Module 8 les 4 jicht & zelfzorg spier- gewrichtspijn en kneuzing

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Module 8 

Les 4 

Zelfzorg spier- gewrichtspijn en kneuzing 

Jicht 

Wat gaan we doen deze les?

Terugblik vorige les 

Zelfzorg spier- gewrichtspijn en kneuzing 

Jicht 

Wat is spierpijn?

Wat is spierpijn?

• Pijn die ontstaat in de spieren ​
  
• Vaak na ongetrainde arbeid en overmatige belasting ​
  
• Pijn in begin stekend en scherp, later dof ​
  
• Spieren voelen hard aan, zijn stijf en gevoelig voor druk ​
  
• Zweepslag; spierscheuring, plotseling scherpe pijn in kuit ​

Wat is gewrichtspijn?

Wat is gewrichtspijn?

• Pijn aan het gewrichtskapsel of gewrichtsbanden ​
  
• Overbelasting, verstuiking, bandruptuur of ontwrichting ​
  
• Verstuiking; alleen zwelling ​
  
• Bandruptuur; bloeduitstorting en zwelling ​
  
• Gewrichtsontsteking; huisarts ​

Wat is kneuzing?

• Beschadiging van onderhuids bindweefsel waardoor een bloeduitstorting ontstaat; blauwe plek ​
  
• Vallen of stoten ​
  
• Bloeden stopt normaal vanzelf ​
  
• Binnen paar dagen verkleurt de plek en verdwijnt daarna geleidelijk ​
  
• Bij gebruik antistolling stopt niet altijd direct ​

WHAM - Wie? 

• Kan op elke leeftijd ​
  
• Artrose meest voorkomende chronische gewrichtsklacht; meestal na 45e levensjaar ​

WHAM - Hoelang? 

• Langer dan 2 weken; chronisch naar HA​
  
• Eventueel pijnstilling in afwachting consult ​
  
• Blauwe plek groter is dan verwacht op grond van oorzaak; belangrijk goed doorvragen ​
  
• Mogelijk antistollingsmiddelen of andere medicatie die verhoogde bloedingsneiging veroorzaakt ​
  
• Stollingstoornis; hemofilie ​

WHAM - Actie? 

• Welke niet- medicamenteuze maatregelen genomen? ​
  
• Al vrij verkrijgbaar medicijn genomen? ​

Welke medicatie kan spierpijn veroorzaken?

WHAM - Medicatie?

Spierpijn of gewrichtspijn als bijwerking;​

• Statine of fibraat; ernstige onverklaarbare spierpijn of krampen soms in combi met roodbruine verkleuring urine; rabdomyolyse ​
  
• Chinolon of retinoïd; pijn in pezen en gewrichten kan wijzen op tendinitis ​
  
• NSAID of SSRI blauwe plek die groter is dan verwacht, kan wijzen op verhoogde bloedingsneiging ​
  
• Antistollingsmiddel ​
  

Denk om IA’s en CI’s ​

Wanneer huisarts? 

• Spier- of gewrichtspijn of pijn van kneuzing langer dan 2 weken ​
  
• Ernstige pijn en/of rare stand van gewricht ​
  
• Pijn in gewricht, spier of pees waarbij tevens een knap is gehoord ​
  
• Bij pijn in de rug met uitstraling naar een of twee benen ​
  
• Bij pijn in meerdere gewrichten ​
  
• Gewrichtspijn met zwelling, warmte en roodheid ​
  
• Spier- gewrichtspijn bijwerking van medicijn ​
  
• Blauwe plek groter dan verwacht tijdens gebruik antistollingsmiddel, NSAID of SSRI ​

Duur zelfbehandeling

• Geneest meestal spontaan binnen 1-2 weken ​
  
• Pijn na 2 weken nog aanwezig ​
  
• Of wanneer spierpijn binnen enkele dagen niet voldoende verbetert (eventuele pijnstilling onderbreken) ​

Welke leefregels adviseer je?

Niet - medicamenteuze adviezen

Voldoende rust ​

Warmte en massage verbeteren bloedcirculatie spier; afvalstoffen makkelijker afgevoerd. Warme kompressen, warm bad of douche kunnen verlichting geven ​

Bewegen mag, maar belast niet te zwaar ​

Pijn in benen of in rug lang staan vermijden ​

Therapeutische maatregelen; koelen, tapen, massage, oefenen, hakverhoging vooral om pijn te verminderen ​

Blijven bewegen ​

Voorkomen; warming- up en cooling- down ​

Niet- medicamenteus advies gewrichtsklachten

• Eerste hulp; koelen (niet direct op huid maar met doek ertussen)​
  
• Gewrichtspijn; gewricht ontzien ​
  
• Normale beweging mag ​
  
• Meer fixatie; fysiotherapeut of HA ​

Wat is de eerste keuze middel bij spier of gewrichtspijn?

Eerste keuze middel 

Paracetamol 

Tweede keuze middel 

NSAID ​

• Diclofenac op de huid ​
  
• Volwassene ​
  
• 1% of 1,16% 4x per dag inmasseren op pijnlijke plek ​
  
• 2,32% 2 x per dag inmasseren op pijnlijke plek ​
  
• Pijnverlichting bouwt op in de eerste week van gebruik ​
  
• Niet adviseren bij zwangerschap/borstvoeding; mag wel op advies arts in eerste helft zwangerschap ​
  
• Bijwerking; huidirritatie, uitslag en jeuk ​
  
• Niet langer dan 3 weken ​

Tweede keuze middel 

• Ibuprofen op de huid ​
  
• Volwassene en jongeren vanaf 12 jaar; 5% 2-4x daags inmasseren op pijnlijke plek ​
  
• Pijnverlichting bouwt op in de eerste week van gebruik​
  
• Niet bij zwangerschap​
  
• Mag wel bij borstvoeding ; niet rond tepels ​
  
• Bijwerking; huidirritatie, uitslag en jeuk ​
  

​

​

Warmtesmeermiddelen 

Effectiviteit niet aangetoond 

Jicht

Wat weet jij over jicht?

