8 februari

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat doen we vandaag?

• Vragen grammatica?
• Bespreken 21B, e-f-g-h.
• Vertalen 21B.

Vragen grammatica?

Geen vragen (meer)?

• Maak maar twee rijtjes.... 

Modus Conjunctivus

• De conjunctivus is een modus, net als de indicativus, imperativus en infinitivus.
• De indicativus geeft feitelijke informatie. 
• De conjunctivus geeft meestal aan: 
• aarzelingen, vervulbare wensen, onvervulbare wensen, mogelijkheden, aansporingen en vriendelijke bevelen. 
• De conjunctivus komt voor in de hoofdzin en de bijzin.

Conjunctivus Praesens

• De conjunctivus imperfectum en plusquamperfectum zijn eerder besproken (infinitivus [perfectum] + uitgang).
• Vorming conjunctivus praesens:
• stam + kenletter + uitgang (activum of passivum)
• Kenletter = a, maar e bij de a-stammen.
• tenere > tene > tene-a-m of tene-a-r
• amare > ama > am-e-m of am-e-r

Conjunctivus Perfectum

• Vorming conjunctivus perfectum:
• perfectumstam + uitgang 
• de uitgangen zijn vrijwel gelijk aan het futurum exactum
• amare > ama-v > amav-erim, amaveris, etc. 
• Passivum: ppp + conjunctivus van esse
• Zie blz. 138 en 139. 

Conjunctivus in hoofdzinnen

• Adhortativus: aansporing. Vertaling: "laten we...". 
  Ontkenning: ne.
• Optativus: wens, vaak met utinam.  Vertaling "moge(n)".
  Conjunctivus praesens: de wens vervulbaar. 
  Conjunctivus imperfectum. of plusquamperfectum + utinam: de wens is onvervulbaar.
  Ontkenning: ne.

Conjunctivus in hoofdzinnen

• Prohibitivus: verbod. ne + conj. perfectum: "doe niet".
  
• Dubitativus: twijfel. Vertaling: "moeten".  Ontkenning: non. 
• Potentialis: mogelijk of waarschijnlijk. Vertaling: "zou". Ontkenning: non. Vaak na voorwaardelijke bijzin. 
  Bijzonder: mogelijkheid in het verleden: je had kunnen...
• Irrealis: gebeurtenis in het verleden heeft niet plaatsgevonden. Vertaal met "zou" of een verleden tijd. 
  
  

Conjunctivus in de bijzin

• Conjunctivus + ut: 
• doel (opdat) of gevolg (zodat)
• Conjunctivus + cum: 
  
• toen/nadat, omdat of hoewel. 
• Conjunctivus + qui (hoofdstuk 20):
• doel (opdat) of gevolg (dat)

Scriptum est:

Quod tibi fieri non vis, alii ne feceris.

Si quis alium corpus superposuerit, det fisco CCC milia

Paulo siste gradum, iuvenis pie, quaeso, viator,

ut mea per titulum noveris sic invida fata.

Hic ego Siculina, minus bima, crudeli funere operta, ante dedi matri et patri luctum,

quam bracchia circum darem, quam grata fuerim matri aut patri.

Quisque huic titulo manus intulerit,
sale et aqua desideret.

Qui hoc titulum sustulerit, habeat iratas umbras, qui hic positi sunt.

Quod quisque vestrum mortuo optaverit mihi,
id illi eveniat semper vivo et mortuo.

Stercus intra cippos qui fecerit aut violaverit, ne luminibus fruatur.

Qui hic mixerit aut cacaverit, habeat deos superos et inferos iratos.

Si pro virtute et animo fortunam habuissem,

magnificum monumentum hic aedificavissem tibi.

Nunc quoniam omnes mortui idem sapimus, satis est.

Quod si longa tuae mansissent tempora vitae, doctior in terris nulla puella foret.

Opdracht bij de tekst

• Kleur in elke zin:
• De persoonsvorm.
  
• Andere werkwoordsvormen in een andere kleur.
• Alle Nominativi in een andere kleur.
• Alle directe en indirecte objecten ieder in een andere kleur.
• (Dus: lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp).

Aan het werk. 

• Leer de woorden en grammatica t/m 21A.
• Vertaal 21B, i-j-k.
• [Kleur 21B, i-j-k.]
• Leer de woordjes 2 t/m 20.

Dit is ook huiswerk.