HV1 tekstdoelen en tekstsoorten + herhaling strategieën en ow + hd

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

§3 Tekstdoelen en tekstsoorten

+ 

Herhaling van:

§1 lees- en woordraadstrategieën

§2 onderwerp en hoofdgedachte

Lesdoelen

- Ik herhaal de geleerde begrippen van §1 t/m 3.

- Ik beantwoord vragen op de juiste manier.

- Ik weet hoe ik kan leren voor TW1.

- Ik oefen met een leestekst en pas al het geleerde toe.

De 7 woordraadstrategieën:

1 Zoek een synoniem 

2 Zoek een omschrijving

3 Zoek een definitie

4 Zoek een voorbeeld

5 Zoek een tegenstelling

6 Zoek een bekend woorddeel

7 Bekijk de illustratie

Deze moet je toe kunnen passen. Oefen er dus mee!

Noteer zoveel mogelijk woordraadstrategieën:

De 7 woordraadstrategieën:

1 Zoek een synoniem 

2 Zoek een omschrijving

3 Zoek een definitie

4 Zoek een voorbeeld

5 Zoek een tegenstelling

6 Zoek een bekend woorddeel

7 Bekijk de illustratie

Deze moet je toe kunnen passen. Oefen er dus mee!

De 4 LEESstrategieën zijn:

Leesstrategieën:

1) Oriënterend lezen 

2) Zoekend lezen

3) Globaal lezen 

4) Precies lezen

§1 Strategieën

Oriënterend lezen

Doel: je zoekt het onderwerp van een tekst.

Aanpak: Je bekijkt de titel en tussenkopjes, je leest de eerste alinea, je bekijkt de illustratie, je leest anders gedrukte woorden.

§1 Strategieën

Zoekend lezen

Doel: je zoekt een antwoord op in de tekst

Aanpak: je kijkt de tekst snel door. Je let op tussenkopje, anders gedrukte woorden en tekens (bolletjes, streepjes etc.) 

Die kunnen je helpen het antwoord te vinden. 

§1 Strategieën

Globaal lezen

Doel: Deelonderwerpen vaststellen

Aanpak: Lees de eerste en laatste zin van elke alinea. Bepaal steeds waar de alinea over gaat. Soms gaan een aantal alinea's over hetzelfde deelonderwerp, die alinea's kunnen samen eenzelfde tussenkopje krijgen. 

§1 Strategieën

Precies lezen

Doel: De hoofdgedachte van de tekst bepalen.

Aanpak: Je leest de hele tekst nauwkeurig van het begin tot het eind.

§1 Strategieën

Lees onderstaande leessituaties. Welke leesstrategie pas je toe?

Situatie 1: 

Om 07.00 uur valt de krant door de brievenbus. Voordat je naar school gaat, wil je snel weten wat het belangrijkste nieuws is. 

Situatie 2: 

Voor biologie moet je een werkstuk maken over klimaatverandering. Je hebt op een internet een tekst gevonden over het klimaat. Je wilt weten of je de tekst kunt gebruiken.

Situatie 3: 

Je hebt een toets over voor geschiedenis. Je leest de tekst in je geschiedenisboek.

Situatie 4:

Je wilt een pretpark bezoeken en bent benieuwd naar de prijzen. Je bezoekt de website van het pretpark.

Orienterend lezen

Globaal lezen

Precies lezen

Zoekend lezen

Het onderwerp

1. Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

• De titel
• De eerste alinea 
• Een afbeelding bij de tekst 
• Tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst.

2. Vervolgens lees je de eerste alinea (inleiding).

3. Dan vertel je in een paar woorden waar de tekst over gaat = onderwerp.

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat in een of enkele woorden

De hoofdgedachte

• De hoofdgedachte is een heel korte samenvatting in één zin. Het is het belangrijkste wat de schrijver wil vertellen. 

• De hoofdgedachte = het onderwerp + dat wat daarover verteld wordt.  

• Om de hoofdgedachte te formuleren moet je dus eerst het onderwerp en het tekstdoel bepalen.

• Het onderwerp = waar de tekst over gaat. Dat kun je vaak met één of enkele woorden zeggen.
• Tekstdoel = wat de schrijver met de tekst wil bereiken.

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat en de hoofdgedachte van een tekst is wat de schrijver van die tekst de lezer duidelijk probeert te maken.

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• Vraag je af wat de schrijver vertelt over het onderwerp. 
• Zoek in de eerste alinea of in het slot van een tekst. 
  
• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan. 
  
• Let op! Twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen heel goed twee verschillende hoofdgedachtes hebben.
• Bedenk wat de tekstsoort en het tekstdoel is, de hoofdgedachte heeft daar mee te maken.

TW1 leerstof - kleine aanpassing:

Theorieblokken op blz. 10, 12, 13, 18, 24  + online 

>>>> Dus NIET die op blz. 16, 23, 28 (en dus ook niet die opdrachten)

- Oefen met teksten in de planning 'leren voor de toetsweek'

- Oefen met het formuleren van je antwoord

- Maak alle huiswerkopdrachten > houd je het niet bij? Dan kom je na en maak je het op school na schooltijd af.

§3 Tekstdoelen en tekstsoorten

Tekstdoelen en tekstsoorten

- amuseren         = dat je je vermaakt

- informeren       = dat je iets te weten komt

- instrueren         = dat je leert hoe je iets moet doen

- overtuigen        = de schrijver wil dat je zijn mening overneemt

- activeren           = dat je iets wel (of niet) gaat doen

Wat is het tekstdoel van dit filmpje?

1. Activeren
2. Amuseren
3. Informeren
4. Instrueren

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Instrueren

Wat is het doel van dit recept?

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Instrueren

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Instrueren

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. Informeren
2. Activeren
3. Instrueren
4. Overtuigen

Wat is het belangrijkste doel van dit artikel?

1. Informeren
2. Instrueren
3. Overtuigen
4. Amuseren

Tekstdoelen en tekstsoorten op een rijtje:

Je moet de tabel leren EN van een tekst de tekstsoort en het tekstdoel kunnen noemen.

Aan de slag!

• §3 Tekstdoelen en tekstsoorten

Opdracht 7 + 8 blz. 26, 27, 28