Les 3: ethogram en protocol

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Les 3: ethogram en protocol

Leerdoelen

- Een ethogram en protocol kunnen maken.

- Een eenvoudig natuurwetenschappelijk probleem herkennen en herleiden tot een onderzoeksvraag.

- Een eenvoudige hypothese opstellen bij een onderzoeksvraag en verwachtingen formuleren.

Inhoud

- Herhalingsvragen

-Achtergrond informatie

- Opgave

- Filmpjes

Leg uit wat een gedragsketen is.

Wat is in het filmpje de inwendige prikkel voor de zeehond geweest om op de boot te klimmen?

1. Honger
2. Dorst
3. Angst
4. Eenzaamheid

Wat is in het filmpje de uitwendige prikkel voor de zeehond geweest om op de boot te klimmen?

1. Het zien van orka's
2. De geur van de orka's
3. Het zien van de boot
4. De aanval van orka's

Noem een interne en een externe prikkel die leidt tot het gedrag van de duwende aap.

Wat zijn de supranormale prikkels op de foto?

Ethologie

* De wetenschap die het gedrag van dieren bestudeerd

* Veel waarnemen!

Dian Fossey leefde tussen de berggorilla's

0

Gedragsonderzoek

Onderzoeksmethodes:

Ethogram >

Protocol  v

Gedragsonderzoek:

Het ethogram

Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 

Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.

Deze handelingen kun je beschrijven. 

De lijst met beschrijvingen heet een ethogram

Ethogram

* Beschrijving van het gedrag

* Je schrijft de handelingen op 

* Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen mening

* Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken

Protocol

* Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdperiode

* Hoe vaak komt een handeling 

   voor?

* Door een protocol kom je erachter 

  welke handeling het dier het meest 

  maakt.

* De resultaten verwerk je in een staafdiagram

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

In welke volgorde doe je biologisch onderzoek?

Probleemstelling

Onderzoeksvraag

Verwachting

Werkplan

Resultaten

Conclusie

Wat betekend objectief?

1. Je mening geven
2. Je houden aan de feiten
3. Een object bekijken
4. Objectieven gebruiken

Wanneer je terug kijkt naar de eerste slide, zijn dit dan objectieve gedragingen van een hond? Leg je antwoord uit.

Hoe beschrijf je 'kwispelen met de staart van een hond' objectief?

1. hij is blij
2. de hond beweegt de staart heen en weer
3. de hond beweegt de staart op en neer
4. hij is agressief

Gedragsketen

Protocol

Ethogram

Wat is fout bij dit protocol?

Maak een ethogram met daarin tenminste 2 verschillende soorten gedrag die de bidsprinkhaan heeft laten zien.

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen