Het absolutisme

Het streven van vorsten naar absolute macht 


tijdvak 6 Regenten en vorsten
1600 - 1700 
1 / 49
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 49 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

Het streven van vorsten naar absolute macht 


tijdvak 6 Regenten en vorsten
1600 - 1700 

Slide 1 - Diapositive

eerst wat herhaling van de vorige kenmerkende aspecten

Slide 2 - Diapositive

Zijn de volgende uitspraken over de Republiek juist of onjuist?
1. De Nederlandse Republiek bestond uit zeven zelfstandige gewesten.
2. De stadhouder uit het Huis van Oranje was een machtige regent.
3. Elk gewest in de Republiek had een eigen Staten-Generaal.
4. In de Republiek was de stadhouder een absoluut heerser.

A
1. juist, 2. juist, 3. onjuist, 4. onjuist
B
1. juist, 2. onjuist, 3. onjuist, 4. onjuist
C
1. juist, 2. juist, 3. juist, 4. onjuist
D
1. onjuist, 2. juist, 3. onjuist, 4. juist

Slide 3 - Quiz

Waarom was Maurits van Oranje ontevreden over het Twaalfjarig bestand?
A
het bestand beperkte de macht van de raadspensionaris
B
het bestand beperkte de macht van de stadhouder
C
het bestand was niet in het belang van de gewesten
D
het bestand was in het voordeel van de Spanjaarden

Slide 4 - Quiz

Welk product was de basis voor de moedernegotie?
A
Graan
B
Zout
C
Specerijen
D
Wijn

Slide 5 - Quiz

Welke (tijds)volgorde is juist?
A
VOC - WIC - Oostzeehandel
B
Oostzeehandel - VOC - WIC
C
Oostzeehandel - WIC - VOC
D
VOC - Oostzeehandel - WIC

Slide 6 - Quiz

Wat is het grootste verschil tussen de VOC en de WIC?
A
De WIC deed aan slavenhandel
B
De VOC deed aan kaapvaart
C
De WIC ging richting het Oosten
D
De VOC werd later opgericht dan de WIC

Slide 7 - Quiz

De Act of Navigation is een goed voorbeeld van een economische politiek die er op gericht was de eigen belangen te beschermen én specifiek die van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden te schaden.


A
Waar
B
Niet waar

Slide 8 - Quiz

1672 wordt het Rampjaar genoemd. Waarom?
A
De Republiek werd door Engeland én Frankrijk aangevallen.
B
De laatste stadhouder overlijdt.
C
Alle leden van de Staten-Generaal komen om bij een brand.
D
De VOC verliest al haar schepen.

Slide 9 - Quiz

Deze opdracht gaat over het Rampjaar 1672.

In 1672 werd de Republiek door vier andere Europese landen aangevallen.

Wat was een GEVOLG (dus geen oorzaak) van die aanval?
A
De Franse koning Lodewijk XIV besloot om zijn macht naar het noorden toe uit te breiden.
B
Willem III werd door de regenten, die dat eigenlijk niet wilden, toch benoemd tot stadhouder.
C
Engeland wilde een einde maken aan de sterke machtspositie van de Nederlandse handelaren.
D
Geen van de genoemde antwoorden is een gevolg

Slide 10 - Quiz

Vaak wordt er over Nederland gezegd dat het een tolerant is. Deze reputatie had Nederland al sinds de Gouden Eeuw. MAAR waarom migratie?

Economisch
Religieus
Wetenschap
Vanuit Zuidelijke Nederlanden (België) vluchtten veel kooplieden naar Holland.

Vaak rijke mensen die geld en hun contacten meenamen.

Joden uit Spanje, Portugal en Midden-Europa naar Nederland.

Mensen komen naar Nederland om hun kritische boeken te publiceren.
Vanaf 1685 komen hugenoten (Franse protestanten) naar Nederland door Lodewijk XIV.

Uit Duitse Rijk vluchtten veel mensen voor de oorlog naar Holland. Ook voor de VOC!

Slide 11 - Question de remorquage

Twaalfjarig Bestand
Oprichting VOC
Stadhouderloze tijdperk
Rampjaar
Willem III wordt stadhouder

Slide 12 - Question de remorquage

Nu door met het nieuwe kenmerkende aspect:
het streven van vorsten naar absolute macht 

Slide 13 - Diapositive

Macht in de 17e eeuw
In de Republiek hadden de regenten de Spaanse koning afgezworen, de macht van de regenten was hierdoor maximaal.
In Frankrijk daarentegen probeerde de koningen het bestuur van het land steeds verder te centraliseren. 
centralisatie - het streven van vorsten om hun grondgebied vanuit een centrale plek te besturen, waarbij over dezelfde wetten en regels gelden.
Dit proces begon in het tijdvak van steden en staten (1000-1500) 

Slide 14 - Diapositive

Het absolutisme is een ver doorgevoerde vorm van centralisatie
A
Ja
B
Nee

Slide 15 - Quiz

Koning Lodewijk XIV
De Franse koning Lodewijk XIV werd koning toen hij 4 jaar was. Maar een minderjarige kon ook toen geen koning zijn, dus bepaalden zijn moeder de koning en haar eerste minister het beleid. In de tijd dat Lodewijk minderjarig was, werd Frankrijk geteisterd door opstanden van de adel tegen het gevoerde beleid. Bovendien waren er godsdienst twisten tussen de katholieken en de hugenoten.

