2.2 Grondwet en grondrechten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat is het en welke grenzen heeft het?

2.2  Grondwet en grondrechten

Lesdoelen

• Je kan uitleggen wat de grondwet is
• Je kan uitleggen hoe de grondwet is ontstaan
• Je kan het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten benoemen
• Je kan de grenzen van de grondrechten benoemen

Doel: een persoon koppelen aan het verhaal over het ontstaan van de grondwet, om het meer te laten leven bij de leerling. Probeer dus bij de overige slides te vertellen hoe Aletta haar leven eruit zag per onderdeel of hoe ze er tegenaan keek. 

Reden: als je een verhaal weet te koppelen aan één persoon is het begrijpbaarder en interessanter

Doelen van de grondwet

De grondwet in Nederland:

• Legt de fundamentele rechten van burgers vast;
• Begrenst de macht van de staat en garandeert vrijheden van burgers;
• Legt uit hoe Nederland georganiseerd is;
• Drukt de eenheid van Nederland uit. 

2.2 Grondwet en grondrechten

Ontstaan van de grondwet

• 1813: Constitutionele monarchie
  
• 1848: Onschendbaarheid van de koning en censuskiesrecht
  
• 1917 en 1919: algemene mannen- en vrouwenkiesrecht

Klassieke (1848) en sociale (1983) grondrechten

• Vrijheid en gelijkheid tegenover welzijn en welvaart
• Wel of geen beroep op rechter

Grenzen van vrijheid

• Wederkerige erkenning
• Grondrechten hebben geen hiërarchie 

Potentieel idee om de foto's te koppelen aan het verhaal van Aletta Jacobs:

1. Bij de eerste foto kunnen we voorstellen dat Aletta onderdeel van de foto is. Zich inzet voor haar groep. 
2. Bij de tweede foto zou Aletta zich verbazen over de meerderheid van vrouwen bij studies. Studies zouden nu voor de rechter gedaagd worden volgens het gelijkheidsbeginsel als ze iemand als Aletta zouden weren. En we zien mensen uit alle lagen van de samenleving bij studies, niet alleen rijkere mensen zoals het geval van Aletta. Dit komt door sociale grondrechten. 
3. Bij de derde foto had Aletta misschien wel moeite mee door haar tijdsgeest, ook al heeft ze vrouwen aan contraceptie geholpen. Hoe dan ook moet ze, binnen de grenzen van de wet, accepteren wat anderen met hun leven willen doen net zoals anderen moeten accepteren hoe zij haar leven wilde leven. 

npo.nl

Filmpje afspelen van 1.45 tot 5.00

In hoeverre ben je het eens met Geert Wilders?

Een burgemeester die toestaat dat antisemitisch tuig mag demonstreren op de dag van de opening van het Holocaustmuseum in maart en tijdens de herdenking van de moord op onschuldige joden in Israël een jaar geleden, is ongeschikt voor haar functie. Aftreden en wegwezen dus.” Dat schreef PVV-leider Geert Wilders dinsdag op X naar aanleiding van pro-Palestijnse demonstraties in Amsterdam op maandag 7 oktober. (bron: NRC)

 Aan de slag met 2.2

Maak opdrachten

2, 5, 7 en 10

Lesdoelen

• Je kan uitleggen wat de grondwet is
• Je kan uitleggen hoe de grondwet is ontstaan
• Je kan het verschil tussen klassieke en sociale grondrechten benoemen
• Je kan de grenzen van de grondrechten benoemen

1

Gelijkheidsbeginsel

4

Kiesrecht

5

Petitierecht

6

Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging 

7

 Vrijheid van meningsuiting (en pers)

8

Vrijheid van vereniging 

9

Vrijheid van vergadering en betoging

17

Vrije toegang tot rechter 

23

Vrijheid van onderwijs 

42

Onschendbaarheid koning en ministeriële verantwoordelijkheid 

50

Er is een volksvertegenwoordiging 

53

Geheime stemming 

11

Onaantastbaar­heid lichaam

Welke grondrechten herken je?