3.4 Indampen en destilleren + 3.5 Extraheren en adsorberen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

3.4 Indampen en destilleren + 3.5 Extraheren en adsorberen

Programma

-Formatieve check	10 min
-Oefeningen nakijken	10 min
-Indampen en destilleren	15 min
-Extraheren en adsorberen	15 min
-Oefenen	30 min

Formatieve check

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Checks voor 3.4 Indampen en destilleren + 3.5 Extraheren en adsorberen

De laatste slide sla je voor nu over, deze is voor het einde van de les!

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt uitleggen waarom je kiest voor indampen of destilleren.
  
• Je kunt bij indampen en destilleren benoemen uit welke stof het residu en het destillaat bestaan.
  
• Je kunt de onderdelen van een destillatieopstelling benoemen.
• Je kunt voorbeelden geven van huishoudelijke toepassingen van extractie.
  
• Je kunt benoemen op welke stofeigenschap extraheren is gebaseerd.
  
• Je kunt beschrijven hoe je een stof ergens uit kunt winnen door middel van verschillende scheidingsmethoden.
  
• Je kunt de werking van adsorptiemiddelen beschrijven.

Oplossing scheiden

Een oplossing kan je niet scheiden met filtratie.

Want de stof is zo goed opgelost dat het door het filter heen kan.

Dus is er een andere manier nodig om het te scheiden.

Indampen

Scheidingsmethode die gebaseerd is op een verschil in kookpunt.

• Bedoeld voor oplossingen (helder, kleurloos mengsel), (emulsies kan ook, maar niet vaak)
  
• Stof met het laagste kookpunt verdampt weg (vloeistof), de andere stof (vaste stof) blijft.
  

Voorbeeld:

kookpunt water: 100 graden, verdampt wel

kookpunt zout: 1465 graden, verdampt niet

Indampen

Indampen gebruikt voor:

• Oplossingen.
  
• Indampschaaltje.
  
• Gebaseerd op verschil in kookpunt.
  
• De vloeistof gaat koken.
  
• De vaste stof blijft in het indampschaaltje (residu).

Indampen heeft 1 groot nadeel. Wat zou dat nadeel kunnen zijn?

Destilleren

• Zelfde als indampen!
  
• Maar je vangt de verdampte stof ook op.
  
• Dus: gebaseerd op kookpunt
  
• Gebruikt voor oplossingen en emulsies.

Destilleren

Destilleren dus gebruikt voor:

• Scheiden van oplossingen en emulsies.
  
• Gebaseerd op kookpunt verschil.
  
• Stof met laagste kookpunt verdampt als eerst.
  
• Residu en destillaat.
  

Hoe heet de vloeistof die gebruikt wordt bij extraheren?

1. Water
2. Oplosmiddel
3. Extractiemiddel
4. Adsorptiemiddel

Op welke stofeigenschap berust indampen en destilleren?

1. Oplosbaarheid
2. Aanhechtingsvermogen
3. Dichtheid
4. Kookpunt

Hoe heet de stof die terechtkomt in de opvangkolf bij destilleren?

1. Residu
2. Destillaat
3. Extract
4. Water

Extraheren

Scheidingsmethode op basis van oplosbaarheid.

Bij extraheren voeg je een extractiemiddel toe (vloeistof) aan het mengsel.

Mengsel kan bestaan uit zowel vaste stoffen als vloeistoffen.

Extraheren

1 stof lost op in het extractiemiddel, het andere niet!

Residu = stof die niet in het extractiemiddel gaat.

Extract = stof die wel in het extractiemiddel gaat.

Bedenk een voorbeeld voor extraheren.

Voorbeelden extraheren

Het zetten van thee:

• Theezakje, mengsel van geurstoffen, kleurstoffen, smaakstoffen en vaste stoffen.
  
• In warm water (extractiemiddel) worden de geur, kleur en smaakstoffen geëxtraheerd uit het theezakje.
  

Zout en zand:

• Zout lost op in water, zand niet.
  
• Voeg water toe (extractiemiddel), zout wordt gescheiden van het zand.

Adsorberen of absorberen?

Verschil adsorptie en absorptie:

• Bij absorptie wordt een lege ruimte binnen een stof opgevuld met een andere stof: zichtbaar
  
• Bv. Spons die water opneemt
  
  
• Bij adsorptie hecht een stof zich op moleculair niveau aan een adsorptiemiddel:
  
• Niet zichtbaar met het oog

Adsorberen

Actieve kool/Norit:

• ruw oppervlak
  
• houdt stoffen vast
  
• kleur, geur, smaakstoffen en gevaarlijke gassen
  
  

Adsorberen: stoffen hechten aan ruw oppervlak van adsorptiemiddel

Gebaseerd op verschil in aanhechtingsvermogen

Actieve koolstof
(Norit)

• Een speciale stof die gebruikt wordt om onzuiverheden op te vangen.
  
• Norit wordt gebruikt om zuiver drinkwater te maken.
  
  
• Norit bevat poriën.
  
• Deeltjes kunnen vast komen te zitten in die poriën.

Hoe heet de vloeistof die gebruikt wordt bij extraheren?

1. Water
2. Oplosmiddel
3. Extractiemiddel
4. Adsorptiemiddel

Hoe heet de stof die gebruikt wordt bij adsorberen?

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 3 Paragraaf 4:

5 t/m 12

Hoofdstuk 3 Paragraaf 5:

5 t/m 11

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 3.4 Indampen en destilleren + 3.5 Extraheren en adsorberen