paragraaf 4 absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Het streven van vorsten naar absolute macht 

tijdvak 6 Regenten en vorsten

1600 - 1700 

wat gaan we doen?

herhaling

uitleg koningen willen meer macht

aan het werk (vraag 1 tot en met 3)

Zijn de volgende uitspraken over de Republiek juist of onjuist?
1. De Nederlandse Republiek bestond uit zeven zelfstandige gewesten.
2. De stadhouder uit het Huis van Oranje was een machtige regent.
3. Elk gewest in de Republiek had een eigen Staten-Generaal.
4. In de Republiek was de stadhouder een absoluut heerser.

1. 1. juist, 2. juist, 3. onjuist, 4. onjuist
2. 1. juist, 2. onjuist, 3. onjuist, 4. onjuist
3. 1. juist, 2. juist, 3. juist, 4. onjuist
4. 1. onjuist, 2. juist, 3. onjuist, 4. juist

Waarom was Maurits van Oranje ontevreden over het Twaalfjarig bestand?

1. het bestand beperkte de macht van de raadspensionaris
2. het bestand beperkte de macht van de stadhouder
3. het bestand was niet in het belang van de gewesten
4. het bestand was in het voordeel van de Spanjaarden

Wat is het grootste verschil tussen de VOC en de WIC?

1. De WIC deed aan slavenhandel
2. De VOC deed aan kaapvaart
3. De WIC ging richting het Oosten
4. De VOC werd later opgericht dan de WIC

1672 wordt het Rampjaar genoemd. Waarom?

1. De Republiek werd door Engeland én Frankrijk aangevallen.
2. De laatste stadhouder overlijdt.
3. Alle leden van de Staten-Generaal komen om bij een brand.
4. De VOC verliest al haar schepen.

Deze opdracht gaat over het Rampjaar 1672.

In 1672 werd de Republiek door vier andere Europese landen aangevallen.

Wat was een GEVOLG (dus geen oorzaak) van die aanval?

1. De Franse koning Lodewijk XIV besloot om zijn macht naar het noorden toe uit te breiden.
2. Willem III werd door de regenten, die dat eigenlijk niet wilden, toch benoemd tot stadhouder.
3. Engeland wilde een einde maken aan de sterke machtspositie van de Nederlandse handelaren.
4. Geen van de genoemde antwoorden is een gevolg

Vaak wordt er over Nederland gezegd dat het een tolerant is. Deze reputatie had Nederland al sinds de Gouden Eeuw. MAAR waarom migratie?

Economisch

Religieus

Wetenschap

Vanuit Zuidelijke Nederlanden (België) vluchtten veel kooplieden naar Holland.

Vaak rijke mensen die geld en hun contacten meenamen.

Joden uit Spanje, Portugal en Midden-Europa naar Nederland.

Mensen komen naar Nederland om hun kritische boeken te publiceren.

Vanaf 1685 komen hugenoten (Franse protestanten) naar Nederland door Lodewijk XIV.

Uit Duitse Rijk vluchtten veel mensen voor de oorlog naar Holland. Ook voor de VOC!

Twaalfjarig Bestand

Oprichting VOC

Stadhouderloze tijdperk

Rampjaar

Willem III wordt stadhouder

eerste deel paragraaf

het streven van vorsten naar absolute macht 

hoe was het in de middeleeuwen: Leenstelsel

probleem:

vorsten moesten bij oorlog, 

steeds adel vragen om mee te helpen.

leenmannen gingen hun deel als

geboorte recht beschouwen.

Koningen willen meer macht

• 17e eeuw: Meeste landen monarchie
  
• Monarchie = vorm van bestuur met een koning aan het hoofd
  
• Koningschap = Erfelijk
  

• Eerst afhankelijk van adel --> geld & leger
  
• Door belasting te heffen --> 
  
• Niet meer afhankelijk van geld adel
  
• Zo meer macht.
• centralisatie
  

aan het werk

maak opdrachten 1 tot en met 3

les 2: Lodewijk 14e krijgt absolute macht

herhaling

uitleg deelparagraaf 2

aan het werk

Koning Lodewijk XIV krijgt absolute macht

De Franse koning Lodewijk XIV werd koning toen hij 4 jaar was. Maar een minderjarige kon ook toen geen koning zijn, dus bepaalden zijn moeder de koning en haar eerste minister het beleid. In de tijd dat Lodewijk minderjarig was, werd Frankrijk geteisterd door opstanden van de adel tegen het gevoerde beleid. Bovendien waren er godsdienst twisten tussen de katholieken en de hugenoten.

