DNA

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

van mitose of meiose I

Leerdoel:

• Je kunt de bouw en functie van DNA beschrijven.

1

Leerdoel:

• Je kent de verschillende stikstofbases uit DNA en RNA.
• Je weet welke bases met elkaar koppels kunnen vormen.

1

Leerdoel:

• Je kent de drie verschillen tussen DNA en RNA.
• Je kent de 3' en de 5' uiteinden.
• Je weet aan welke kant DNA kan aangroeien.
  

1

Leerdoel:

• Je weet welke enzymen betrokken zijn bij DNA-replicatie.
  
• Je weet wanneer en waarom het plaatsvindt.
  

2

• Je snapt waarom de volgende streng uit fragmenten bestaat die "gelijmd" moeten worden.
  

Leerdoel:

• Je kent het doel van PCR.
  
• Je snapt dat er primers nodig zijn met bekende sequenties.
• Je snapt de rol van taq-polymerase.
  

2

Leerdoel:

• Je snapt dat door het gebruik van primers de replicatie van een chromosoom onvolledig is en daardoor het chromosoom na elke replicatie korter is.
• Je snapt daarom het bestaan van telomeren.
  

2

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe de DNA sequentie ontrafeld kan worden.
• Je kan uitleggen hoe een gelelektroforese werkt
  

2

link

Leerdoel:

• Je snapt dat er voor een DNA fingerprint gebruikt gemaakt wordt van hypervariabele delen van niet-coderend DNA.
• Na analyse van 3 of meer van deze loci heb je al een unieke fingerprint.
  

2

3

Leerdoel:

• Je kan transcriptie en translatie en de daarbij betrokken moleculen uitleggen en beschrijven.
  

3

Leerdoel:

• Je kan uitleggen wat RNA processing is.
• Je weet het verschil tussen pre-mRNA en mRNA.
• Je weet het verschil tussen exons en introns.
  

4

Leerdoel:

• Je kunt m.b.v. je Binas (71G) de mRNA code omzetten in een aminozuurvolgorde.
• Je snapt het gebruik maken van de afkortingen van de aminozuren, bijv. Alanine = Ala = A
  

4

Leerdoel:

• Je kunt de translatie
  uitleggen
• Je kunt de rol van
  t-RNA moleculen
  uitleggen.
• Je snapt dat het
  codon (mRNA) en het anticodon (t-RNA) tegengestelde 5' -> 3' richting hebben.
  

4

Let op!

Afbeelding 42 hoef je niet te leren!

Leerdoel:

• Je kunt aangeven hoe een ribosoom zijn eiwit afgeeft aan het ER.
• Je kunt het nut van een
  polyribosoom beschrijven.
  

5

Leerdoel:

• Je kunt aangeven waarom genregulatie handig is om te hebben (voor alle organismen).
• Je snapt dat bij prokaryoten negatieve terugkoppeling ervoor zorgt dat een gen of uit gezet kan worden (af. 49 en 50)
  
• Je kunt de rol van het enzym Telomerase beschrijven (zie Telomeren in bs. 2, afb. 17)
• Je kunt omschrijven wat en welke stamcellen (er) zijn.
  

5

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe genregulatie werkt in eukaryoten.
• Je snapt de rol van transcriptiefactoren in het mogelijk maken van transcriptie.
  

5

Leerdoel:

• Je bij RNA-interferentie uitleggen (RNAi) hoe de translatie van een stuk mRNA kan worden geblokkeerd.
  

6

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat puntmutaties zijn en welke gevolgen een insertie, deletie of substitie kan hebben.
• Je kunt uitleggen wat een genoommutatie is en hoe deze kunnen ontstaan.
• Je kunt non-disjunctie en polyploïdie uitleggen.
  
• Je weet dat er normaliter altijd DNA-reparatiesystemen bestaan die mutaties proberen te herstellen.
• Je kunt het ontstaan van kanker uitleggen.
  

6

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat recombinatie is.
• Je kunt uitleggen hoe de genetische variatie van een soort tijdens recombinatie wordt vergroot.
• Je kunt uitleggen dat crossing over deze genetische variatie nog eens groter maakt.
  

7

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat klassieke biotechnologie is (waar de mens organismen gebruikt om producten te maken).
• Je kunt het verschil tussen genetische modificatie en veredelen uitleggen.
• Je kunt klonen uitleggen. Zie ook V4 Th2 basisstof 1.
• Je kent het verschil tussen cisgeen en transgeen.
  

7

Leerdoel:

• Je kunt genetische modificatie beschrijven.

Let op:

in binas staat alleen een voorbeeld van genetische modificatie bij bacteriën.

Maar dit kan natuurlijk ook bij andere organismen.

7

Algemene regel genetische modificatie:

• knippen - plakken - selecteren
  
  

1.  knip gen uit 1e organisme
2. plak gen in 2e organisme (van dezelfde soort = cisgenese, in een andere soort = transgenese)
3. bekijk of plakken gelukt is, selecteer die organismen en fok / kweek hier mee verder.
   

7

Algemene regel veredelen:

• selecteren - kruisen - bepalen of gewenste eigenschappen doorgekomen zijn,
  
• etc.

1. selecteer een organismen met gewenste eigenschap
2. laat deze voortplanten
3. kijk of gewenste eigenschappen samen komen in nakomeling. Gebruik deze om verder mee te kruisen.