Huygens + Vondel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag

HERHALEN Renaissance

Constantijn Huygens

In de renaissance werd de kunstenaar gezien als een

1. ambachtsman
2. geleerde

Het maken van schetsen om de juiste anatomische verhoudingen onder de knie te krijgen, valt onder:

1. realisme
2. estheticisme
3. classicisme

Het classicisme is opgedeeld in drie stappen. Welke?

Rederijkers-
kamer van Hooft

Kasteel van
Hooft

Nederlandse
Historiën

Gijsbrecht
van Aemstel

Muider-
slot

D'Eglantier

Geschiedenis van de Nederlandse opstand tegen Spanje

Bekendste tragedie van Hooft

PC Hooft schreef de ___ : Warenar

1. Komedie
2. Tragedie

Het ideaalbeeld uit de renaissance is dat van een kunstenaar die begaafd is op alle terreinen, zowel wetenschap als kunst. Hoe noem je dit in het Latijns?

Welke vier belangrijke Nederlandse schrijvers horen bij de Renaissance?

Wie van deze vier schrijvers woonde NIET in Amsterdam.

1. Hooft
2. Van den Vondel
3. Bredero
4. Huygens

Deze week

De winnende epigrammen van de Huygens in 4Va

Bespreken opdracht Van den Vondel

Extra uitleg bij Van den Vondel

Epigram

180 gram Tony Chocolonely in ruil voor een epigram

zo haalt een docent Nederlands op het Ichthus haar gram.

Ze zou zweren dat leerlingen daardoor als Huygens gaan knetteren

maar ze vergat dat zweren vooral ook flink kunnen etteren.

 

 Koper kopen

Een koper wilde koper kopen
Want koper kopen kost niet veel
Koper kopen voor het maken van knopen
En de koper verkoopt weer een deel

                                                   Jasmijn

De vorst bewonderde zijn kroon

comfortabel zat hij op zijn warme troon
Buiten vrat de vorst aan de handen

terwijl iedereen zat te klappertanden

                                                    Megan

 En de ware Huygens in 4Va is . . .

Eervolle vermelding

verlangen

Het wordt me allemaal te druk
ik verlang naar wat meer ruimte
een goede omgeving werkt voor mij als een drug

misschien pak ik ooit een raket naar de ruimte

                                                                    Anouk

Let op: niet elk epigram bevat een homoniem

Constantijn Huygens

1596-1687

• Wonderkind (sprak zeven talen, ontwierp zijn eigen buitenverblijf, muzikant, dichter)
• Van beroep diplomaat
• Bundel Korenbloemen ("Hij deed het dichten erbij.") - epigram
  
• voorkeur voor ingewikkelde en moeilijke versvormen (daardoor lastiger leesbaar)

Geheugen opfrissen

Keuze werktijd rest van de 20' les:

- Voorbereiden herkansing Middeleeuwen/formuleren/literaire begrippen

-Lezen in je boek/voorbereiden mondeling

- Bestuderen samenvatting Renaissance

-Alsnog huiswerkopdracht Van den Vondel maken

                                       Volgende les: bespreken/presenteren opdracht Vondel

§17: Joost van de Vondel 

1587 -1679

Joost van den Vondel 

• Tot Vondels bekendste werken horen zijn toneelstukken Gijsbrecht van Aemstel en Lucifer.
• Vondel stierf in armoede: als zijn laatste werk dichtte hij spottend zijn grafschrift: 
  Hier leit Vondel zonder rouw,
  Hy is gestorven van de kouw 

Noem drie verschillen tussen Van den Vondel en Huygens

Constantijn Huygens

Hekeldicht, de roast van de 17e eeuw

Hekeldicht: aanvallen ('roasten') in dichtvorm. Vondel schreef woedende gedichten tegen Maurits: o.a. Het stocsken. 

2. Van den Vondel schreef veel Hekeldichten, Tragedies en Elegieën (klaagzang). Verklaar zijn voorkeur voor deze niet al te vrolijke genres vanuit zijn levensloop.

