Dit was de leider van het leger. Staat in dienst van de Staten-Generaal want die beslissen over oorlog en vrede. Altijd iemand van Oranje werd gekozen voor deze functie

Gekozen door de afgevaardigde (dus door de gewesten)

Waarom werd er één legerleider gekozen? 

Waarom werd er altijd iemand van Oranje gekozen ?

Belangrijke functies

Raadspensionaris

De raadspensionaris was de titel voor de afgevaardigde van het gewest Holland. Hij had officieel net zoveel macht als de andere afgevaardigde, maar in praktijk werd hij gezien als de leider van de staten generaal. 

Johan van Oldenbarnevelt 

(Regent)

Ruzie om de macht

Raadspensionaris Versus Stadhouder -- Staatsgezinde Versus Oranjegezinde

Johan van Oldenbarnevelt versus Prins Maurits van Oranje -- Vrede met Spanje versus Oorlog met Spanje

“Maak het kort, maak het kort.”

Leg in je eigen woorden uit wat een regent is.

Waarom was het ontstaan van de regenten uniek voor de Republiek der zeven verenigde Nederlanden

Wie bestuurde het land? 

Regenten:

'Rijke burger met bestuursfunctie'

Regenten waren families die zo rijk waren geworden in de Gouden Eeuw dat ze een belangrijke rol gingen spelen in het bestuur van het land. 

Staten-Generaal

Wat gaan we doen? 

We spelen de staten generaal na. 

Hoe gaan we het doen? 

Je wordt straks verdeelt over de zeven gewesten. Iedereen stuurt één iemand naar voren die de belangen van het gewest verdedigd. Als de discussie is beëindigt roep ik een stemming af. Let op: het gewest holland telt voor 3! Ik check na afloop wie zijn belangen goed verdedigt. 

Waarom?

Ik hoop zo dat je een beter beeld krijgt van de Staten-Generaal

Staten-Generaal

Zet zeven tafels in het midden!

Verdeel en neem plaats!

Zo ziet de ronde eruit:

Je krijgt één stelling. 

Je overlegt met je delegatie over wat je wil en hoe? (3min)

Daarna overleg je met de andere gewesten (5min)

Stemming 

Stelling één!

het is 1672 en de Republiek wordt van drie kanten bedreigt.

Stelling:

De stadhouder heeft gevraagd de vloot te versterken. Er is echter maar geld om OF de vloot te versterken OF het landleger

Stelling twee

Voorstel:

De Brabantse burgerij heeft een verzoek ingediend om ook deel te mogen nemen aan Staten-Generaal. Worden we de Republiek der acht verenigde Nederlanden?

Stelling drie

Stelling:

De koning van Engeland heeft een brief gestuurd. Samen met Denenmarken en Noorwegen willen ze een samenwerking beginnen tegen de Spaanse koning. Vrienden zijn handig, maar dit zou de relatie met Filips II op scherp zetten.

Stelling vier

Stelling:

Een gezamenlijk verzoek van de gewestelijke staten om de belasting inning te veranderen. Er moet een maximum en minimum bedrag vastgesteld worden dat een gewest betaald aan belasting van de Staten-Generaal. 

Hoe was dit?

Ging het goed?

Wat zou er in het echt anders zijn geweest?