5.2 de Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.2 de Opstand

Programma

• terugblik
• uitleg 5.2
• check
• zelfstandig werken 

Welke kritiek had Luther op de Katholieke kerk?

Wat is GEEN kritiekpunt van Luther

1. Aflatenhandel is oplichting
2. De kerk is veel te machtig geworden
3. Vereren van heiligen en relieken is niet christelijk.
4. De Katholieke gelovigen denken teveel zelf na.

De toets gaat over het tijdvak van ontdekkers en hervormers.
Wat zijn hervormers?

1. Mensen die een land anders hebben ingedeeld
2. Mensen die het leger hebben hervormd
3. Mensen die het geloof hebben veranderd
4. De Nederlandse opstandelingen

Wie was Maarten Luther?

1. Iemand die de kerk wilde hervormen
2. Iemand die het altijd eens was met de paus
3. Iemand die heel rijk was geworden als priester
4. Iemand die helemaal niet in god geloofde

Door de Hervorming was de christelijke kerk voortaan verdeeld in rooms-katholieken en protestanten.

1. Goed
2. Fout

Katholiek of protestant? Versleep de woorden.

Katholiek

Protestant

Paus

Aflaat

heiligen beelden

Calvinist

Maarten Luther

eenvoudige kerk

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• Weet je hoe Nederland bestuurd werd voor de opstand
• Ken je politieke en religieuze oorzaken voor de Nederlandse opstand
• ken je het verloop van de Nederlandse opstand 

Bestuur van de Nederlanden

• Karel V = vorst van de Nederlanden
• NL bestond uit verschillende gewesten (provincies) met elk eigen bestuur
• Vergaderingen tussen vorst en gewest in de Staten
• Stadhouder belangrijkste vertegenwoordiger van een Gewest 

Centralisatie

• Karel V begon met centraliseren
• vergaderingen met alle gewesten in de Staten- Generaal
• onrust bij de edelen 
• Filips II probeerde NL vanaf 1555 verder te centraliseren

Onrust

• Filips was streng Katholiek   --> streng optreden tegen ketters
• Filips woonde in Madrid: plaatsvervanger Margaretha van Parma
• 1566: Smeekschrift der Edelen, verzoek om kettervervolgingen te stoppen 

oorlog

• Kettervervolgingen tijdelijk gestopt
• 1566: beeldenstorm, Katholieke kerken gesloopt
• Filips was woedend: Hertog Alva naar NL om orde te herstellen
• Stadhouder Willem van Oranje vluchtte naar Duitsland om oorlog voor te bereiden
• 1568: Willem van Oranje viel NL binnen, begin 80 jarige oorlog  

Verloop 

• eerste succes: inname Den Briel door opstandelingen, 1572
•  Steeds meer Katholieken sloten zich aan bij de opstand
• Filips bleef NL onderdrukken: 1588 Plakkaat der Verlatinghe, NL verklaart zichzelf onafhankelijk
• uiteindelijk verslechterd het Spaanse Leger: 1648 vrede van Münster 

Wat was de belangrijkste reden voor de opstand van de Nederlandse Gewesten?

1. De gewesten wilden meer macht
2. Spanje wilde de Nederlanden verkopen
3. Onvrede over de centralisatiepolitiek van Filips II
4. Er was te weinig godsdienstvrijheid

Wat was Willem van Oranje's rol in de Tachtigjarige Oorlog?

1. Hij was een Franse koning
2. Hij was de leider van de opstand tegen de Spaanse overheersing
3. Hij was een Nederlandse handelaar
4. Hij was een Spaanse generaal

Wat was de rol van een stadhouder?

1. Een vertegenwoordiger van de koning in een provincie
2. Een religieuze leider in een provincie
3. Een handelaar in een provincie
4. Een militaire leider in een provincie

Wat is de juiste volgorde van de gebeurtenissen tijdens de Opstand?
Van eerder naar later. 

Plakkaat der Verlatinghe wordt opgetekent door de Noordelijke Nederlanden

Filips stuurt Alva naar de Nederlanden

Den Briel wordt veroverd door de opstandelingen

de Beeldenstorm vindt plaats

Filips II wordt vorst van de Nederlanden