Hoofdstuk 7

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 7

Deze les

Theorie:  samenwerken

Inzage toets

Volgende les: oefenen met opbrengstenmatrix en spelboom

Het gevangenendilemma 

Prijzenoorlog of samenwerken

 Dwang bij collectieve producten

Emotie en economie

Gevangenendilemma

• Je bent gevangen in een situatie waarin jouw uitkomst mede afhankelijk is van het handelen van de ander
• Speltheorie: geen overleg mogelijk > non-coöperatief spel
• Simultaanspel: tegelijkertijd beslissen
• Wat je doet?
• Je zet op een rij wat de ander kan doen en hoe jij er het best op kunt reageren
  

Opbrengstenmatrix

gevangenendilemma (1)

Er is sprake van een gevangenendilemma als:

- er zonder overleg tussen beide partijen een dominante strategie is > Nash evenwicht

- er met overleg een betere uitkomst (optimale strategie) voor beide partijen te behalen valt

gevangenendilemma (2)

1. Bepalen van de dominante stratgie (=zonder overleg)

2. Uitkomst van matrix noteren

gevangenendilemma (3)

Bepalen of er een betere uitkomst mogelijk is.

Ja? Uitkomst noteren. Gevangenendilemma.

Nee? Geen gevangenendilemma.

best-response methode

De oplossing of Nash-evenwicht vinden we door telkens een streepje te zetten onder de beste keuze, gezien de keuze van de andere speler. De cel waar twee streepjes staan, geeft het Nash-evenwicht weer.

Van invloed op oplossing

Zelfbinding

•  Moet vooraf, moet bekend zijn. 
• Onvoorwaardelijke zelfbinding --> legt zich vast ongeacht de keuze van de tegenspeler. 
• Sociale norm (vader, zoon)
• Voorwaardelijke zelfbinding --> dreiging of belofte. 

Herhaling

Prijzenoorlog: als één supermarkt gaat stunten dan verlagen de andere supermarkten ook hun prijzen.

Kartel: aanbieders spreken af de onderlinge concurrentie te beperken door afspraken te maken.

Wat doet MC

Wat moet Mc Donalds doen wanneer Burger King kiest voor ‘geen prijsverlaging’?

⇒ geen prijsverlaging = 1.000 | wel prijsverlaging = 1.200 ⇒ wel prijsverlaging

Wat moet Mc Donalds doen wanneer Burger King kiest voor ‘wel prijsverlaging’?

⇒ geen prijsverlaging = 900 | wel prijsverlaging = 1.100 

dominante strategie ⇒ wel prijsverlaging

Wat doet BK?

Wat moet Burger King doen wanneer Mc Donalds kiest voor ‘geen prijsverlaging’?

⇒ geen prijsverlaging = 1.400 | wel prijsverlaging = 1.600 ⇒ wel prijsverlaging

Wat moet Burger King doen wanneer Mc Donalds kiest voor ‘wel prijsverlaging’?

⇒ geen prijsverlaging = 1.300 | wel prijsverlaging = 1.500

dominantie strategie ⇒ wel prijsverlaging

Uitkomst

Allebei prijzen verlagen.

Dit is geen gevangendilemma, want de uitkomst is gunstig.

Meeliften

Profiteren zonder er zelf voor te betalen

Wanneer lift Tara mee?

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Als iedereen meelift:

Collectieve dwang

Collectieve dwang kan via twee manieren:
- via de belasting: alleen de overheid kan mensen verplichten te betalen voor collectieve goederen, omdat ze mensen kan dwingen te betalen via de belastingen.
- een contract afsluiten: men kan elkaar zo aan afspraken houden.

Battle of the sexes

Het spel ‘battle of the sexes’ is een economiespel waarbij er twee evenwichten ontstaan en de oplossing dus gezocht moet worden in andere factoren (waarover onderhandelt moet worden). 

Battle of the sexes (we zien 2 nashwevenwichten er zijn geen dominante strategieën).

Verzonken kosten

De oplossing van een spel met twee uitkomsten kan (ook) worden gevonden in het meenemen van verzonken kosten.

Verzonken kosten zijn kosten die je maakt en die niet teruggedraaid kunnen worden. 

Ultimatum spel

- Bij dit spel beslissen de spelers niet gelijktijdig maar wordt er na elkaar besloten. 

- De beslisser doet de ander een voorstel , de ander mag op zijn beurt het voorstel wel of niet accepteren.

- Wel van te voren duidelijk wat alle gevolgen zijn

- rechtsvaardigheidsgevoel en emotie speelt mee in je beslissing

- of je de persoon kent speelt ook mee in je beslissing.

- Je kunt een ultimatum spel in een spelboom zetten

spelboom

Volgende les: oefenen 

Nu: 

Telefoons weg

Toets inzien