Samenwerken paragraaf 3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leerdoelen § 3: onderhandelen en samenwerken

• Je kent de beginselen van het ultimatum spel en je kunt bij een sequentieel spel vanuit een matrix een spelboom opstellen en vervolgens het evenwicht bepalen.
• Je begrijpt hoe een contract kan helpen bij het nakomen van gemaakte afspraken.
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen hoe zelfbinding kan leiden tot      samenwerken.
• Je weet hoe verzonken kosten de beslissingen bij een spel kunnen beïnvloeden.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Vaak worden beslissingen niet gelijktijdig maar sequentieel 

gemaakt.

De één reageert op de beslissing van de ander. 

De mogelijke uitkomsten geef je dan niet weer 

in een opbrengstenmatrix, maar in een 

beslissingsboom. Deze kan er zo uit zien:

https://www.youtube.com/watch?v=fkev997uK-g

Beslissingsboom: 
Een chronologisch overzicht van de mogelijke uitkomsten in een sequentieel spel.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Aan de slag

Maak opgave 23 op pagina 29.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Een voorbeeld van een bekend sequentieel spel is het

ultimatum spel.

Ultimatum spel: 

Spel waarbij een partij een aanbod van een andere partij kan aannemen of weigeren. Bijvoorbeeld bij de verdeling van een geldbedrag.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld ultimatum spel

Twee vrienden hebben samen €100 gewonnen in een quiz en moeten het bedrag verdelen volgens de regels van het ultimatum spel:

1. Eén vriend (de aanbieder) doet een voorstel hoe het geld verdeeld wordt.
2. De andere vriend (de ontvanger) mag het voorstel accepteren of weigeren.
3. Als het voorstel wordt afgewezen, krijgt niemand iets.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld ultimatum spel

Situatie:
De aanbieder stelt voor om €80 zelf te houden en €20 aan de ontvanger te geven.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld ultimatum spel

Situatie:

De aanbieder stelt voor om €80 zelf te houden en €20 aan de ontvanger te geven.

De ontvanger vindt dit erg oneerlijk en overweegt het af te wijzen, zelfs als dat betekent dat ze allebei niets krijgen.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Rationeel gezien zou de ontvanger het voorstel moeten 

accepteren, want € 20 is beter dan niets. Maar in de praktijk blijkt

dat mensen vaak oneerlijke voorstellen afwijzen, zelfs als dat 

hen zelf schaadt, omdat ze rechtvaardigheid belangrijk vinden. 

Het ultimatum spel toont de spanning tussen economische

logica en sociale emoties zoals wraak of rechtvaardigheid.

Economische logica stelt dat je zelfs een verdeling van € 99 / € 1 moet accepteren

omdat € 1 meer is dan € 0.

Ultimatum spel: 

Spel waarbij een partij een aanbod van een andere partij kan aannemen of weigeren. Bijvoorbeeld bij de verdeling van een geldbedrag.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Aan de slag

Maak opgave 24 op pagina 30.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Zoals gezegd kan overleg of samenwerken beter zijn voor

het collectief belang.Maar, samenwerken brengt ook risico’s

met zich mee: is de ander te vertrouwen?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Zoals gezegd kan overleg of samenwerken beter zijn voor

het collectief belang. Maar, samenwerken brengt ook risico’s

met zich mee: is de ander te vertrouwen?

Mogelijke oplossingen zijn:

1. een contract met eventueel boete bepalingen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Zoals gezegd kan overleg of samenwerken beter zijn voor

het collectief belang.Maar, samenwerken brengt ook risico’s

met zich mee: is de ander te vertrouwen?

Mogelijke oplossingen zijn:

1. een contract met eventueel boete bepalingen.

2. sociale normen

Sociale normen: 
Ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld oplossing gevangenendilemma via sociale normen.

Binnen de normen en waarden van de islam wordt eerlijkheid en betrouwbaarheid sterk benadrukt. Hier geldt het belang van vertrouwen en eerlijkheid, zowel tegenover Allah als tegenover elkaar. Deze norm motiveert om eerlijk te blijven, wat in dit geval de beste gezamenlijke uitkomst is (een kortere celstraf).

De religieuze waarden zorgen ervoor dat spelers eerder het collectieve belang boven hun eigenbelang stellen, omdat ze zich verantwoordelijk voelen tegenover zowel Allah als de gemeenschap.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Zoals gezegd kan overleg of samenwerken beter zijn voor

het collectief belang.Maar, samenwerken brengt ook risico’s

met zich mee: is de ander te vertrouwen?

Mogelijke oplossingen zijn:

1. een contract met eventueel boete bepalingen.

2. sociale normen

3. zelfbinding (zelf het goede voorbeeld geven)

Sociale normen: 
Ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen.

Zelfbinding:
Een van beide partijen maakt vooraf zijn keuze bekend, om vertrouwen van de tegenpartij te winnen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld oplossing gevangenendilemma via zelfbinding.

Situatie: Twee scholieren moeten samen een pws maken, maar beiden willen het meeste werk aan de ander over te laten. Hierdoor bestaat het risico dat niemand voldoende voorbereidingen treft, wat leidt tot een slecht pws (verlies voor beiden).

Dilemma:

1. Als beiden weinig doen, krijgen ze een onvoldoende.
2. Als één hard werkt en de ander niet, krijgt degene die hard werkt een redelijke beoordeling, maar de ander profiteert zonder inspanning.
3. Als beiden samenwerken en hun aandeel leveren, krijgen ze een goede beoordeling.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld oplossing gevangenendilemma via zelfbinding.

Oplossing:

Eén van de leerlingen begint met het pws en laat de voortgang hiervan zien aan de andere leerling en tegelijkertijd aan de pws-begeleider. Op de deze manier probeert de eerste leerling de andere leerling het vertrouwen te geven dat hij/zij bereid is om aan de slag te gaan en de andere leerling te motiveren om ook te beginnen.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

1.3      Onderhandelen en samenwerken

Een ander risico bij samenwerking zijn de gemaakte kosten 

(investering in tijd of geld) door één van de partijen.

Mislukt de samenwerking, dan is er sprake van verzonken kosten.

Verzonken kosten:
Kosten die gemaakt zijn voor een samenwerking en niet zijn terug te verdienen wanneer de samenwerking niet doorgaat

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld verzonken kosten

Een groep vrienden wil na het behalen van hun diploma samen op vakantie naar een zonnige bestemming. Ze boeken een reis en betalen samen een aanbetaling van € 1.000. Kort daarna ontdekken ze dat de kosten voor accommodatie, eten, en activiteiten veel hoger zullen zijn dan ze dachten. Sommigen twijfelen of ze de vakantie wel moeten doorzetten, omdat ze het eigenlijk niet kunnen betalen.

Dilemma:
Als ze doorgaan, moeten ze allemaal veel meer uitgeven dan verwacht, wat sommigen in financiële problemen kan brengen. Als ze annuleren, verliezen ze de aanbetaling van € 1.000, maar voorkomen ze verdere kosten.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld verzonken kosten

De € 1.000 aanbetaling is een verzonken kostenpost: dit geld krijgen ze niet meer terug, ongeacht hun keuze. 

De juiste beslissing zou moeten afhangen van de toekomstige kosten en hoe belangrijk de vakantie voor hen is, niet van de reeds verloren aanbetaling. Toch hebben veel mensen de neiging om door te gaan met plannen om "de verloren kosten niet voor niets te laten zijn," zelfs als dat leidt tot meer financiële problemen.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Aan de slag

Maak opgave 27 op pagina 31, 29 op pagina 29, en 33 op pagina 34.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.