21.5 Lichaamsvreemde eiwitten: afstoten of niet 6V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

21.5 Lichaamsvreemde eiwitten: afstoten of niet 

Doel 21.5 Je kunt

• de verschillen tussen de bloedgroepen (AB0) beschrijven
• uitleggen wat de resusfactor is
• uitleggen wat de gevolgen zijn van bloedgroep en resusfactor voor bloedtransfusies
• uitleggen wat de oorzaak is van afstoting bij transplantaties
• beschrijven hoe immunotherapie bij kanker werkt

Bloedgroepen

De antigenen op rode bloedcellen bepalen je bloedgroep.

Bloedgroepen

Bloedgroepen

Net na de geboorte ontwikkelt je afweersysteem antistoffen tegen o.a. bacteriën in je darm.

Onder deze bacterien bevinden zich bacteriën die antigenen hebben die lijken op de antigenen op rode bloedcellen.

Iemand met bloedgroep A vormt daarom antistoffen tegen antigeen B. Niet tegen antigeen A want die is voor hem/ haar lichaamseigen.

Bloedgroepen

Bloedtransfusie

Krijg je bloedcellen met een antigeen waarvoor je zelf antistoffen aanmaakt dan gaat je bloed klonteren.

Bij een bloedtransfusie wordt eerst de bloedgroep van de ontvanger getest met een kruisproef.

Kruisproef

Kruisproef

  C   antiA  antiB  antiA en B

Resusfactor

Ongeveer 85% van de mensen heeft antigeen D op de rode bloedcellen: de resusfactor.

Als je deze resusfactor niet hebt en bloedcellen in je bloed krijgt mét die factor (antigeen) dan ontwikkel je antistoffen (-> klontering)

Bloedtransfusie

Bloed-

transfusie

Bloedtransfusie

Bloed-`

transfusie

educationalgames.nobelprize.org

Resusbaby

Resusbaby

Tweede baby met resuspositief bloed loopt gevaar tijdens de zwangerschap!

Resusantagonisme: de moeder maakt antistoffen tegen het bloed van het embryo.

Voorkomen resusbaby

Als resusnegatieve moeder zwanger is wordt gecontroleerd wat de resusfactor van de baby is via cellen van de baby in het bloed van de moeder.

Is deze positief dan ontvangt de moeder via injectie anti-D.

Dit anti-D bindt aan eventueel gelekte bloedcellen tijdens de bevalling en voorkomt dat het afweersysteem van de moeder in actie komt.

Orgaantransplantatie

MHC-I en MHC-II kunnen van mens tot mens variëren: kunnen bij orgaantransplantatie voor problemen zorgen. HLA systeem

Immunotherapie tegen kanker

Tumorcellen worden opgekweekt en samengebracht met lymfocyten. Lymfocyten die reageren op (actief worden bij) het contact met antigenen op de tumorcellen (op het MHC-I eiwit) worden geïsoleerd en vermeerderd.

Wanneer deze cellen bij de patient worden ingespoten herkennen en doden ze tumorcellen.

Doel 21.5 Je kunt

• de verschillen tussen de bloedgroepen (AB0) beschrijven
• uitleggen wat de resusfactor is
• uitleggen wat de gevolgen zijn van bloedgroep en resusfactor voor bloedtransfusies
• uitleggen wat de oorzaak is van afstoting bij transplantaties
• beschrijven hoe immunotherapie bij kanker werkt

Huiswerk

In de online methode/ in je boek.

Kies een leerweg.

Maak de opdrachten bij de

behandelde leerdoelen.

Maak een begrippenlijst.