§9 Straffen en maatregelen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Criminaliteit 

§9 Soorten straffen

Maatschappijkunde - basis 3

ZELFSTANDIG WERKEN

Ga aan het werk met:

• https://boetebase.om.nl/moordspel/#/

Speel het moordspel en test je kennis over de rechtsgang.

Hoeveel punten heb je gescoord bij het moordspel?

Leerdoel

Aan het eind van deze les weet je welke soorten straffen er in Nederland gegeven worden en wat het verschil is tussen een hoofdstraf, bijkomende straf of maatregel.

Soorten straffen

Nadat de rechter het vonnis heeft uitgesproken kan hij een straf opleggen. 

We maken onderscheid tussen:

• Hoofdstraffen
• Bijkomende straffen
• Maatregelen
• (voorwaardelijk)

Hoofdstraffen

Er zijn drie soorten hoofdstraffen:

1. Geldboete
2. Celstraf 
   
3. Taakstraf

1. Geldboete

Is de meest voorkomende straf in Nederland. 

Als je de boete niet betaalt ga je alsnog de gevangenis in. De rechter noemt het aantal dagen dat je dan 'moet zitten'.

2. Celstraf

Hierbij maken rechters onderscheid tussen overtredingen en misdrijven.

• Overtreding = max. 1 jaar.
• Misdrijf = max. levenslang.

3. Taakstraf

Doel: leren van je fouten en je leven beteren.

• Werkstraf: onbetaald werk voor de maatschappij.
• Leerstraf: verplicht een cursus volgen (tot 18 jaar).

Bijkomende straffen

De rechter kan bepalen naast de hoofdstraf ook een andere straf op te leggen. 

Een bijkomende straf heeft altijd te maken met het strafbare feit. (bijv. rijbewijs inleveren, een dokter die zijn werk niet meer mag uitvoeren, etc.)

Maatregelen

Een rechter kan ook een maatregel opleggen. 

Doel: van een maatregel is om de samenleving (en de dader) te beschermen. Ook moet de dader beter worden van deze maatregel.

1. TBS

Terbeschikkingstelling of TBS wordt vooral opgelegd als de dader ontoerekeningsvatbaar is.

2. Ondertoezichtstelling

Deze maatregel wordt gebruikt bij jongeren die thuis veel problemen hebben. 

Er wordt dan een gezinsvoogd aangewezen die het gezin helpt.

Voorwaardelijke straffen

Dit is een straf die je krijgt als je dezelfde overtreding of misdrijf nog een keer begaat. Het is dus een soort waarschuwing.

Ook kan de rechter je een proeftijd opleggen. Als je binnen een bepaalde tijd dezelfde overtreding/misdrijf pleegt, gaat de straf alsnog in.

Onvoorwaardelijke straf

Dit is het tegenovergestelde van een 'voorwaardelijke straf'. Onvoorwaardelijk wil zeggen dat je de straf sowieso krijgt.

Welke drie hoofdstraffen kunnen er gegeven worden?

Wat is de maximale gevangenisstraf bij een overtreding?

1. 1 jaar
2. 5 jaar
3. 25 jaar
4. levenslang

Wat is de maximale gevangenisstraf bij een misdrijf?

1. 1 jaar
2. 5 jaar
3. 25 jaar
4. levenslang

Wat is het verschil tussen een taakstraf en een leerstraf?

Leg in je eigen woorden uit wat een bijkomende straf is.

Geef 1 voorbeeld van een bijkomende straf.

Wat is het doel van een maatregel?

Wat is het doel van TBS (terbeschikkingstelling)?

Begrippen uit deze les

• celstraf
• taakstraf 
• bijkomende straf
• terbeschikkingstelling (TBS)
• ondertoezichtstelling
• voorwaardelijk

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.