VMBO 4 hoofdstuk 9 bloed 9.1 en 9.2

• biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 9: Bloed

9.1 leerdoelen

bloed

-Je moet de bestanddelen van bloed kunnen noemen met hun kenmerken en functies.

- je moet vier taken kennen die je bloed heeft

- je moet kunnen uitleggen wat er in je bloed verandert als je je inspant.

Bloedplasma is  een doorzichtig vloeistof met opgeloste stoffen & eiwitten

Bloedcellen en bloedplaatjes zijn het bezinksel.

bestandsdelen

onderdeel 1 is een witte bloedcel. deze doodt ziekteverwerkers.

onderdeel 2 is bloedplasma. hierin zitten opgeloste afvalstoffen en voedingsstoffen + plasma-eiwitten (die helpen bij bloedstolling)

onderdeel 3 zijn bloedplaatjes. Dit zijn resten van dode cellen en zorgen voor bloedstolling.

onderdeel 4 is een rode bloedcel. deze vervoert zuurstof

Witte bloedcel	Wel celkern	Ziekteverwekkers onschadelijk maken door: - opeten - afweerstoffen maken
Rode bloedcel	Geen celkern	Zuurstof vervoeren
Bloedplaatje	Geen celkern	Bloedstolling

aan de slag

lees 9.1 bloed bladzijd 9-11

maak opgave 3 - 7

vergelijk je antwoorden met je buur

lees bladzijde 12

beantwoord de volgende Quizvragen

Bloedplaatjes zorgen voor bloedstolling

1. Waar
2. Niet waar

Welke stoffen vervoert bloedplasma niet?

1. zuurstof
2. afweerstoffen
3. glucose
4. hormonen

Door welk bloeddeeltje wordt zuurstof vervoerd in het bloed?

1. door witte bloedcellen die antistoffen maken
2. door rode bloedcellen
3. door bloedplaatjes
4. door witte bloedcellen die ziekteverwerkkers vreten

Patiënten met de ziekte aids zijn gevoeliger voor ziekteverwekkers dan gezonde mensen. Ze krijgen bijvoorbeeld snel een longontsteking. Dat komt doordat bepaalde bloeddeeltjes door het aidsvirus (hiv) worden vernietigd.
Welke bloeddeeltjes worden door het aidsvirus vernietigd?

1. Witte bloedcellen
2. Rode bloedcellen
3. Bloedplaatjes

Welk bloeddeeltje kan van vorm veranderen?

1. een rode bloedcel
2. een bloedplaatje
3. een witte bloedcel

aan de slag

maak opgave 8 -15

vergelijk je antwoorden met je buur

lees bladzijde 14

Aan de slag

lees bladzijde  10 12 14  en 16

maak opgave 3 t/m 19

kijk de opgaven na

lees om te onthouden op bladzijde 17

9.1 leerdoelen-check

	bestaat uit	functie
bloed	bloedplasma bloedcellen
bloedcellen	rode bloedcellen witte bloedcellen bloedplaatjes	zuurstof vervoeren doden ziekteverwerkkers bloedstolling
bloedstroom bij inspanning	aanvoer zuurstof en glucose meer koolstofdioxide en water zweten en wijde bloedvaatjes	voldoende energie krijgen afvoeren van afvalstoffen afkoelen
bloedarmoede roken	te weinig rode bloedcellen door te weinig ijzer koolmonoxide neemt plaats in van zuurstof	gevolg: te weinig zuurstof

 basisstof 2 leerdoelen

de bloedsomloop

-je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

- je kunt kenmerken van drie soorten bloedvaten benoemen

- je kent de namen van de bloedvaten waarlangs het bloed stroomt

- je kunt vertellen wat bloeddruk is

je kunt vertellen hoe stoffen bij je cellen komen

kleine bloedsomloop

functie: zuurstof halen bij de longen

hart longen hart

aan het begin zuurstofarm daarna zuurstofrijk

grote bloedsomloop

functie: zuurstof brengen bij de organen

hart organen hart

aan het begin zuurstofrijk daarna zuurstofarm

aders

dunne spierlaag

heeft kleppen

loopt naar het hart toe

slagaders

dikke spierlaag

geen kleppen

komt van het hart af

haarvaten

in de haarvaten vind gaswisseling plaats.

in de organen: zuurstof wordt afgegeven en koolstofdioxide opgenomen.

zuurstofrijk->zuurstofarm

in de longhaarvaten: koolstofdioxide wordt afgegeven en zuurstof opgenomen

zuurstofarm->zuurstofrijk

Bloedvaten

• Slagader: van het hart weg, hoge bloeddruk, dikke en elastische wand, diep in lichaam
• Haarvaten: wand één cellaag dik, lage bloeddruk, uitwisseling voedings- en afvalstoffen
• Ader: naar het hart toe, lage bloeddruk, dunne wanden, minder diep in lichaam, kleppen

Bloedvatenstelsel

• Naam slagader: naar waar de slagader toe stroomt
• Naam ader: naar waar de ader vandaan stroomt

aan de slag

lees bladzijde 19 20 en 22 

maak opgave 1 t/m 11

vergelijk met je buur

lees bladijze 25

beantwoord de quizvragen

Wat voor typen bloedvaten heeft een mens? (meerdere antwoorden zijn goed)

1. Haarvaten
2. Trilvaten
3. Slagaders
4. Aders

Aders bevatten kleppen, vooral de aders in armen en benen.

