Hoofdstuk 9: Straffen en maatregelen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Criminaliteit

Hoofdstuk 9 (b)

Staffen en maatregelen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

- Aangeven welke drie soorten straffen er in Nederland worden gegeven

- Van elke soorten straf voorbeelden noemen en uitleggen

Soorten straffen

Nadat de rechter het vonnis heeft uitgesproken kan hij een straf opleggen. 

We maken onderscheid tussen:

• Hoofdstraffen
• Bijkomende straffen
• Maatregelen
• (voorwaardelijk)

Hoofdstraffen

Er zijn drie soorten hoofdstraffen:

1. Geldboete
2. Celstraf 
   
3. Taakstraf

1. Geldboete

Is de meest voorkomende straf in Nederland. 

Als je de boete niet betaalt ga je alsnog de gevangenis in. De rechter noemt het aantal dagen dat je dan 'moet zitten'.

2. Celstraf

Hierbij maken rechters onderscheid tussen overtredingen en misdrijven.

• Overtreding = max. 1 jaar.
• Misdrijf = max. levenslang.

3. Taakstraf

Doel: leren van je fouten en je leven beteren.

• Werkstraf: onbetaald werk voor de maatschappij.
• Leerstraf: verplicht een cursus volgen (tot 18 jaar).

Bijkomende straffen

De rechter kan bepalen naast de hoofdstraf ook een andere straf op te leggen. 

Een bijkomende straf heeft altijd te maken met het strafbare feit. (bijv. rijbewijs inleveren, een dokter die zijn werk niet meer mag uitvoeren, etc.)

Maatregelen

Een rechter kan ook een maatregel opleggen. 

Doel: van een maatregel is om de samenleving (en de dader) te beschermen. Ook moet de dader beter worden van deze maatregel.

1. TBS

Terbeschikkingstelling of TBS wordt vooral opgelegd als de dader ontoerekeningsvatbaar is.

2. Ondertoezichtstelling

Deze maatregel wordt gebruikt bij jongeren die thuis veel problemen hebben. 

Er wordt dan een gezinsvoogd aangewezen die het gezin helpt.

Voorwaardelijke straffen

Dit is een straf die je krijgt als je dezelfde overtreding of misdrijf nog een keer begaat. Het is dus een soort waarschuwing.

Ook kan de rechter je een proeftijd opleggen. Als je binnen een bepaalde tijd dezelfde overtreding/misdrijf pleegt, gaat de straf alsnog in.

Onvoorwaardelijke straf

Dit is het tegenovergestelde van een 'voorwaardelijke straf'. Onvoorwaardelijk wil zeggen dat je de straf sowieso krijgt.

Maken

Basis: Hoofdstuk 9

Kader: Hoofdstuk 8.2 (5 t/m 8, 13, 16, 17, 18)

Begrippen: hoofdstraf t/m spreekrecht

Wat is de maximale gevangenisstraf bij een overtreding?

1. 1 jaar
2. 5 jaar
3. 25 jaar
4. levenslang

Wat is de maximale gevangenisstraf bij een misdrijf?

1. 1 jaar
2. 5 jaar
3. 25 jaar
4. levenslang