Samenleven

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Samenleven

Trouwen, scheiden, erven en schenken

Planning

• Stappenplan beco examen
• Instructie Samenleven afgewisseld met korte vragen
• Examenopgave maken + klassikaal bespreken
• Zelfstandig oefenen examenopgaven 

Stap 1: goed lezen

• Houd je markeerstift in de hand om tijdens het lezen gelijk belangrijke gegevens aan te strepen.
• Lees de introductie alinea goed door. Zijn er bronnen bij de opgave? Bekijk de titels, bijschriften en legenda's van bronnen en figuren. 
• Ga dan naar de eerste vraag. Begrijp wat er precies wordt gevraagd door hem in je eigen woorden te formuleren. Gegevens uit een bron nodig? Dit is het moment om de bron in detail door te lezen en te zoeken naar de info die je nodig hebt.

Stap 2: overnemen

• Neem belangrijke informatie over uit de vraag, teksten en bronnen. Gebruik gelijk juiste symbolen, zoals een € teken bij bedragen.
• Formule nodig? Schrijf deze eerst 'leeg' op, om hem vervolgens in te vullen. Zo kunnen je correctoren je denkstappen volgen.

Stap 3: uitwerken

Werk je formule, figuur of vergelijking uit. Schrijf al je denkstappen op, soms kun je voor delen van een antwoord al punten krijgen. Kom tot een antwoord op de vraag.

Stap 4: controleren

• Controleer of je antwoord juist en realistisch is door de vraag nog eens te lezen. Kloppen je berekeningen? Heb je de juiste eenheid gebruikt en het getal goed afgerond?
• Is je antwoord logisch? Een RTV van 500% is wel erg positief ...
• Geef bij berekeningen en redeneringen niet alleen een getal of kort antwoord, maar leg het antwoord ook uit met 'dus .... '

Een samenlevingscontract eindigt bij het einde van een relatie, overlijden of huwelijk. De partners moeten zich houden aan de afspraken die in het samenlevingscontract zijn vastgelegd. Een bezoek aan de rechter is ...(1)...

Scheiden (bij een huwelijk) of een partnerschap ontbinden gaat minder eenvoudig. Bij een echtscheiding moet je naar de rechter, behalve bij een partnerschap ...(2)... Bij een echtscheiding moet je afspraken maken over het verdelen van bezittingen en schulden, alimentatie en verevening van ...(3)...

1. 1 = niet nodig, 2 = met kinderen, 3 = gemeenschap van goederen
2. 1 = niet nodig, 2 = zonder kinderen, 3 = pensioenrechten
3. 1 = verplicht, 2 = zonder kinderen, 3 = pensioenrechten
4. 1 = verplicht, 2 = met kinderen, 3 = pensioenrechten

Drie samenlevingsvormen

1. Samenlevingscontract
2. Huwelijk
3. Geregistreerd partnerschap 

Verschillen samenlevingscontract en huwelijk/geregistreerd partnerschap

	Samenlevingscontract	Huwelijk/partnerschap
Bezit en schulden	Verdeeld zoals afgesproken in contract	Automatisch beperkte gemeenschap, tenzij andere voorwaarden gekozen
Ouderlijk gezag	Partner niet automatisch. Wel als partner kind heeft erkend.	Automatisch beide partners
Erven	Geen erfgenaam van elkaar. (tenzij je testament opstelt)	Automatisch elkaars erfgenaam
Beëindigen	Zelf regelen wanneer en hoe	Moet via de rechters (behalve bij GP zonder minderjarige kinderen).

Mogelijkheden delen bezittingen en schulden bij huwelijk/geregistreerd partnerschap

Beperkte gemeenschap van goederen	Alle bezittingen en schulden vóór het huwelijk of gp zijn niet van partners samen. Alles opgebouwd tijdens huwelijk (zowel bezit als schuld) is wel van partners samen.
Algehele gemeenschap van goederen	Alles wordt 50-50 verdeeld. Zowel eerdere, huidige als toekomstige bezittingen en schulden.
Huwelijkse voorwaarden (ook wel: partnerschapsvoorwaarden)	Je maakt specifieke afspraken bij de notaris die passen bij eigen wensen.

