SP - Liggend streepje, trema

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vwo4 Nederlands

Vandaag

Paragraaf 7: tussenklank is besproken en nagekeken. 

Paragraaf 8: aan elkaar of los behandelen we niet (en zit dus ook niet in de toets).

Paragraaf 9: liggend streepje en een deel van paragraaf 10: nl. trema  behandelen we vandaag. (Weglatingsteken en afbreekteken slaan we over; deze twee onderdelen komen ook niet in de toets.  

Trema & koppelteken

Om te voorkomen dat je woorden verkeerd uitspreekt, schrijf je in sommige woorden een trema OF een koppelteken.

Trema: poëzie, judoën, reünie

Koppelteken: logo-ontwerp, zee-egel

Trema

Een trema (¨) voorkomt uitspraakverwarring bij woorden die GEEN samenstelling zijn.

Een trema gebruik je dus binnen één woord als er uitspraakverwarring dreigt: Oekraïne, officiële

Waar plaats je het trema?

Sommige woorden krijgen geen trema:

opticien, elektricien
, officieel, begroeiing 

Trema

Plaats het trema op de tweede klinker waar het leesprobleem kan ontstaan.

Dus:

- co-ordinator --> coördinator

- zee-en --> zeeën

- vacu-um --> vacuüm

- re-eel --> reëel

- fobie-en --> fobieën

Koppelteken

Een koppelteken (-) gebruik je tussen twee delen van een samenstelling:

• als er uitspraakverwarring dreigt met gelijke klinkers: gala-avond, solo-optreden
  

• als er uitspraakverwarring dreigt met andere klinkers: chocolade-ijs, radio-uitzending
  

Maar: luxeartikel, milieueffect

Koppelteken 

vb:

a + i → camera-installatie

a + u → cholera-uitbraak

e + i → vanille-ijs

i + j → ski-jack

o + e → domino-effect

o + i → stereo-installatie

o + u → auto-uitlaat

u + i → milieu-inspectie

Een koppelteken gebruik je bij de volgende klinkerbotsingen:

Koppelteken

Een koppelteken (-) gebruik je óók:

• bij aardrijkskundige namen: Noord-Korea, Zuid-Frankrijk
• voor of na een hoofdletter: A-merk, V-snaar
• na een cijfer: 18-jarige
• na een afkorting: gft-afval
• na een symbool: $-teken

Welk woord is goed gespeld?

1. olieexport
2. olie-export
3. olieëxport

Welk woord is goed gespeld?

1. babyeczeem
2. baby-eczeem
3. babyëczeem

Welk woord is goed gespeld?

1. wcdeur
2. wc-deur
3. wc deur

Welk woord is goed gespeld?

1. Nieuw Zeeland
2. nieuw-Zeeland
3. Nieuw-Zeeland
4. nieuw Zeeland

Welk woord is goed gespeld?

1. gecrëeerd
2. gecreeerd
3. gecreëerd
4. gecreeërd