2.5 de republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Republiek

Programma

• terugblik
• 2.5 uitleggen
• begrippen oefenen
• filmpje??? 

Erasmus

Luther

Calvijn

Trouw aan de katholieke kerk

Uit de katholieke kerk gezet

Humanist

Kritiek op aflaathandel

Meest extreem

Vertaalde Bijbel in het Duits

Particularisme

Centralisme

Privileges

Gewesten

Stadhouder

Gewestelijke Staten

Landvoogd

1 hoofdstad

Filips II wilde dat iedereen protestant was.

Centralisatie was een oorzaak voor de Nederlandse Opstand.

Willem van Oranje was de leider van de opstand.

De Hertog van Alva werd meteen erg populair.

Goed

Fout

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Wel predestinatie

Geen predestinatie

Je mag in opstand komen tegen je vorst.

Je mag niet  in opstand komen tegen je vorst.

De kerkenraad vormt het hoofd van de kerk.

De bisschoppen staan aan het hoofd van de kerk.

Wat is geen oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Nederlandse burgers willen stemrecht.
2. Centralisatie
3. De adel heeft minder macht.
4. Ketter vervolgingen.

➤Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Leerdoel

Hoe leidde de opstand tot het ontstaan van de Republiek?

een nieuwe vorst

• nieuwe landvoogd: Hertog van Parma --> militair sterk
• Nederland opzoek naar nieuwe bondgenoot: Frankrijk --> maar eerst Filips Afzetten

Plakkaat van Verlatinghe

Om een nieuwe vorst te zoeken moest Nederland eerst de Spaanse vorst afzweren. In 1581 tekende de opstandige gewesten het Plakkaat van Verlatinghe, waarmee zij Filips II afzworen als hun vorst.

Mislukking

Het zoeken naar een nieuwe vorst verliep stroef:

• samenwerking met hertog van Anjou verliep slecht
• Willem van Oranje kanshebber, maar: aantal gewesten werkte dit tegen en overleed in 1584
• Elizabeth weigerde het aanbod, steunde wel opstandelingen
• 1588: staking in de zoektocht

De Republiek Der Zeven Verenigde Nederlanden

In 1588 is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden geboren, een land zonder vorst. 

Bestuur

• Staten Generaal: buitenlandse beleid
• Gewestelijke Staten: binnenlandse zaken.
• Stadhouder werd legeraanvoerder 
• Raadspensionaris was woordvoerder van zijn gewest in de Staten Generaal --> vaak in botsing met de stadhouder 

Verder verloop

• 1588: val van de Armada -->  Verdere verliezen voor Spanje
• 1609: 12 jarig bestand door opkomst van handel
• Maurits won hierna veel gebied --> Generaliteitslanden in de Staten Generaal
• 1648: Vrede van Munster, einde oorlog