1. Waar
2. Niet waar

Kleppen in aders zorgen ervoor dat bloed niet terugstroomt de verkeerde richting in

1. Niet waar
2. Waar

In de afbeelding zie je het hart met longen
en een aantal bloedvaten. De weg die het
bloed door het lichaam aflegt, noem je de
bloedsomloop. Welke bloedsomloop zie
je in deze afbeelding?

1. De grote bloedsomloop
2. De kleine bloedsomloop
3. De bloedsomloop

De dubbele bloedsomloop gaat bij een omloop 2 keer door ......

1. De longen
2. Het hart
3. De organen
4. De hersenen

Welke wand is het dunst?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

aan de slag

lees bladzijde 25

maak opgave 12 t/m 15

lees om te onthouden

kijk 9.2 na met een nakijkboekje

 basisstof 2 leerdoelencheck

de bloedsomloop

-de functie van de kleine bloedsomloop is

de functie van de grote bloedsomloop is

- 3 kenmerken van een ader zijn:

-3 kenmerken van een slagader zijn:

-2 kenmerken van haarvaten zijn:

 

- wijs op blz 24 de aorta aan, wijs de longslagadere aan, wijs de holle ader aan, wijs de halslagader aan

- bloeddruk onstaat doordat:

Stoffen komen bij cellen doordat:

Doelen BS 3

* Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

* Je kunt beschrijven hoe de hartslag verloopt

buitenkant hart

op het hart ligt de kransslagader (14).

de kransslagader brengt vanuit de aorta (hoofdslagader) zuurstofrijk bloed naar de hartspieren.

de kransader (5) brengt zuurstofarm bloed naar de holle ader.

binnenkant hart

aan de bovenkant van het hart zitten de boezems. 

aan de onderkant zitten de kamers.

in het hart zitten hartkleppen.

in de slagaders zitten halvemaanvormige kleppen.

Halvemaanvormige kleppen

Tussen de kamers en de longslagader/ aorta zitten halvemaanvormige kleppen. Die voorkomen dat het bloed ná het pompen terugstroomt het hart in. 

Hartkleppen

Tussen de boezems en de kamers zitten de hartkleppen.

Die voorkomen dat het bloed terug de boezems ingepompt wordt als de kamers samentrekken.

aorta

longslagader

longader

bovenste holle ader

onderste holle ader

linkerboezem

linkerkamer

rechterboezem

rechterkamer

hartklep

hartklep

halve maanvormige klep

halve maanvormige klep

1 rechterboezem

2 linkerboezem

3 bovenste holle ader

4 aorta

5 longslagader

6 longader

7/12 hartklep

8/13 halvemaanvormige klep

9 linkerkamer

10 rechterkamer

11 onderste holle ader

Het hart heeft veel spierweefsel.
Welk deel van het hart is het meest gespierd?

1. Rechterboezem
2. Linkerboezem
3. Rechterkamer
4. Linkerkamer

De linkerkamer heeft een gespierde wand, omdat het bloed door de aorta moet pompen. Hier is veel kracht voor nodig

1. Niet waar
2. Waar

Is de longslagader zuurstofrijk of zuurstofarm? (van het hart af)

1. Zuurstofarm
2. Zuurstofrijk

Waar komt bloed het hart binnen?

1. Linkerkamer
2. Rechterkamer
3. Linkerboezem
4. Rechterboezem

Hoe heet het bloedvat van de longen naar het hart?

1. Holle ader
2. Longslagader
3. Aorta
4. Longader

Bij een 'hartslag van 68' trekt het hart zich per minuut 68 x samen

1. waar
2. niet waar

Bij een hartslag trekken eerst de boezems samen, en dan de kamers

1. Waar
2. Niet waar

https:

Klaar?  

Neem bs 1 t/m 3 nog eens door & maak de verdiepingsopdrachten in je boek

Je kunt ook oefenen op www.biologiepagina.nl

Klik hieronder voor:

Oefenopdracht hartonderdelen

Oefenopdracht bloedstroomrichting hart

+ oefenen bloedvaten lichaam

oefenen begrippen thema 3

Oefentoets bs 3 thema 1 - 4