Les 1 - Charles Darwin

• Science
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat is evolutie?

Evolutie

Het geheim van Charles Darwin

Waarom zijn er zoveel verschillende dieren en planten?

Waar komen ze vandaan? 

Waarom lijken sommige erg op elkaar en andere helemaal niet?

Wie is...          

 Charles Darwin?

Charles Darwin
dacht ook over
deze vragen na
en is op onderzoek
uit gegaan

The Beagle

Reis van 5 jaar!
Doel: de kust in 
kaart brengen. 
Darwin: zoveel
mogelijk dieren,
planten en fossielen

verzamelen

Deze reis duurde uiteindelijk 5 jaar! Wij gaan in deze les kijken wat hij tijdens deze reis heeft ontdekt.

Terwijl anderen de kust in kaart brengen, gaat Darwin aan land om zoveel mogelijk dieren, planten, fossielen en stenen te verzamelen en terug te sturen naar Engeland.

Galapagos eilanden

22 uur vliegen vanaf

Amsterdam

Afstand tussen Amsterdam en Galapagos. Dat is nu al ruim 22 uur vliegen. Vroeger ging dit per boot. Kan je nagaan hoe lang dat duurde. 

Om aan te geven hoe groots/bijzonder een dergelijke reis was.

De reis met de Beagle

De reis van Darwin duurde uiteindelijk 5 jaar.

1. Zoek op internet op wat de route was van deze reis. 

2. Zoek ook via google maps een foto van de volgende gebieden en beschrijf hoe het eruit ziet:

De kust van Argentinië, de Falkland eilanden, de kust van Chili, de Galapagos eilanden.

?

Hoe leer jij? Leer je meer van een filmpje of van het lezen van een tekst?

Het meest leer je als je er wat mee doet: maak een samenvatting, een schema, een begrippennet etc. Kortom: DOE meer dan lezen en/of kijken.

Waar denk je dat Darwin op lette tijdens het verzamelen van de dieren, planten en fossielen?

gegevens noteren over de vondst (plaats etc.), zo veel mogelijk verschillende soorten, juiste naam erbij, geen soorten waar er maar 1 van is, tekeningen maken

Fossielen

• Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteente.
  
• Door de fossielen die gevonden zijn, blijkt dat in miljoenen jaren (evolutie) soorten zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen zijn.
  

• De fossielen zijn een argument voor de evolutietheorie, ze laten zien dat de evolutietheorie waar kan zijn.
  

Levende fossiel

'Levende fossielen'  zijn dieren die al heel vroeger leefden en nu nog steeds (Bijv. de Naulitus, een zeedier).

wat zijn fossielen?

versteende overblijfselen van organismen.
Fossielen ondersteunen de evolutietheorie omdat het overblijfselen zijn van de harde delen van een organisme.
Deze harde delen zitten in diepe oude aardlagen.

Een fossiele schelp op de top van de Alpen

• Op de zeebodem ontstaan fossielen
• Aardplaten botsen, ze bewegen naar elkaar toe
• Sedimenten (met fossielen) komen in de verdrukking
• De hele zeebodem, met dikke lage sediment, wordt omhoogegedduwd  

Toen Darwin een dier opstuurde haalde hij vaak een aantal onderdelen weg, zoals de ingewanden en de ogen. Waarom zou hij dit doen?

Deze delen gaan snel rotten

Charles Darwin

Tijdens de reis met de Beagle keek Darwin goed om zich heen. Hij schreef alles wat hij interessant of merkwaardig vond op in een hele serie notitieboekjes. Ook las hij veel boeken van andere wetenschappers uit zijn tijd. Na zijn reis is Darwin meer dan twintig jaar bezig geweest zijn ideeën uit te werken en op papier te zetten. In 1859 publiceerde hij zijn boek over de oorsprong van soorten door middel van natuurlijke selectie. 

Waarom deed dat zo lang?

De Galapagos eilanden

Darwin zag vinken die erg op elkaar leken, maar verschillende typen snavels hadden.

Hij ging op zoek naar een verklaring hiervoor.

Deze vinken worden nu de Darwin vinken genoemd.

Tijdens de reis met de Beagle kwam Darwin ook op de Galapagos eilanden. Op deze eilanden zag hij meerdere soorten vink-achtige vogels. We noemen deze nu Darwinvinken. De vinken leken op elkaar, maar hadden verschillende typen snavels. Darwin zag dit niet alleen op de Galapagos eilanden, maar ook op andere plekken in de wereld. Dit zette hem aan het denken. Hij ging op zoek naar een verklaring voor het feit dat op eilanden die zo dicht bij elkaar liggen, zulke verschillende vinken voorkomen. Uiteindelijk kwam hij uit bij de natuurlijke selectie theorie. In deze les gaan we kijken wat deze theorie inhoudt. 

De Darwin vinken

Niet elke Darwinvink heeft precies dezelfde snavelgrootte: er is variatie tussen Darwinvinken. Snavelgrootte is een erfelijke eigenschap, deze wordt dus doorgegeven van ouder op kind. 

Als een mannetjes- en een vrouwtjesvink beide een grote snavel hebben, wat voor snavel verwacht je dan bij hun jongen?

Een grote snavel

De Darwin vinken

Op het eiland groeien twee soorten planten waarvan deze Darwinvinken de zaden eten. De ene plant maakt grote, harde zaden en de andere kleine, zachte zaadjes. Door de verschillen in snavelgrootte kunnen niet alle vogels even goed alle zaden eten. 

Welke snavel zal de Darwinvink hebben die de meeste kleine zaadjes eet? En welk type heeft de vink die grote zaden eet? Waarom denk je dit?

Welke snavel zal de Darwinvink hebben die de meeste kleine zaadjes eet? (een kleine snavel)

En welk type snavel zal de Darwinvink hebben die het liefst harde zaden eet? (een grote snavel)

Waarom denk je dat? (Met een kleine snavel is het waarschijnlijk moeilijker om grote en harde zaden te eten. Met een grote snavel kan een vogel snel veel grote zaden eten, veel moeilijker kleine zaden).

Evolutietheorie

De miljoenen levende soorten organismen op aarde zien er allemaal verschillend uit. 

Biologen vinden dat de organismen op aarde in de loop van miljoenen jaren zijn ontstaan en zijn veranderd. 

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde.

Tijdens de evolutie ontstaan, veranderen en/of verdwijnen soorten.

Lamarck en Darwin

Bovenste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Onderste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken.

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Hier zie je enkele voorouders van de giraffen. 

De soortgenoten met een langere nek hadden voedsel. Daardoor hadden ze een grotere overlevingskans en daardoor krijgen zij meer nakomelingen. 

Het gunstige genotype 

(lange nek) werd doorgegeven. 

Een verklaring hoe de giraffen aan hun lange nek zouden zijn gekomen.

Evolutietheorie

Darwin

Natuurlijke selectie

Soorten die beter aangepast zijn aan de

omgeving zullen een grotere overlevingskans

hebben.

Isolatie

Als verschillende vormen van een soort van elkaar gescheiden raken noem je dat isolatie. Dit kan bijvoorbeeld komen door een rivier, een zee, ijs, bergen of een woestijn. 

De vormen zullen dan steeds meer van elkaar gaan verschillen omdat ze zich gedurende lange tijd aanpassen aan de omgeving.

Zo ontstaan er twee verschillende soorten. Deze kunnen geen vruchtbare nakomelingen voortbrengen. (Zie filmpje over beren)

Soortvorming

Leg uit 

hoe er 2 soorten ontstaan

en

wat daarvan de gevolgen zijn

Opdracht

Speel in groepjes van 4 het ganzenbordspel