6.3: mensen in het kustgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen?

• terugblik op vorige les
• lesdoelen bekijken
• instructie paragraaf 6.3
• aan de slag

Het terugtrekken van de zeespiegel

1. transgressie
2. regressie
3. agressie
4. decompressie

2 redenen voor transgressie

1. stijging zeespiegel + minder verdamping
2. stijging zeespiegel + bodemdaling
3. minder verdamping+ bodemdaling

1e veenvorming
(zwart in tekening)

1. Hollandveen
2. Brabantveen
3. Basisveen
4. Grondveen

Eerste duinen
(grijze bulten)

1. Oude duinen
2. Jonge duinen
3. Nieuwe duinen
4. Basisduinen

Verlanding

1

2

3

4

Minder invloed zout water

natuurolijke omgeving wordt zoeter

Open water groeit dicht door plantengroei

Veenontwikkeling door niet vergane plantenresten

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je:

• hoe kwelders zijn gevormd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een zeekleipolder
  
• het ontstaan en de kenmerken van veenontginningen
  
• waarom het gebruik van veengrond is veranderd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een droogmakerij

Kwelders

transgressie - kustlijn schuift landinwaarts

regressie - kustlijn schuift zeewaarts

1. Hoogste zeeniveau: waterpeil is stabiel
2. Slib zakt naar beneden
3. Eb: slib blijft achter
4. Grond komt hoger te liggen
5. Gebied overstroomt zelden meer
6. Gebied raakt begroeid = kwelder

Zeekleilandschap

500 v.c - wonen op terpen

1000 n.c. - wonen achter dijken

eerst defensief, later offensief

inpoldering kwelders

Voormalige zeedijk

Terpdorp

Veenlandschap

1000 n.c. wonen in het veen

- woningen langs weg, kanaal, dijk, riviertje

          Ontginningsbasis

- brede waterloop op 1 km afstand van basis

          Wetering

- slootjes graven in lengterichting

Ontginningsbasis

Wetering

Slootjes voor afwatering

Veenlandschap

- eerst akkerbouw

- later veeteelt (te nat voor akkerbouw)

~ inklinking door ontwatering

~ veenoxidatie door ontwatering

Ook gebruikt voor turfwinning

-afgegraven watergangen (petgaten)

- droogplekken voor veen (legakkers)

legakkers sloegen weg bij stormen - plassen

Droogmakerijen

Sinds 16e eeuw droogleggen van plassen, meren en stukken zee.

1. Aanleggen ringdijk met vaart
2. Droogpompen omdijkt gebied

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je:

• hoe kwelders zijn gevormd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een zeekleipolder
  
• het ontstaan en de kenmerken van veenontginningen
  
• waarom het gebruik van veengrond is veranderd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een droogmakerij

Verder aan de slag

maak van paragraaf 6.3