4.7 Skelet en Spieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.7: Skelet en Spieren

Leerdoelen

• Je kunt de delen van het skelet van de mens in een figuur benoemen.
• Je kunt aan de hand van een figuur de anatomie van een dwarsgestreepte spier beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe de samenwerking tussen zenuwstelsel, spieren en botten tot beweging kan leiden.
• Je kent de verschillen tussen gladde spieren en dwarsgestreepte spieren en je kunt aangeven waar je deze twee typen spieren in het lichaam vindt.
• Je kunt aan de hand van een figuur uitleggen hoe een impuls tot een spiersamentrekking leidt.

Wat is blijven hangen van de onderbouw?

Spierweefsels

• Glad spierweefsel:
  Langwerpige spiercellen met 1 celkern per cel. Dit spierweefsel raakt niet snel vermoeid

• Glad spierweefsel komt voor in:

1. Huid 
2. Darmkanaal
3. Longen
4. Bloedvaten
5. Iris
6. Geïnnerveerd door autonome zenuwstelsel

Heb je bewuste controle over het samentrekken van glad spierweefsel? Leg je antwoord uit.

Spierweefsels

Dwarsgestreept spierweefsel:

1. Bestaat uit spiervezels
2. Ontstaat door versmelting van veel spiercellen
3. Geïnnerveerd door animale zenuwstelsel
4. Snelle samentrekking maar snel vermoeid

• Komt voor in:

1.  Skelet (zitten vast aan botten)

Skeletspieren

Van groot naar klein:

Spier -> spierbundel -> spiervezel -> spierfibril -> spiercel 

Motorische eenheid:

Bewegingszenuwcellen die aan gesloten zitten op de skeletspieren via motorische eindplaatjes

Skeletspieren zitten vast aan het skelet met een pees

Spierfibrillen

Spierfibrillen zijn opgebouwd uit 2 eiwitten:

1. Myosine (donkere band)
2. Actine (lichte band)

Deze eiwitten vormen filamenten (grote eiwitdraden)

Tussen spierfibrillen bevinden zich:

• Glycogeenkorrels (opgeslagen glycogeen)
• Mitochondriën (nodig voor verbranding)

Samentrekken van spieren

Hoe trekt een spier samen:

1. Een bewegingszenuwcel geeft impuls door via een motorische eindplaatje
2. De spierfibrillen gekoppeld aan het motorisch eindplaatje trekken samen
3. De myosine- en actinefilamenten schuiven in elkaar (hierdoor wordt de spier korter)

Hoe komt een spier aan de energie voor het samentrekken?

Antagonisten

• Spieren kunnen alleen samentrekken maar niet uit zichzelf ontspannen.
• Om een spier te ontspannen moet een andere spier samentrekken die de tegenovergestelde beweging veroorzaakt
• Spieren die een tegenovergestelde beweging veroorzaken noemen we antagonisten
• Voorbeeld van antagonisten zijn de biceps en triceps. Biceps buigt je arm, triceps strekken de arm

Training:

Krachttraining: kweken meer spiercellen, resultaat: meer  filamenten in de spierfibrillen = meer kracht

Duurtraining: betere doorbloeding van de spieren = meer zuurstof aanvoer en afvoer afvalstoffen = minder snelle verzuring

Warming up: Stimulatie bloedsomloop voor betere doorbloeding tijdens de training. Snelle aanvoer zuurstof, snellere afvoer afvalstoffen. Betere impulsgeleiding voor betere coördinatie. 

Cooling down: rustige afname hartslag, rekken en strekken en douchen voor betere afvoer afvalstoffen. Minder afvalstoffen = minder spierpijn

Waarom is goede doorbloeding van de spieren erg belangrijk voor het functioneren van de spieren. Geef 2 redenen.

Anabole steroïden

Nabootsen effect van testosteron

Effecten op spiergroei:

Meer spierweefsel

betere doorbloeding

Anabole steroïden 

Bijwerkingen mannen:

Vrouwelijke kenmerken (borstvorming)

Lagere libido

Impotentie

krimpen teelballen

Bijwerkingen vrouwen:

Lagere stem

Verstoord menstruatiecyclus

Puistjes door vette huid

Striae

Leerdoelen

• Je kunt de delen van het skelet van de mens in een figuur benoemen.
• Je kunt aan de hand van een figuur de anatomie van een dwarsgestreepte spier beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe de samenwerking tussen zenuwstelsel, spieren en botten tot beweging kan leiden.
• Je kent de verschillen tussen gladde spieren en dwarsgestreepte spieren en je kunt aangeven waar je deze twee typen spieren in het lichaam vindt.
• Je kunt aan de hand van een figuur uitleggen hoe een impuls tot een spiersamentrekking leidt.

En nu?

Aan de gang met de theorie en opdrachten van 4.7