Waar moet je als partners afspraken over maken als je gaat scheiden?

Scheiden

Je maakt afspraken over:

1. verdeling bezittingen en schulden
2. alimentatie (partner, kind)
3. verevening van pensioenrechten

Alimentatie moet je kunnen berekenen aan de hand van stappenplan in een bron.

Erven

1. Met testament: testament bepaalt wie wat krijgt. Kinderen kunnen onterfd worden, maar houden recht op legitieme portie (= 50% normale erfdeel).

2. Zonder testament: erfrecht bepaald wie erfgenamen zijn. 

Jip en Daan de Jong zijn gehuwd in algehele gemeenschap van goederen en hebben drie kinderen: Mark, Sander en Ben. Jip overlijdt. Mark en Sander zijn nog in leven en hebben zelf geen kinderen. Ben is overleden en heeft een dochter Chantal die nog leeft. Jip heeft twee broers die beiden nog leven.

De waarde van de bezittingen (minus schulden) van Jip en Daan is €742.000. Er is geen testament. Hoe groot is het bedrag dat Sander erft?

Erfenis aanvaarden: 3 opties

1. Zuiver aanvaarden

2. Beneficiair aanvaarden (ook wel: aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving)

3. Verwerpen

Schenken

Schenking = een overeenkomst om niet. Ene partij geeft iets aan de andere partij, zonder tegenprestatie.

ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling)

- Betaalt zelf geen erf- of schenkbelastig

- Donateurs die een gift doen aan ANBI mogen deze uitgave onder voorwaarden aftrekken van de inkomstenbelasting

Rekenwerk erven en schenken

Stap 1: Wat moet je berekenen? De te betalen belasting? Of wat iemand erft na betaling van belasting? Etc.
Stap 2: bereken omvang van erfenis of schenking

Stap 3: bepaal de vrijstelling obv relatie tussen partijen

Stap 4: bepaal juiste kolom in tabel tarieven belasting

Stap 5: Voer berekening uit. 

Gebruik voor deze vraag de tarieven erfbelasting op pagina 67 en 68 van je werkboek.

Inez erft €850.000,- van haar partner die is overleden. Hoeveel houdt zij over van de erfenis na betaling van de erfbelasting?

Uitwerking

Stap 1:  uitrekenen bedrag erfenis na betalen van erfbelasting

Stap 2: omvang erfenis: €850.000,00

Stap 3: vrijstelling is €671.910,00

Stap 4: kolom 'partner en kinderen'.

Stap 5: berekening:
€850.000,00 - €671.910,00 = €178.090,00

€128.750,00 x 0,10 = €12.875,00

(€178.090,00 - 128.750) x 0,20 = €9868,00

Totaal te betalen erfbelasting =  €12.875,00 + €9868,00 = €22.743,00
Inez houd over van erfenis = €850.000,00 - €22.743,00 = €827.257,00

Examenopgave oefenen

Leg je boek dicht aan de kant. Ik deel op papier een examenopgave uit die je individueel gaat maken in stilte. 

7 punten te verdienen = 7 x 3 = 21 minuten

Ik zet een timer aan op het bord. Na 21 minuten wissel je jouw antwoorden uit met een klasgenoot en kijk je elkaars opgave na met de antwoorden op het bord. 

Eerder klaar? Leg je gemaakte opgave op de hoek van je tafel en oefen verder in je werkboek vanaf pagina 69.

Zelfstandig werktijd

Gebruik de rest van het lesuur om te oefenen met het hoofdstuk Samenleven vanaf pagina 69:

• Trouwen en scheiden = theorie
• Schenken en erven = theorie
• Sanne en Nico = examenopgave havo
• Henk Verhaas = examenopgave vwo