4.1 - 4.5 herhaling (KB4)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4 - Voeding en vertering

KB 4

Voeding en vertering

4.1 - Voedsel

4.2 - Voedingsmiddel en voedingsstoffen

4.3 - Voeding en leefstijl

4.4 - Het verteringsstelsel

4.5 - Organen voor de vertering

4.6 - Planteneters, vleeseters en alleseters

4.1 - Voedsel

Je kan de rol van bacteriën en schimmels bij voedselproductie en -bederf omschrijven

Je kan de werking van enzymen beschrijven

Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd

Voedsel conserveren

Conserveren = behandelen zodat het minder snel bederft. Door de organismen die bederf veroorzaken te doden of te voorkomen dat ze kunnen voortplanten/groeien.

Net als mensen en dieren hebben bacteriën en schimmels nodig:

• Een goede temperatuur om voort te planten
• Voldoende zuurstof
• Voldoende vocht

Daar maken we gebruik van bij conserveren van voedingsmiddelen.

Bacteriën zijn wel sterker dan wij en kunnen bij extremere omstandigheden blijven leven!

Conserveren

Natuurlijke conserveermiddelen: bijv. azijn, zout, suiker

Kunstmatige conserveermiddelen: bijv. sulfiet 

Aantrekkelijker maken: geur-, kleur- en smaakstoffen

Toegevoegde stoffen: additieven

Micro-organismen gebruiken

Zetten koolhydraten om in andere stoffen

Hierdoor ontstaan soms lekkere/goede voedingsmiddelen

Stofwisseling

Vindt plaats in alle levende organismen

Stoffen omgezet in andere stoffen

Voorbeeld: afbraak of opbouw van eiwitten

Afbraak/omzetten vaak d.m.v. enzymen

Enzymen

Enzymactiviteit

Enzymactiviteit: de snelheid waarmee een enzym de reactie versnelt​​Factoren die enzymactiviteit beïnvloeden:​

• Temperatuur​ (optimumtemperatuur)
• Zuurgraad (pH)​

4.2 - Voedingsmiddel en voedingsstoffen

Je kan functies van voedingsstoffen en voedingsvezel noemen

Je kan de zes groepen voedingsstoffen met functies en kenmerken noemen

Je kan uitleggen hoe je glucose en zetmeel kan aantonen

4.3 - Voeding en leefstijl

Je kan adviezen voor een gezond voedingspatroon en gezonde voeding geven

Je weet wat stofwisseling inhoudt en waarvan dit afhankelijk is

Je weet hoe energie in voedsel wordt genoteerd en kan er mee rekenen

4.4 - Het verteringsstelsel

Je kan de organen van het verteringsstelsel noemen en de functie die ze hebben

Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

Je kunt beschrijven hoe de darmperistaltiek tot stand komt en de functies ervan noemen

4.5 - Organen voor de vertering

Je kan de werking van vertering door kauwen en door enzymen omschrijven het belang hiervan uitleggen

Je kan de verteringssappen noemen en uitleggen wat hun taak is

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.1 + begrippenlijst

Volgende week controle begrippenlijst

Begrippen 4.1:

Enzymen

Enzymactiviteit

Optimumkromme

Optimumtemperatuur

Zuurgraad (pH)

Conserveren

Conserveermiddelen

Natuurlijke conserveermiddelen

Kunstmatige conserveermiddelen

Kleurstoffen

Geurstoffen

Smaakstoffen

Additieven

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.2 (12 t/m 18; 15 overslaan) + begrippen

Tip: maak opdracht 17 als laatste

Begrippen 4.2:

Voedingsmiddelen

Voedingsstoffen

Brandstoffen (Th1)

Bouwstoffen (Th1)

Beschermende stoffen (Th1)

Reservestoffen

Voedingsvezel

Eiwitten

Koolhydraten

Onverzadigde vetten / verzadigde vetten

Mineralen

Vitaminen

Indicator

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.3 + begrippen

Begrippen:

Grondstofwisseling

Kilocalorie (kcal)

Eetstoornis

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.4 (30 t/m 34) + begrippenlijst

Klaar? Maak alvast de begrippenlijst van 4.5 -> heel veel begrippen!

Begrippen (overnemen en aanvullen):

Vertering

Verteringssappen

Verteringsklieren

Kringspieren

Lengtespieren

Peristaltische bewegingen

Darmperistaltiek

4.5 volgende slide

Begrippen 4.5 (overnemen en aanvullen):

Mondholte

Oppervlaktevergroting

Speekselklieren

Speeksel

Keelholte

Strotklepje

Huig

Slokdarm

Maagportier

Maagsapklieren

Maagsap+Maagzuur

Gal

Galbuis

Emulgeren

Alvleessap

Darmsapklieren 

Darmsap

Darmplooien

Darmvlokken

Poortader

Blinde darm

Wormvormig aanhangsel

Diarree

+ alle organen van verteringsstelsel