Grondwetswijziging van 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Situatie in NL 1815

• Nl wordt een koninkrijk: koning Willem I

Staatsinrichting:

• Koning = staatshoofd + regeringsleider
• Minister = dienaar van de koning, de koning kon hem ontslaan
• Parlement weinig macht

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Conservatief vs. liberaal

• Koning Willem II wilde het bestuur houden zoals het was = conservatief 
• Hij wilde weinig inspraak voor het volk

Conservatief vs. liberaal

• Rijke burgers vinden zichzelf even slim en rijk als de koning
  
•  Burgers betalen belasting en willen ook meebeslissen over besteding

Conservatief vs. liberaal

• In Europa breken liberale revoluties uit
• liberaal = voor vrijheid
• Willem II vreest zijn macht te verliezen
•  Willem II beslist tot een grondwet met minder macht voor de koning

Thorbecke

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke krijgt de opdracht een nieuwe grondwet te maken.
  

1. 
   

1848 Grondwet -> Wat veranderde er?

• Niet de Koning, maar ministers zijn verantwoordelijk voor het beleid van de regering(=Ministeriële verantwoordelijkheid en de koning is onschendbaar)
• De Tweede Kamer wordt direct verkozen en mag wetten aanpassen.
• Invoering van de vrijheid van onderwijs, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, en vrijheid van vereniging en vergadering. (censuskiesrecht /Parlement wordt de hoogste macht: wetgevende + controlerende bevoegdheden).

Gevolgen (1)

Veranderingen

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)

Gevolgen (2)

• Parlementaire democratie (=parlement heeft het laatste woord)

• Constitutionele monarchie (=koning moet zich aan de grondwet houden)

• Verandering van het parlementaire stelsel ("Hoe wordt het parlement gekozen?", "Wie heeft welke macht?")

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig

Na 1848:

Nederland is een constitutionele monarchie (koninkrijk met grondwet)

Koning is onschendbaar

Ministeriële verantwoordelijkheid

Het parlement (1e en 2e kamer) heeft sinds 1848 een grote invloed op het bestuur van het land. Maar let op!

Niet iedereen mocht stemmen!

Een ander woord voor constitutie is:

1. Koning
2. Grondwet
3. Republiek
4. Parlement

In 1848 zijn dit de belangrijkste namen:

1. Willem I - Thorbecke
2. Willem II - Willem I
3. Willem II - Thorbecke
4. Willem III - Thorbecke

1848 wordt ook wel het ...jaar genoemd.

Wie mogen er in 1848 stemmen?

1. Mannen
2. Rijke mannen en vrouwen
3. Mannen die voldoende belasting betalen
4. Niemand

Ministeriële verantwoordelijkheid betekent:

1. Ministers kunnen niet vervolgd worden
2. Ministers zijn verantwoordelijk voor goed bestuur
3. Ministers hebben geen invloed
4. Ministers zijn verantwoordelijk voor de koning

Een land zonder koning(in) is een:

1. Monarchie
2. Republiek
3. Dictatuur
4. Staat

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Wie had de meeste macht voor 1848?

1. De koning
2. Het parlement
3. Provinciale Staten
4. De ministers

Wie had de meeste macht na 1848?

1. De koning
2. Het parlement
3. Provinciale Staten
4. De ministers

Het parlement bestaat uit:

1. De eerste en tweede kamer
2. De ministers en de koning
3. De regering
4. De koning