12.3 Soorten veranderen deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

12.3 Soorten veranderen

Wat gaan we doen vandaag:

- Afkijken Freek Vonk: Evolutie DWDD
- Het 'Biologische momentje' van de dag
- Leerdoelen
- Proefje PTC
- Start nieuwe stof 12.3

- Voorlopige cijfers toetsen

- Werken aan HW paragraaf 12.3

Freek Vonk: Evolutie DWDD

Laatste 10 min. 

Het 'Biologische momentje' van de dag... 

Micro evolutie: De stadsmerel

• De merels daar zijn onder druk van de stedelijke leefomgeving veranderd.
  
• Stadse merels hebben kortere snavels en langere darmen dan bosmerels. Ze hebben hun schuwheid verloren en zingen een toontje hoger om boven het stadslawaai uit te komen. Zelfs het broedseizoen begint 2 maanden eerder. 
  
  

• Eigenschappen die erfelijk en dus genetisch verankerd zijn.
• Evolutiebioloog Menno Schilthuizen wil daarom de stadsmerel erkennen als aparte soort: Turdus urbanicus. 

Leerdoelen: 

Start nieuwe uitleg 12.3

Eerste deel: 

Waar denk jij aan bij het begrip 'Evolutie'?.

Evolutie of schepping? Wat geloof jij?

1. Evolutie
2. Schepping
3. Combinatie?
4. Geen van beide/geen mening (zeg ik liever niet)

Wat is evolutie? 

• Evolutie: Latijns ‘evolvere’,
    - Letterlijk: "zich ontrollen”
    - Figuurlijk: "ontwikkeling“.
  
  
• Evolutie biologie: (geleidelijke) verandering v/h leven op aarde door natuurlijke selectie.
  

Basis: 

• Meestal proces van miljarden jaren…
    Micro evolutie - zie stadsmerel (biologische momentje van de dag...)
  
  
• Basis theorie:
    - Verschillen in genotypen.
    - Natuurlijke selectie (door o.a. isolatie).
    - Nieuwe soorten ontstaan.
  
  
• ‘Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven’. (survival of the fittest)
  
  
  
• Grondlegger = Charles Darwin (1809-1882) 
   Boek: ‘On the origin of species by means of natural selection’ in 1859. (zie strip)
  

Het eerste leven ontstaat...

• Cyanobacteriën / blauwalgen (voorouders planten). 3,5 miljard jaar geleden in het water. 
• Productie O2 (zuurstof).
  
  
  
• Water organismen (planten/ongewervelde dieren) ontstaan. Geen landleven. 
  
  
• O2 + Uv-straling vormde ozonlaag. Schadelijke straling tegengehouden. 
    Zie Bron 3 blz. 172 KK!
  
  
• Leven op land kan ontstaan.
    (400 miljoen jaar geleden, eerst ongewervelden, daarna gewervelden). 

Hoe zijn soorten verwant? 

• Verwantschapsschema: - kenmerken
     - Vroeger op fenotype (uiterlijk)
     - Nu op genotype/DNA (evolutionaire genetica).
• Gemeenschappelijke voorouder.
  

Dino? Of Kasuaris

Volgende week verder met 12.3

- Voorlopige cijfers toetsen
- Practicum PTC

- Werken aan opdrachten 12.3

Practicum PTC

Ben jij...?
- superproever (twee keer het proever gen)
- normale proever (een keer het gen proever gen en een keer het niet proever gen)

- niet-proever (twee keer het niet-proever gen) 

Evolutionair belang van het proeven: giftige planten