Latijn grammatica: gebruik participium

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Latijn grammatica: 

gebruik participium

ppa

participium praesens actief

praesens  -> gelijktijdig aan het hoofdwerkwoord van de zin

altijd actief

verbuiging: groep 3

Bijvoorbeeld: vocans, vocantes (roepend)

ppp

participium perfectum passief 

perfectum  -> voortijdig aan het hoofdwerkwoord van de zin

altijd passief

verbuiging: groep 1 en 2

Bijvoorbeeld: vocatus, vocata, vocatum (geroepen zijnd)

Let op: ppp bij deponentia!

Deponentia: passief uiterlijk, actieve vertaling

Ook bij ppp, sterker nog, soms kun je dat als ppa vertalen!

Voorbeeld: 

fruor: genieten

fructus: genoten hebbend of genietend

pfa

participium futurum actief

gebeurt in de toekomst

bijna altijd vertalen met 'om te' 

verbuiging: groep 1 en 2

Bijvoorbeeld: vocaturus, vocatura, vocaturum (om te roepen)

Gebruik van ppa/ppp:

meestal: predicatief

vaak: bijvoeglijk

soms: acp

soms: gesubstantiveerd/zelfstandig gebruikt

soms: ablabs

heel soms: dominant 

Let op: ppp met vorm van esse: perf//plusquamperf. passief!

meestal: predicatief participium

congrueert

vertaling: letterlijk of met een bijzin

Bijvoorbeeld:

vocans puella exit

letterlijk: roepend gaat het meisje weg

bijzin: terwijl het meisje roept gaat ze weg

meestal: predicatief participium

meestal bijzin met voegwoord van tijd:

ppa: terwijl (want gelijktijdig)

ppp: nadat (want voortijdig)

bij zowel ppa als ppp ook mogelijk: 

omdat (reden) 

als (voorwaarde)

hoewel (toegeving)

vaak: bijvoeglijk participium

congrueert

vertaling: als bijv nw of met betrekkelijke bijzin

Bijvoorbeeld:

vocantem puellam saluto: 

Ik groet het roepende meisje /

Ik groet het meisje dat roept 

soms: acp

constructie na werkwoorden van zintuiglijke waarneming

zoals: zien, horen

congrueert

vertaling: als infinitivus of met 'dat'-zin

vocantem puellam audimus: 

wij horen het meisje roepen /

wij horen dat het meisje roept

soms: gesubstantiveerd

zelfstandig gebruikt

congrueert niet

vertaling: lidwoord + letterlijk of aanvullen: dat wat/degene die (of: 'mooier')

Bijvoorbeeld:

habitantes non hic sunt

de bewonenden/degenen die bewonen/de bewoners zijn niet hier

soms: ablabs

ablativus absolutus

congrueert maar niet met woord in hoofdzin

Vertaling: als bijzin met predicatief ptc, naamwoord in de abl. als onderwerp

Bijvoorbeeld: 

amico intrante rex abit

terwijl/hoewel/als/omdat de vriend binnenkomt, gaat de koning weg

heel soms: dominant

congrueert

vertaling: 'sterker' dan woord waarmee het congrueert

beroemd voorbeeld:

ab urbe condita

letterlijk: vanaf de gestichte stad => vanaf de stichting van de stad

maar ook mogelijk: 

ppp + vorm van esse: perfectum of plusqperfectum passief (of fut ex)

Bijvoorbeeld: 

hospites adventi sunt

de gasten zijn aangekomen

hospites adventi erant

de gasten waren aangekomen

let op:soms ontbreekt de vorm van esse....