Jicht

• Jicht is een pijnlijke gewrichtsaandoening
  
• Meestal in het gewricht van de grote teen
  
• Middenvoet, enkel, knie of pols
  
• Ontstekingsreactie
  
• Hevige pijn
  
• Acuut

Oorzaak

• Ontstaat door afbraakproduct van de eiwitstofwisseling
  
• Namelijk het urinezuur
  
• Wordt onvoldoende uitgescheiden door de nieren
  
• Natriumuraatkristallen slaan neer in het gewricht
  
• Ontstekingsreactie -> pijn

Ontsteking

Te herkennen aan

• Roodheid
  
• Pijn
  
• Warmte
  
• Zwelling

Verschijnselen

• Zeer pijnlijke gewrichten
  
• Veelal in de grote teen (middenvoet, enkel, knie of pols)
  
• Rood, warm en erg pijnlijk bij rust en beweging
  
• 4 keer vaker bij mannen (40+jaar)
  
• Bij ouderen vaak meerdere gewrichten aangedaan
  
• Kan blijvende schade geven aan het gewricht 

Acute jicht

• Geneest meestal binnen 1 tot 3 weken
  
• Aanval komt bij 75% van de mensen terug binnen een jaar
  
• Behandeling gericht op pijnbestrijding en urinezuur verdrijven

Gecompliceerde jicht\

• Meer dan 3 aanvallen van acute jicht per jaar
  
• Behandeling gericht op voorkomen van ophoping urinezuur

Apotheek 

• Sommige medicijnen kunnen Jicht uitlokken; plastabletten
• Jicht invoeren als CI -> melding bij aanschrijven plastabletten

Uitlokkende factoren

• Overmatig alcoholgebruik (>urinezuurproductie) met name bier
  
• Overconsumptie van eiwitrijk voedsel
  
• Een purinerijke voeding -> ansjovis, orgaanvlees, sardines, mosselen, kreeft, gevogelte, wild en peulvruchten
  
• Urinezuur komt vrij bij de afbraak van Purine

Adviezen

• Veel drinken
  
• Geen/beperking alcoholinname
  
• Gewricht koelen met ijs
  
• Niet te snel afvallen
  
• Bij uitzondering: een eiwitarm dieet
  

Geneesmiddelen

Acute jicht

NSAID's

Colchicine

Soms Prednisolon

bij jicht

Gecompliceerde jicht

Preventief

Allopurinol -> bij meerdere aanvallen per jaar

Verlaagt urinezuur in het bloed -> causaal

NSAID's

• Bij acute jicht
  
• Eerste keus
  
• Pijnstillend, koortsdempend en ontstekingsremmend
  
• Urinezuurverdrijvend
  
• Diclofenac & Indometacine
  
• Na 3 dagen geen effect? -> Colchicine

Prednisolon

• Corticosteroïden
  
• Als NSAID's niet gebruikt kunnen worden
  
• Pijnbestrijding
  
• Remt de ontsteking
  
• Vaak in de vorm van een 5 of 10 daagse kuur 

Colchicine

• Bij acute jichtaanval
  
• Krachtige werking
  
• Werking niet bekend
  
• Toxisch! = giftig
  
• Geringe therapeutische breedte
  
• Bijwerkingen: maag-darmklachten

Colchicine gebruik

• Dosering: in pharmacom/medicom dos. code COLCH
  
• 2-3 keer per dag 0,5mg
  
• Geen grapefruit-/pompelmoessap drinken tijdens de behandeling met colchicine
  
• Versterkt de werking van Colchicine
  
• Meer kans op bijwerkingen

Colchicine - toxisch

• Colchicine heeft een geringe therapeutische breedte en daardoor is er risico op toxiciteit
  
• Klein verschil tussen werkzame doses en toxische doses
  
• Stoppen bij toxische verschijnselen zoals een branderig gevoel in de keel, misselijkheid, braken, buikpijn en diarree

Colchicine onderzoek

• Wordt wereldwijd onderzocht
  
• Mogelijk gunstig effect ter voorkoming van hart- en vaatziekten
  
• Mogelijk recepten van internist of cardioloog voor cg. gebruik 0,5mg/dag
  
• Let op informatie verstrekking 

Allopurinol

• Gecompliceerde jicht - preventief
  
• Remt de afbraak van stofwisselingsproducten die urinezuur worden
  
• Vanaf 3-4 aanvallen per jaar
  
• Verlaagt urinezuur in het bloed
  
• 4 weken na aanval starten
  
• In begin van behandeling kunnen de jichtaanvallen toenemen
  
• Eventueel NSAID of Colchicine om te ondersteunen

Extra informatie

Reuma: https://www.youtube.com/watch?v=NhMe3_3Q_jM

Dit is een filmpje van juf Daniëlle.

Is gericht op HBO vpk maar ter ondersteuning goed om eens te kijken.

Jicht: https://www.youtube.com/watch?v=aBiBduh8zgY

(voedingsmiddelen)

https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/aandoeningen/dieet-gezond-eten-bij-jicht-jichtaanval.aspx

Vragen?