Eindles Gram. Woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Wat gaan we deze les doen?

• Herhaling woordsoorten
• Leren

Huiswerk

Maandag 20 maart:

Toets Gram Woordsoorten

Doel van deze les:

• Ik weet wat de woordsoorten inhouden.
• Ik kan de woordsoorten herkennen.

Woordsoorten klas 1

• zelfstandig naamwoord (zn)
• bepaald (blw) en onbepaald lidwoord (olw)
• bijvoeglijk naamwoord (bn)
• zelfstandig werkwoord (zww), hulpwerkwoord (hww), koppelwerkwoord (kww)
• persoonlijk (pers. vnw.) en bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)
• aanwijzend (aanw.vnw) en vragend voornaamwoord (vr.vnw)
• voorzetsel (vz)
• bijwoord (bw)

zelfstandig naamwoord (zn)

• mensen, dieren, planten, dingen (medipladi)
• kan een lidwoord voor staan
• heeft vaak een enkelvoud en een meervoud
• kun je vaak een verkleinwoord van maken
• ook eigennamen zijn zelfstandig naamwoord

lidwoord (lw)

Er zijn drie lidwoorden: de, het, een.

• De en het zijn bepaalde lidwoorden (blw).
• Een is een onbepaald lidwoord (olw).

bijvoeglijk naamwoord (bn)

• Bijvoeglijk naamwoord geeft extra informatie over een zn. 
• Ze kunnen voor, maar ook achter het zn staan.
• Ze hebben vaak een korte en een lange vorm.

De rode pen. 

De pen is rood.

Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord 

• Zelfstandig werkwoord (zww) is het belangrijkste  

   werkwoord in de zin. Het geeft aan wat het onderwerp doet of 

   overkomt.

• Hulpwerkwoorden (hww) komen voor in zinnen met meerdere 

   werkwoorden. Ze 'helpen' om het gezegde te maken.

• Koppelwerkwoord (kww): zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen 

Bij de bakker zou je lekkere gebakjes kunnen kopen.

Aanwijzend en vragend voornaamwoord

• Een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) wijst een mens, 

  dier of ding aan. Deze, die, dit, dat, zo'n, zulke, dergelijke, zelf, 

  hetzelfde, dezelfde.

• Een vragend voornaamwoord (vr.vnw) vraagt naar iets of 

   iemand. Wie, wat, welk(e), wat voor (een).

   Andere vraagwoorden zijn bijwoorden (bw).

voorzetsel (vz)

• Geeft vaak een plaats, tijd, reden of oorzaak aan.
• Worden ook wel 'kastwoorden' of 'feestjewoorden' genoemd.
• Op, achter, naast, tijdens, langs, van, onder, bij, tussen, ...

bijwoord (bw)

• Als een bijwoordelijke bepaling (bwb) uit één woord bestaat, is 

   het een bijwoord.

• Bijwoorden kunnen van alles aangeven:

   - Tijd: gisteren, vandaag, morgen, straks, vroeger

   - Plaats: hier, daar, ergens, nergens, er, overal

   - Zekerheid: ongetwijfeld, absoluut, zeker

   - Ontkenning: niet, nooit, geenszins

bijwoord (bw)

Het bijwoord kan ook iets zeggen over een ander woord:

- werkwoord: Robert loopt hard.

- bijvoeglijk naamwoord: Het schilderij is erg mooi.

- ander bijwoord: Sietske fietste erg snel.

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

• Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) duidt een persoon, dier of ding aan: Zij varen, ik leg het op de kast, jij speelt vals.
• Een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) geeft aan van wie 

   iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar 

   het bij hoort: Jouw schooltas, jullie boeken, mijn sleutels.

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

Hoofd-en rangtelwoorden

hoofdtelwoorden (htw):

geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

rangtelwoorden (rtw):

geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

bepaald of onbepaald telwoord

bepaald telwoord (btw)

het aantal is bekend.

vijf, 5, vijftig, 50

onbepaald telwoord (otw)

het aantal is niet bekend.

veel, weinig, enkele

Nog even op een rijtje

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin: een zin met 1 persoonsvorm

Evelien werkt bij de bakker. 

Samengestelde zin: zin met meer dan 1 persoonsvorm

Evelien werkt bij de bakker, want zij bakt graag koekjes. 

zww, kww en hww in samengestelde zinnen

Je hebt geleerd hoe je in een enkelvoudige zin vaststelt of een werkwoord een zelfstandig werkwoord (zww), koppelwerkwoord (kww) of hulpwerkwoord (hww) is. Je kunt ook te maken krijgen met samengestelde zinnen waarin je de werkwoorden moet benoemen. 

zww, kww en hww in samengestelde zinnen

Hoe pak je dit aan?

1. Bepaal of je te maken hebt met een enkelvoudige of samengestelde zin. 
2. Splits de samengestelde zin in enkelvoudige zinnen. 
3. Stel in elke enkelvoudige zin vervolgens vast wat voor soort werkwoord erin staat (zww, kww en/of hww). 

Aan de slag!

Leren voor de toets: De Brug, H3, H4, H6

• samenvatting maken
• trainen
• extra opdrachten