les 1.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Scrhijf in je schrift

• grondwet
  
• ministeriële verantwoordelijkheid
• onschendbaarheid
• Staten-Generaal
• Eerste Kamer
• Tweede Kamer
• censuskiesrecht
• parlementaire democratie
• constitutionele monarchie
• Trias Politica

1815 Nederland Constitutionele Monarchie

1848 Nieuwe Grondwet

• Revoluties/opstanden in Europa
  
•  WII verandert van conservatief naar liberaal(angst)

Thorbecke schrijft nieuwe grondwet

•  Ministeriële verantwoordelijkheid
•  Koninklijke onschendbaarheid.
  
• Trias Politica -scheiding drie machten
  
•  Klassieke grondrechten
  
•  Parlementaire democratie
• districtenstel
• Censuskiesrecht(Alleen rijken mogen stemmen!)

Hoe beantwoord je een vraag?

twee soorten vragen

1. Reproductievragen.
(leer vragen)

2. Inzichtvragen.
(bronnen, zienswijze, vergelijkingen)

Schrijf  in je schrift

Vragen

• Wat was de machtsverhouding tussen koning en parlement?
• Wat veranderde er met de grondwet van 1848?
• Hoe werd het Parlement echt de baas?

1. Reproductievragen.
(leer vragen)

1. Herhaal de vraag
   
2. welke begrip zit er in
3. lees nauwkeurig

Volgende les de inzichtvraag

maak de vragen

V

Staatsinrichting 

van Nederland

5. Van districtenstelsel naar evenredige vertegenwoordiging

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier verkiezingen tot 1918 verliepen en vanaf 1918 verlopen

Waarvoor stemmen wij?

Gemeenteraad

Provinciale Staten

Tweede Kamer 

Waarom verkiezingen?

• Kiezen van volksvertegenwoordigers (indirecte democratie): mensen die namens ons beslissingen nemen
  

• Afspiegeling van de (wensen van de) bevolking
  

• Vormen van een regering (dagelijks bestuur)
  

Wanneer stemmen wij?

• Meestal: elke 4 jaar

• Behalve: na een kabinetsval (alleen landelijk)

• Behalve: na gemeentelijke herindeling (alleen gemeente)

• Wij stemmen niet rechtstreeks voor de Eerste Kamer

Verkiezingen voor 

de Tweede Kamer

Tot 1918 ging dit via het districtenstelsel

Voordelen van het districtenstelsel

• Kandidaten persoonlijk bekend bij kiezers

• Kandidaten kennen het gebied, de bevolking en de problemen

• Vergroten politieke interesse

Nadelen van het districtenstelsel

• The winner takes it all: uitgebrachte stemmen op verliezers tellen niet meer mee

• Alleen de lokale kandidaat is bekend, kandidaten uit andere gebieden niet

• Kleine partijen maken vaak weinig kans

Caoutchouc-artikel

1887

De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.

Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.

Verzuiling

VERZUILING

Verzuiling
Liberalen

Conservatief-Liberalen

• Willen censuskiesrecht* behouden.
  

• Willen een nachtwakersstaat:
    - Overheid zorgt voor veiligheid, infrastructuur en onderwijs.
    - Zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid in de economie.
• Zijn voor individuele verantwoordelijkheid.
  

Verzuiling
Confessionelen

Protestanten

• Abraham Kuyper richt de allereerste politieke partij op in Nederland: De ARP.
• De protestanten willen dat de overheid de protestantse scholen betaalt (schoolstrijd).
  
• Rekenen op christelijke naastenliefde en samenwerking om sociale kwestie op te lossen.
• De rol van de kerk is belangrijker dan de rol van de overheid.
  
• Zijn voor actief mannenkiesrecht*.
  

Oplossing sociale kwestie
Confessionelen

Katholieken

• De katholieken willen dat de overheid dekatholieke scholen betaald (schoolstrijd).
  
• Rekenen op christelijke naastenliefde en samenwerking om sociale kwestie op te lossen.

• De rol van de kerk is belangrijker dan de rol van de overheid.
  
• Zijn voor algemeen kiesrecht.
  

Huiswerk

MAken §2 ongelijkheid en Emancipatie

1,3,4,8,10 t/m 19

Schoolstrijd

• Onderwijswet 1857: alleen openbare scholen krijgen subsidie
• Bijzondere (=godsdienstig) scholen krijgen géén geld van de overheid
• Schoolstrijd: confessionelen willen gelijkstelling onderwijs
• Belangrijkste politieke vraagstukken: schoolstrijd en algemeen kiesrecht
• Vanaf 1887 langzame uitbreiding kiesrecht

Oplossing sociale kwestie
Socialisten

Sociaal-democraten

• Willen uitbuiting fabrieksarbeiders stoppen met sociale wetgeving maakt.
• Zijn voor algemeen kiesrecht.
  
• In 1918 pleegt Troelstra een mislukte 'staatsgreep'.

Maken in wb  3 t/m 11

blz 9+10