Hugenoten = Franse protestanten

L'État, c'est Moi

Lodewijk XIV besloot: dit moet anders. Op het moment dat hij aan de macht kwam, accepteerde hij geen inspraak meer van de Staten-Generaal, hij bepaalde voortaan alles zelf. 

De wil van de Franse koning Lodewijk XIV was wet. Dit noem je absolutisme. 

Deze macht was door God gegeven: het droit divin (goddelijk recht). Omdat zijn macht van God kwam, was de Staten-Generaal (voor verantwoording aan het volk) overbodig

absolutisme - staatsvorm waarbij de koning of keizer alle macht in handen heeft

Versailles

Lodewijk XIV wilde graag aan iedereen tonen wat een machtige koning hij was. Dat deed hij door oorlogen te voeren en door een enorm paleis te laten bouwen in Versailles. In en rond dit kasteel liet hij een druk hofleven organiseren. 

Koning Lodewijk XIV regeerde. Welk woord past het beste bij hem?

1. monarchie
2. democratie
3. absolutisme
4. dictatuur

hierna volgt een fragment om je een indruk te geven van de de grootte van het paleis in Versailles 

Leg uit hoe het 'droit divin' werkt en hoe dat dan als rechtvaardiging voor Lodewijks macht kon worden gezien.

Geef per onderstaande onderdeel van Versailles aan hoe het streven naar absolutisme door Lodewijk hieruit af te leden valt.
- het gebouw
- de tuin

Lodewijk XIV noemde zichzelf de zonnekoning. Leg uit waarom hij koos voor deze bijnaam

Maar wat veranderde dat absolutisme aan de dagelijkse praktijk?

1. Macht van de adel werd beperkt 

politiek 

• Ambtenaren voerden het bestuur, de adel had daardoor geen enkele invloed meer op het bestuur 
• Het beroepsleger werd ingevoerd, de adel had daardoor geen enkele invloed meer op het leger
• De adel werd verplicht om een deel van het jaar op het paleis Versailles te wonen. Lodewijk had daardoor de mogelijkheid om de adel goed in de gaten te houden  om zo opstanden te voorkomen

2. economie

economische politiek die erop gericht is om de rijkdom van het eigen land te vergroten, door de import te verkleinen en export te vergroten.

De economie van de Republiek werd hierdoor benadeeld.

3. Eén wet, één geloof, één vorst

religieus

Lodewijk vond dat hij ook de religie van zijn onderdanen mocht bepalen. Net als hijzelf moesten ze katholiek zijn.  Het doel: stabiliteit in zijn rijk. 

droit devin

Rampjaar 

Lodewijk XIV wilde de economische en militaire macht van de Republiek graag breken. Oorlog was de beste manier om dat te bereiken, daarom sloot hij een verbond met Engeland en de bisschoppen van Münster en Keulen. Dit leidde tot het Rampjaar in 1672 

Lodewijk XIV en Willem III waren continu in oorlog met elkaar. Beredeneer dat Willem III zijn macht eigenlijk aan Lodewijk XIV te danken had.

Video

Wat? 

Je gaat wat fragmenten zien uit een film over Lodewijk XIV. Tijdens de film worden vragen gesteld, let dus goed op

Waarom? 

Lodewijk XIV is de koning van Frankrijk in de Gouden Eeuw. De fragmenten maken duidelijk hoe hij zijn rijk regeerde. 

0

aan het werk

maak opdrachten 4 tot en met 6

wat gaan we doen?

toets afspreken

herhaling

aan het werk 

uitleg laatste deel paragraaf

zelfstandig werken

wat weet je nog van
lodewijk de 14e

Aan het werk: maak 1 tot en met 6

Rusland

• Tsaar Peter de Grote 
  
• Rusland liep achter op rest Europese landen
• Liet zich bijscholen... sindsdien:
• Haven laten aanleggen
• Academie voor zeelui
• Groot leger
• Veel land veroverd.

ZELFSTANDIG WERKEN

maak paragraaf 4 af