Fouten voorkomen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 2: fouten voorkomen

2.1 Persoonsvorm: enkelvoud of meervoud?

Congruentiefouten

Congruentiefouten of incongruentie

3 veel gemaakte fouten: 

• Het onderwerp lijkt meervoud, maar is enkelvoud
• Het onderwerp lijkt enkelvoud, maar is meervoud
• Een meewerkend voorwerp wordt aangezien voor het onderwerp

Het onderwerp lijkt meervoud, maar is enkelvoud

1. De politie van Utrecht proberen de rust tijdens Koningsnacht te waarborgen.

2. De kudde schapen worden komende zomer op drie kampeerterreinen ingezet. 

Vul het werkwoord in:
Een groot aantal mensen .... niet naar binnen. (Kunnen)

Het onderwerp lijkt enkelvoud, maar is meervoud

1. De stadia van karamel is te bepalen met een suikerthermometer. 

2. De media heeft veel invloed op tieners. 

De Verenigde Staten ... besloten om een nieuwe verkiezing te organiseren

1. hebben
2. heeft

Een meewerkend voorwerp wordt aangezien voor het onderwerp

1. Voor de deelname aan de workshop worden de bezoekers een bijdrage van 150 euro gevraagd. 

Woordzoeker!

2.2 Zinsbouw

Inversie en samentrekking

Inversie

Normale zin: onderwerp - persoonsvorm 

- Ik slaap zaterdag uit.

Zin met inversie: persoonsvorm - onderwerp

- Zaterdag slaap ik uit.

Probeer een zin met inversie te maken!

Wat is een samengestelde zin?

Inversiefout

In het tweede deel van een samengestelde zin kan een fout ontstaan, maar deze is makkelijk op te lossen:

 1. Je gebruikt geen inversie in de tweede hoofdzin 

2. Je begint de tweede hoofdzin met een woord of zinsdeel dat correcte inversie veroorzaakt

FOUT

Ik ga vrijdag op excursie en slaap ik zaterdag uit.

GOED

Ik ga vrijdag op excursie en ik slaap zaterdag uit. 

Ik ga vrijdag op excursie en dus slaap ik zaterdag uit. 

Ik ga vrijdag op excursie en zaterdag slaap ik uit. 

FOUT

Vrijdag ga ik op excursie en slaap ik zaterdag uit.

GOED

Vrijdag ga ik op excursie en ik slaap zaterdag uit. 

Vrijdag ga ik op excursie en dus slaap ik zaterdag uit. 

Vrijdag ga ik op excursie en zaterdag slaap ik uit.

Samentrekking

In een samengestelde zin mag je woorden weglaten. Dit mag allen als de woorden precies dezelfde betekenis, vorm of functie hebben.

FOUT

Je sleutels liggen hier, maar je mobieltje daar. 

GOED

Je sleutels liggen hier, maar je mobieltje ligt daar.

FOUT

Deze tas is afgeprijsd en heb ik daarom meteen gekocht. 

GOED

Deze tas is afgeprijsd en deze tas heb ik daarom meteen gekocht. 

Nog beter:

Deze tas is afgeprijsd en daarom heb ik hem meteen gekocht. 

FOUT

Het pakket is groot, maar inmiddels wel verzonden.

GOED

Het pakket is groot, maar is inmiddels wel verzonden.

Waaraan kan ik een bijzin herkennen?

Samengestelde zin met een bijzin

Top 3 foute formuleringen:

1. De bijzin staat los van de hoofdzin waarbij hij hoort: 

Veel honden lijden aan erfelijke ziekten of afwijkingen. Doordat ze veel te ver zijn doorgefokt.

Samengestelde zin met een bijzin

Top 3 foute formuleringen:

2. De bijzin staat onnodig middenin de hoofdzin:

De vergunning van een fokker moet als hij honden te ver doorfokt, worden ingetrokken.

Samengestelde zin met een bijzin

Top 3 foute formuleringen:

3. Er staat een bijzin in een bijzin (dat/als):

Ik vind dat als een fokker honden te ver doorfokt zijn vergunning ingetrokken moet worden. 

2.3 Dubbelop en door elkaar

Onjuiste herhaling, contaminatie

Onjuiste herhaling

Drie vormen:

1. Een voorzetsel of een deel van een verwijswoord wordt ten onrechte twee keer gebruikt:

Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben. 

Wat klopt er niet in deze zin? Verbeter de fout!
Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben.

Onjuiste herhaling

Drie vormen:

2. Twee woorden betekenen (deels) hetzelfde:

Ook moet je verplicht een reflectievest bij de hand hebben. 

Wat klopt er niet in deze zin? Verbeter de fout!
Ook moet je verplicht een reflectievest bij de hand hebben.

Onjuiste herhaling

Drie vormen:

3. Iets word dubbel ontkend:

Wim heeft nagelaten het magazijn niet op slot te doen. 

Wat klopt er niet in deze zin? Verbeter de fout!
Wim heeft nagelaten het magazijn niet op slot te doen.

Contaminatie

Twee woorden of uitdrukkingen worden door elkaar gehaald

1. De reldraaiers hebben de hele nacht in de cel gezeten. (Raddraaiers en relschoppers) 

2. Op de eerste oogopslag is hier niets aan de hand. (Op het eerste gezicht en in een oogopslag)

Heb jij ook een voorbeeld
van een contaminatie?

Als

Bij vergelijkingen

Donna is even oud als Amber.

Suriname is vier keer zo groot als Nederland.

Dan

Na de vergrotende trap

Na ander, andere of anders

Anders dan mijn zus hou ik erg van katten.