Hugenoten = Franse protestanten

Slide 16 - Diapositive

L'État, c'est Moi
Lodewijk XIV besloot: dit moet anders. Op het moment dat hij aan de macht kwam, accepteerde hij geen inspraak meer van de Staten-Generaal, hij bepaalde voortaan alles zelf. 
De wil van de Franse koning Lodewijk XIV was wet. Dit noem je absolutisme
Deze macht was door God gegeven: het droit divin (goddelijk recht). Omdat zijn macht van God kwam, was de Staten-Generaal (voor verantwoording aan het volk) overbodig

absolutisme - staatsvorm waarbij de koning of keizer alle macht in handen heeft

Slide 17 - Diapositive

Versailles
Lodewijk XIV wilde graag aan iedereen tonen wat een machtige koning hij was. Dat deed hij door oorlogen te voeren en door een enorm paleis te laten bouwen in Versailles. In en rond dit kasteel liet hij een druk hofleven organiseren. 

Slide 18 - Diapositive

Koning Lodewijk XIV regeerde. Welk woord past het beste bij hem?
A
monarchie
B
democratie
C
absolutisme
D
dictatuur

Slide 19 - Quiz

hierna volgt een fragment om je een indruk te geven van de de grootte van het paleis in Versailles 

Slide 20 - Diapositive

Slide 21 - Vidéo

Leg uit hoe het 'droit divin' werkt en hoe dat dan als rechtvaardiging voor Lodewijks macht kon worden gezien.

Slide 22 - Question ouverte

Geef per onderstaande onderdeel van Versailles aan hoe het streven naar absolutisme door Lodewijk hieruit af te leden valt.
- het gebouw
- de tuin

Slide 23 - Question ouverte

Lodewijk XIV noemde zichzelf de zonnekoning. Leg uit waarom hij koos voor deze bijnaam

Slide 24 - Question ouverte

Stel nu een vraag over iets dat na deze les nog onduidelijk is.

Slide 25 - Question ouverte

Maar wat veranderde dat absolutisme aan de dagelijkse praktijk?

Slide 26 - Diapositive

1. Macht van de adel werd beperkt 
politiek 
  • Ambtenaren voerden het bestuur, de adel had daardoor geen enkele invloed meer op het bestuur 
  • Het beroepsleger werd ingevoerd, de adel had daardoor geen enkele invloed meer op het leger
  • De adel werd verplicht om een deel van het jaar op het paleis Versailles te wonen. Lodewijk had daardoor de mogelijkheid om de adel goed in de gaten te houden  om zo opstanden te voorkomen

Slide 27 - Diapositive

2. Mercantilisme
economie

economische politiek die erop gericht is om de rijkdom van het eigen land te vergroten, door de import te verkleinen en export te vergroten.
De economie van de Republiek werd hierdoor benadeeld.

Slide 28 - Diapositive

3. Eén wet, één geloof, één vorst
religieus

Lodewijk vond dat hij ook de religie van zijn onderdanen mocht bepalen. Net als hijzelf moesten ze katholiek zijn.  Het doel: stabiliteit in zijn rijk. 
Daarom verklaarde hij het Edict van Nantes ongeldig, de Franse hugenoten (protestanten) hadden daardoor geen vrijheid van godsdienst meer. Hugenoten hadden de keuze: bekeren of vertrekken (naar de Republiek)



    Slide 29 - Diapositive

    4. Oprichting Académie 
    Cultuur 
    Lodewijk XIV richtte meerdere koninklijke academies op. Hier bracht hij de beste wetenschappers en kunstenaars bijeen. Zo konden zij hun kennis delen en nieuwe (wetenschappelijke) inzichten ontwikkelen.  

    Slide 30 - Diapositive

    Rampjaar 
    Lodewijk XIV wilde de economische en militaire macht van de Republiek graag breken. Oorlog was de beste manier om dat te bereiken, daarom sloot hij een verbond met Engeland en de bisschoppen van Münster en Keulen. Dit leidde tot het Rampjaar in 1672 (voor meer uitleg zie LessonUp over de Republiek)

    Slide 31 - Diapositive

    Lodewijk XIV en Willem III waren continu in oorlog met elkaar. Beredeneer dat Willem III zijn macht eigenlijk aan Lodewijk XIV te danken had.

