CMO: par 2a. Meer geld, meer vrije tijd en meer luxe

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Cultureel-Mentale ontwikkelingen na 1945

B3 - geschiedenis periode 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les ...

...ken je de begrippen consumptiemaatschappij, loongolf, secularisatie, Amerikanisering, gastarbeiders.  (R)

...kan je uitleggen hoe de welvaart steeg in de jaren zestig. (T1)

...kan je benoemen dat de televisie een grote invloed had op de samenleving. (T1)

...kan je uitleggen dat secularisatie ontzuiling tot gevolg had. (T1)

Wat was de situatie
na de Tweede Wereldoorlog?

2. Meer geld, meer vrije tijd en meer luxe.

Waardoor veranderde Nederland vanaf de jaren zestig?

Wat is wat?

Dikgedrukt = een begrip

schuin = moeilijk woord

uitleg van begrip

Hierin staat de uitleg van het begrip. Schrijf het begrip en de betekenis op in je schrift.

uitleg van moeilijk woord

Hierin staat de uitleg van het moeilijke woord. Schrijf het op in je schrift.

uitleg

Hierin staat de uitleg over een bepaald onderwerp.

Toenemende welvaart

• De Nederlandse economie was halverwege de jaren vijftig hersteld. Ook in de rest van Europa gaat het goed.
• 1953: lonen stegen iets.
• 1959: Gasbel ontdekt in Slochteren (Groningen) > overheid verdiende veel geld aan de verkoop van dat gas. 
• 1963: Overheid bepaalt niet langer hoe hard de lonen mogen stijgen (ofwel; de loongolf).

loongolf

Enorme stijging van de lonen in een korte tijd. In de jaren '60 vond er een loongolf plaats waarbij de lonen wel met tien procent stegen.

Bron: Reclame van DAF (Doorne Automobiel Fabrikant) uit 1958. De 'truttenschudder'.

Consumptiemaatschappij

Mensen gingen steeds meer geld uitgeven aan luxegoederen. 

Hierdoor werd Nederland een consuptiemaatschappij.

Bron: Mensen kunnen meer luxeartikelen kopen. Een demonstratie van een elektrische grill.

consumptiemaatschappij

Maatschappij waarin mensen een groot deel van hun inkomen besteden aan producten die ze voor hun levensonderhoud niet nodig hebben.

Noem twee oorzaken waardoor de welvaart in de jaren zestig steeg.

00:43

Door welke uitvinding kan de vrouw bepalen hoeveel kinderen zij wilt?

01:09

Juist of onjuist:
Vrouwen in de jaren zestig hebben meer vrijheid.

1. Juist
2. Onjuist

01:20

Waarom ziet de man het niet zitten om thuis te zijn?

01:09

Wat is volgens Jannie het mooiste aan huisvrouw zijn?

00:43

Noem drie nieuwe uitvindingen voor de moderne huisvrouw.

Hoe is de rolverdeling tegenwoordig bij jou thuis?

De televisie!

Nog niet iedereen had in de jaren zestig een televisie. Er werd maar een paar uur per dag uitgezonden (zwart-wit). Gevolg is dat iedereen naar alle programma's kijkt en niet alleen naar de programma's van de eigen zuil. 

In de tweede helft van de jaren zestig werd de televisie een massamedium.

Bron: Begin jaren zestig had nog niet iedereen televisie, dus kwam de hele buurt bij jou kijken. 

uitleg 'De Dappere Dodo'

De dappere dodo was een kinderprogramma van de KRO uit de jaren zestig. (Werd uitgezonden tussen 1955 en 1964. Het ging om een jongen 'Dappere Dodo' die met vrienden Kees, Ome Harrekie, de Kapiteit, Opa Buiswater en Juffrouw Vulpen allerlei avonturen beleefde.

uitleg 'Pension Hommeles'

Pension Hommeles werd uitgezonden door de VARA tussen 1957 en 1959. Het gaat over een pension waar alles mis gaat tussen bewoners. Het is geschreven door Annie M.G. Schmidt.

Leerlingen laten nadenken over de vraag: hoeveel tv kijk jij? Hebben jullie een televisie in huis?

Leg uit dat de televisie in de jaren zestig voor een grote verandering zorgde.

1. Mensen keken ook naar programma's van andere zuilen (dus niet alleen de eigen zuil).

2. De televisie bereikte een hele grote groep mensen en werd daardoor een massamedium.

De dappere dodo was een kinderprogramma van de KRO uit de jaren zestig. (Werd uitgezonden tussen 1955 en 1964. Het ging om een jongen 'Dappere Dodo' die met vrienden Kees, Ome Harrekie, de Kapiteit, Opa Buiswater en Juffrouw Vulpen allerlei avonturen beleefde.

Pension Hommeles werd uitgezonden door de VARA tussen 1957 en 1959. Het gaat over een pension waar alles mis gaat tussen bewoners. Het is geschreven door Annie M.G. Schmidt.

Wat was het gevolg van de komst van televisie?

Eropuit!

Door groeiende welvaart konden meer mensen een auto betalen. Met als gevolg dat uitstapjes makkelijker werden. 

Mensen gingen naar pretparken (Efteling) of op vakantie (in Nederland of naar het buitenland). Soms pakten ze zelfs het vliegtuig.

Bron: Bermtoerisme in de jaren zestig was enorm populair. Foto uit 1963.

Zo zag de Efteling er vroeger uit. 

Door welke oorzaak konden mensen in de jaren zestig op vakantie?

Oefening oorzaak/gevolg.

Geef telkens aan of het een oorzaak of gevolg is.

Doordat het goed ging met de economie in Nederland ontstonden er veel extra banen.

Gastarbeiders komen naar Nederland.

Doordat er meer mensen in steden gingen wonen, gingen mensen minder naar de kerk.

Begrippen uit deze les

• Consumptiemaatschappij
• Loongolf

Wat is een consumptiemaatschappij?

1. Een samenleving waarin mensen zuinig moeten zijn.
2. Een samenleving waarin mensen luxegoederen kunnen kopen.
3. Een samenleving waarin mensen hard moeten werken.
4. Een samenleving waarin iedereen een uitkering krijgt.

Wat is een loongolf?

1. Een snelle stijging van de lonen over een langere periode.
2. Een langzame stijging van de lonen over een langere periode.
3. Een snelle stijging van de lonen over een korte periode
4. Een langzame stijging van de lonen over een korte periode.

Geef antwoord op de deelvraag:
Hoe veranderde Nederland vanaf de jaren zestig?

Jaartallen uit deze les

• 1953: Eerste loonstijging na de Tweede Wereldoorlog
• 1959: gasbel bij Slochteren (Groningen) ontdekt. 
• 1960: invoering van de vrije zaterdag.
• 1963: Einde van de geleide loonpolitiek.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.