3. Het bekende hekeldicht Het Stockske van Johan van Oldenbarnevelt, Vader des Vaderlands valt alleen te begrijpen als je iets weet van de geschiedenis.

Beschrijf in een paar zinnen de achtergrond van dit hekeldicht. Maar daarbij ook duidelijk wat de aanleiding was voor het schrijven van dit hekeldicht en wie of wat er precies wordt gehekeld.

Joost van den Vondel

• De beroemdste dichter uit de zeventiende eeuw. Prins der poëten
  
  Hij schreef veel en liet zijn mening duidelijk horen. Zijn werk zorgde voor opschudding en werd soms zelfs verboden. Daar trok hij zich weinig van aan: voor hem moest kunst over normen en waarden gaan. Hij becommentarieerde allerlei gebeurtenissen uit de 17e eeuw.
  
  
• Hij had een scherpe pen en koos vaak duidelijk partij
  

Achtergrond Joost van den Vondel

Eenvoudige afkomst, autodidact. Leerde zichzelf Latijn en Grieks.

Bekeerde zich van katholiek tot protestant

Verdiende de kost als zijdehandelaar (kousen) en later bij de Amsterdamse Bank van Lening. (de lommerd). Daar mocht hij onder werktijd schrijven.

Politieke en godsdienstige onderwerpen komen regelmatig in zijn werk voor. Ook schreef hij veel over Amsterdam

Dichtvormen

• Hekeldicht: aanvallen ('roasten') in dichtvorm. Vondel schreef woedende gedichten tegen Maurits: o.a. Het stocsken.
  
  
• Elegie  (klaagzang)
  Kinder-lyck, bij de dood van zijn zoontje Constantijn, nog geen jaar oud.
  
  
• Tragedies (treurspel met vaak tragische afloop).
  Schreef er 26, vertaalde er 8.
  Beroemste: Gijsbrecht van Amstel
  Over bijbelse verhalen: Lucifer, Jephta
  
  

In 1616 wordt Joost diaken in de Waterlandsche Doopsgezinde Kerk. Vier jaar later treedt hij af vanwege depressiviteit en lusteloosheid, verschijnselen die de artsen wijten aan een overdosis zwarte gal. Wellicht mede vanwege zijn depressie schrijft hij in 1620 een tekstueel wel heel minimaal gedicht, met als enige woorden: ‘U, nu!’

Het stockske van Johan van Oldenbarnevelt, Vader des Vaderland

- Geschreven naar aanleiding van de terechtstelling van Johan van Oldenbarnevelt.
 

- machtsstrijd tussen landsadvocaat en later raadspensionaris, Johan van Oldenbarnevelt  en  de stadhouder Maurits van Oranje, zoon van Willem van Oranje.

-Maurits van Oranje liet Johan van Oldenbarnevelt terechtstellen wegens landverraad. 

Van den Vondel beschuldigde juist Maurits van Oranje van landverraad (eerst verdekt in een allegorisch toneelstuk) maar later ook meer uitgesproken in dit gedicht (hekeldicht)

 Aan het eind van zijn leven was Johan van Oldenbarnevelt een stokoude man die al jaren met een wandelstok liep. Vondel gebruikte deze wandelstok als vehikel voor zijn poëtische eerbetoon aan één van de grootste politieke leiders die Nederland ooit heeft gekend.

Tegelijk uitte Joost van den Vondel in het gedicht zijn woede over de wrede en onrechtvaardige terechtstelling van Johan van Oldenbarnevelt.

Wij, mensen uit de eenentwintigste eeuw, lezen een gedicht over een historische gebeurtenis, maar Joost van Vondel schreef een gedicht over de actualiteit met alle emoties die daarbij komen kijken.

Lees het gedicht Het stockske

Noem drie dingen die je uit deze les hebt onthouden over Joost van den Vondel