    Slide 32 - Question ouverte

    Macht in Engeland 
    Koning Karel I had burgeroorlog met parlement en werd onthoofd. Na een nieuwe burgeroorlog kreeg Engeland toch weer een koning,  de katholieke Jacobus II werd in 1685 koning. 
    Maar het parlement wilde ook van Jacobus af, omdat hij volgens hen meer macht wilde. Samen met het Engelse leger verjaagde de Nederlandse stadhouder Willem III de Engelse koning Jacobus  en werd zelf koning van Engeland. 
    Willem III regeerde met instemming parlement, Willem ondertekende The Bill of Rights die zijn macht aan banden legde. 
    In Engeland kreeg de koning dus juist minder macht en de macht van het parlement werd vergroot => Glorious revolution
    Engeland wordt een constititionele monarchie

    Slide 33 - Diapositive

    Wat is mercantilisme?

    Slide 34 - Question ouverte

    Wat is een constitutionele monarchie?

    Slide 35 - Question ouverte

    Combineer de begrippen met het bijpassende land
    De Republiek 
    Frankrijk
    Engeland
    Constitutionele monarchie
    Droit divin
    particularisme
    Bill of Rights
    mercantilisme

    Slide 36 - Question de remorquage

    Video
    Wat? 
    Je gaat wat fragmenten zien uit een film over Lodewijk XIV. Tijdens de video zullen er wat vragen verschijnen die je beantwoord. 

    Waarom? 
    Lodewijk XIV is de koning van Frankrijk in de Gouden Eeuw. De fragmenten maken duidelijk hoe hij zijn rijk regeerde. 

    Hoe? 
    Je vult de vragen voor jezelf in.  

    Slide 37 - Diapositive

    4

    Slide 38 - Vidéo

    02:58
    Je zag hier de kroning van Lodewijk de XIV. Waarom zou Lodewijk met zoveel theater gekroond willen worden?

    Slide 39 - Question ouverte

    04:40
    Leg uit waarom hier het Franse absolutisme vorm krijgt.

    Slide 40 - Question ouverte

    04:41
    Lodewijk ontslaat de Franse Staten-Generaal niet. Wat doet hij wel?

    Slide 41 - Question ouverte

    06:04
    Leg uit wat Lodewijk hier bedoeld aan de hand van het begrip: Droit divin

    Slide 42 - Question ouverte

    Gebruik bron 1
    Een bewering:De Saint-Simon beschrijft hier het hof van een absoluut vorst die vanuit politieke motieven zijn adel verplicht zich te laten vermaken aan het hof in Versailles.
    Ondersteun deze bewering door aan te geven:
    waarin het absolutisme van Lodewijk XIV in de bron naar voren komt en
    welk politiek motief de koning heeft om de adel aan zijn hof te binden.

    Slide 43 - Question ouverte

    Bron 1 Louis de Rouvroy, hertog De Saint-Simon (1675-1755), is een hoge edelman aan het hof (van de absolute vorst) koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Hij houdt dagboeken bij van zijn belevenissen aan het hof in Versailles. Op grond van zijn dagboeken schrijft hij later zijn Memoires. Over het jaar 1692 schrijft hij:
    Voordat de koning aan tafel ging, tussen zeven en tien uur, was er een toeloop van het hele hof in de staatsievertrekken van een van de salons aan het eind van de spiegelzaal. Eerst was er muziek en daarna stonden er in alle vertrekken tafels klaar voor alle soorten spelletjes. Een tafel voor lanskenet (een kaartspel), een biljart, kortom, iedereen kon vrijelijk een partijtje spelen met wie hij maar wilde en kon meer tafels laten komen als ze allemaal bezet waren. Achter de biljartzaal was een vertrek waar verfrissingen stonden opgediend, overal was volop licht. Toen deze gewoonte nog nieuw was, verscheen de koning zelf ook nog aan de speeltafels. Maar hij liet zichzelf allang niet meer zien, hoewel hij wenste dat de rest van het hof trouw verscheen. Iedereen stroomde toe om hem te behagen. Hijzelf liet zich 's avonds bij Madame de Maintenon (zijn tweede vrouw) door de verschillende ministers, de een na de ander, verslag van zaken uitbrengen.

    Slide 44 - Diapositive

    Gebruik bron 1 nogmaals
    Twee gegevens: 1) Voor zijn memoires baseert De Saint-Simon zich op zijn eigen dagboek en op de dagboeken van twee andere edelen die aan het hof verbleven.
    2) De hertog De Saint-Simon beschrijft in zijn dagboeken zijn afkeer van het frivole gedrag aan het Franse hof in Versailles.
    Gebruik beide gegevens om de betrouwbaarheid van deze bron bij een onderzoek naar het Franse hofleven in die tijd te bepalen.

    Slide 45 - Question ouverte

    hierna volgt een fragment waarin het absolutisme nogmaals wordt uitgelegd

    Slide 46 - Diapositive

    Slide 47 - Vidéo

    Stel nu een vraag over iets dat na deze les nog onduidelijk is.

    Slide 48 - Question ouverte

    werk nu zelf verder 
    lees §6.2 Lodewijk XIV, Het rampjaar en Willem III stadhouder-koning
    Maak je eigen samenvatting van dit kenmerkende aspect



    Slide 49 - Diapositive