1.1 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

In 1572 neemt het Spaanse leger de stad Naarden in. (Gravure van Frans Hogenberg uit 1572-1574.)

Oriëntatie op het hoofdstuk

Lees het bijschrift en bekijk de afbeelding.

 

Welke twee groepen zie je?

Wat gebeurt hier allemaal?

Wat weet je over de Nederlandse Opstand?

Wie vochten er tegen elkaar en waarom?

Oriëntatie in de tijd

Oriëntatie op de kaart

Overzicht van het hoofdstuk

Ketterij en inquisitie

• In de middeleeuwen was er één machtige en rijke christelijke kerk in Europa.
• Sommige mensen vonden dat de kloosters te luxe leefden, terwijl ze in armoede moesten leven zoals Jezus.
• Rond 1100 ontstonden nieuwe kloosterorden die eenvoudiger leefden.
• Anderen gingen verder in hun kritiek op de kerk en verwierpen delen van de kerkleer. 
• Ketters            Iemand die belangrijke delen van de officiële leer van de katholieke kerk afwijst

Ketterij en inquisitie

• De paus richtte rond 1200 de inquisitie op, een speciale kerkelijke rechtbank om ketters op te sporen en te veroordelen.
• Ketters werden vaak gemarteld en als ze niet terugkeerden naar de kerkleer, werden ze levend verbrand.

Kritiek op de kerk

• In de 16e eeuw groeide de kritiek op de kerk, mede door de invloed van het humanisme (Renaissance - Carpe diem)
• Door de boekdrukkunst konden ideeën snel verspreiden en gingen mensen zelf teksten lezen.
• Veel gelovigen wilden direct contact met God, zonder tussenkomst van een priester.

• Er was kritiek op de misbruik van macht door geestelijken, vooral de verkoop van aflaatbrieven.

Kritiek op de kerk

• De Duitse monnik Maarten Luther bekritiseerde de kerk in 1517  met zijn 95 stellingen.
• Luther wilde de handel in aflaatbrieven en andere misstanden afschaffen.
• Aflaatbrief 
• Brief van de kerk waarin staat dat je (eerder) in de hemel zult komen.

Kritiek op de kerk

•  Wilde de kerk hervormen (veranderen). Zijn kritiek: 

1. Plek in hemel kopen (hij vond dat je moest bidden en goed leven)

2. Men moest de Bijbel zelf kunnen lezen --> hij vertaalde het daarom 

3. Wat niet in de Bijbel stond, moest worden afgeschaft (heiligenverering)

• De paus was woedend op de kritiek --> Luther moest zijn woorden terugnemen --> dit deed Luther niet --> er komt een nieuwe kerk (hervorming)
  

Aflaatbrief

Problemen in de kerk

schooltv.nl

Aan de slag

• §1.1  opdracht 1 t/m 6

De kerk valt uiteen

• Luther wilde de organisatie en de leer van de kerk sterk veranderen. 
• Een andere belangrijke hervormer was de Frans-Zwitserse geleerde Johannes Calvijn -> net wat andere ideeën ->  Maar over één ding waren ze het eens: de kerk moest veranderen.

De kerk valt uiteen

• De paus zette Luther, Calvijn en hun volgelingen uit de kerk.
•  Dit leidde tot een splitsing in twee stromingen: rooms-katholieken (trouw aan de paus) en protestanten (volgelingen van hervormers).

De kerk valt uiteen

Het ontstaan van nieuwe, protestantse kerken heet de Hervorming of Reformatie. Dat was een belangrijke gebeurtenis met grote gevolgen (2)

1 -> Gevolg-> Miljoenen Europeanen veranderede van geloof

"dit kun je letterlijk zien"

Verschillen?

Verschillen:

Katholieke Kerk	Protestantse kerk
Paus (leiding)	Bijbel
Priester (tussenpersoon)	Dominee
Heiligen vereren	Sober (geen beelden, geen versieringen)

De kerk valt uiteen

Een tweede gevolg van de Reformatie was dat Europa te maken kreeg met bloedige godsdienstoorlogen. 

Katholieke vorsten zoals Karel V probeerden het protestantisme te bestrijden.

1515 -1555-> Duitse Rijk, Spanje en de Nederlanden (ongeveer het huidige Nederland, België en Luxemburg).

Kerkelijke rechtbank die zich bezighoudt met de opsporing en berechting van ketters.

1. hervormer
2. inquisitie
3. aflaatbrief
4. protestant

Brief van de kerk waarin staat dat je (eerder) in de hemel zult komen.

1. hervormer
2. inquisitie
3. aflaatbrief
4. protestant

Iemand die belangrijke delen van de officiële leer van de katholieke kerk afwijst.

1. hervormer
2. inquisitie
3. ketter
4. protestant

Het ontstaan van nieuwe, protestantse kerken naast de katholieke kerk, als gevolg van de kritiek van hervormers. Ook: Hervorming.

1. reformatie
2. inquisitie
3. ketter
4. protestant

Protestant die het vak godsdienst heeft gestudeerd en in een kerk de dienst leidt (ook wel: predikant).

1. priester
2. inquisitie
3. ketter
4. dominee

Aan de slag

• §1.1 A/B/C: opdracht 1 t/m 12

Klaar? Maak een begin met een samenvatting over H1.1 Problemen in de kerk. Denk aan;

• Leerdoelen uitleggen in eigen woorden, titels, tussenkopjes noteer in je eigen woorden de kern van die alinea, begrippen, jaartallen, personen en dit overzichtelijk en netjes ! Dat maakt het leren ook makkelijker :)