2.2 Stromingen in de samenleving

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Blz. 58-59

2.2 Stromingen in de samenleving

Openingsfoto
Op het spandoek tijdens een demonstratie voor het invoeren van vrouwenkiesrecht in 1914 staat: 'Algemeen vrouwenkiesrecht in de grondwet'.

• Waarom lopen deze mensen hier?
• Wanneer was dit?
• Heeft de actie zin gehad?
• Zou jij hebben meegedaan aan deze actie?

Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

• 1815: Alleen rijke mannen mochten
    stemmen.
• Vanaf 1848: Steeds meer mannen mogen
    stemmen.
• 1917: Algemeen kiesrecht voor mannen,
    passief kiesrecht voor vrouwen.
• 1919: Algemeen kiesrecht voor iedereen.

Parlementaire democratie: het parlement heeft de hoogste macht en wordt door het volk gekozen. 

Blz. 59

Afbeelding 1: Rellen op de Alexanderplatz in Berlijn, 1848. Kiesrecht voor rijke mannen.

Afbeelding 2: In 1848 had ongeveer 11% van de mannen kiesrecht. Later werd dit uitgebreid naar 50%, maar nog steeds mochten alleen de rijken stemmen. Deze poster roept mannen op hun handtekening te zetten onder een petitionnement, een verzoek aan de Tweede Kamer. Op de poster luidt een arbeider met opgestroopte mouwen de klok om zijn mening hoorbaar te maken. Op de achtergrond verdrijft de zon de wolken, als teken voor het goeds dat algemeen kiesrecht brengt.

Afbeelding 3: Bekendmaking algemeen kiesrecht in 1917. Hoe hoger de hoed, hoe rijker de man. Vrouwen pas twee jaar later.

Afbeelding 4: Vrouwen kregen in 1917 alleen passief kiesrecht. Dat betekende dat zij zich verkiesbaar mochten stellen, maar zelf niet konden stemmen. Net als de mannen, organiseerden vrouwen zich in verenigingen en hielden zij demonstraties. Deze vrouwen in Friese klederdracht trokken de aandacht voor vrouwenkiesrecht bij een demonstratie in Amsterdam. In 1919 werd de grondwet aangepast en kregen vrouwen ook actief kiesrecht.

Welke strijd werd er over het onderwijs gevoerd?

• 19e eeuw: Veel kinderen niet naar school.
• De overheid wil dat kinderen wel naar
    school gaan → leerplichtweg (1901) en
    oprichting openbare scholen. 
• Emancipatie: het krijgen van gelijke kansen
    en wegwerken van achterstanden.
• Confessionelen wilden lesgeven in
    godsdienst en richtten eigen scholen op.
  
• Politieke partijen werden opgericht met als
    doel financiering van bijzondere scholen.
• 1917: Nieuwe onderwijswet

Blz. 60

Blz. 65

Werktijd

 4. Maak de herhaling van 2.1

 1. Lees de leerstof op blz. 59-60

 2. Maak opdracht 1 t/m 4

 3. Nakijken + verbeteren

Klaar

HW

HW

Blz. 58-59

2.2 Stromingen in de samenleving

Openingsfoto
Op het spandoek tijdens een demonstratie voor het invoeren van vrouwenkiesrecht in 1914 staat: 'Algemeen vrouwenkiesrecht in de grondwet'.

• Waarom lopen deze mensen hier?
• Wanneer was dit?
• Heeft de actie zin gehad?
• Zou jij hebben meegedaan aan deze actie?

Hoe werd het kiesrecht uitgebreid? Leg uit in 3 stappen.

Welke strijd werd er over onderwijs gevoerd? Gebruik 'confessionelen' in je antwoord.

Welke stromingen streefden naar meer gelijkheid?

Socialisten streefden naar meer gelijkheid voor de arbeiders, ze moesten: emanciperen.

Socialisten wilden de sociale wetten van de liberale politici uitbreiden. Socialisten die de samenleving radicaal wilden veranderen noem je: communisten.

Er ontstonden zo vijf stromingen:

1. liberalen
2. conservatieven
3. confessionelen
4. socialisten
5. communisten

Blz. 61

Afbeelding: Tekening uit een socialistisch tijdschrift met de tekst: 'Kiesrecht is het wapen van de arbeider'.

liberalen
conservatieven
confessionelen
socialisten
communisten

Wij willen meer vrijheid en meer invloed!

Alles moet blijven zoals het is.

Wij staan voor gelijkheid en komen op voor de rechten van de arbeider.

De overheid moet katholiek en protestants onderwijs betalen.

Het verschil tussen arm en rijk kan alleen verdwijnen door een revolutie!

Van welke stroming is tekening afkomstig? Kies uit: liberalen, conservatieven, confessionelen, socialisten en communisten. Leg je antwoord uit.

Hoe is de positie van vrouwen veranderd?

Vrouwen werden achtergesteld. Ze:

• mochten geen hoger onderwijs volgen
• kregen vaak minder betaald
  
• mochten niet stemmen
  
• moesten als getrouwde vrouwen vaak toestemming aan
    hun echtgenoot vragen
  

Rond 1870 verzetten vrouwen zich tegen deze discriminatie, ze wilden emancipatie. Mensen die opkomen voor vrouwenrechten heten: feministen

Er bleef ongelijkheid, ondanks recht op hoger onderwijs en vrouwenkiesrecht.

Blz. 62

Afbeelding: Op het spandoek tijdens een demonstratie voor het invoeren van vrouwenkiesrecht in 1914 staat: 'Algemeen vrouwenkiesrecht in de grondwet'.

Werktijd

4. Maak de herhaling (blz. 64) 

of de verdieping (blz. 65)

 1. Lees de leerstof op blz. 61-62

 2. Maak opdracht 5 t/m 9

 3. Nakijken + verbeteren

HW

HW

Klaar