Herhaling: Grammatica zinsdelen t/m bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat zijn zinsdelen ook alweer?

En hoe vind je ze?

Persoonsvorm

• De persoonsvorm vind je door de zin van tijd te veranderen. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.
• De persoonsvorm is een zinsdeel. Voor de persoonsvorm kan maximaal 1 zinsdeel staan. De persoonsvorm kan ook aan het begin van de zin staan; dan staat er dus geen zinsdeel voor. 

PV

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.

Werkwoordelijk gezegde

Het gezegde zijn alle werkwoorden in de zin, dus de persoonsvorm samen met de andere werkwoorden. 

Als er maar één werkwoord in de zin staat dan is dat zowel je persoonsvorm als je gezegde. 

Als er woordjes als  te of aan het  bij het werkwoord staan, horen zij bij het werkwoordelijk gezegde: Ik ben een film aan het kijken.

WG

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
  
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.

Onderwerp

Het onderwerp van de tekst vind je door antwoord te geven op de vraag: wie/wat + pv? 

De persoonsvorm heb je al in een eerdere stap gevonden, dus dit vul je in in de vraag. 

OW

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
  
• wie heeft gegeven?
  
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.

Lijdend voorwerp

Een lijdend voorwerp kan in de zin staan, maar dat hoeft niet. Het lijdend voorwerp vind je door antwoord te geven op de vraag wie/wat + pv + o + overige werkwoorden?

LV

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
  
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.  Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

mv: aan/voor wie + wwg + ow + (lv)?

Let op: Het voorzetsel 'aan' of 'voor' kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

MV

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
  
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen (bwb) in een zin staan.

(Bijna) Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb. Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kunnen ook vraagwoorden zijn of losse woorden.

BWB

• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.
  
• Ik heb hem gisteren een klap gegeven.

Pak een blaadje en een pen

Er komen zo zinnen in beeld. Noteer van alle zinnen het volgende:

Persoonsvorm (pv)

Onderwerp (ow)

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Lijdend voorwerp (lv)

Meewerkend voorwerp (mw)

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

1. Marvin geeft Nederlands op Broklede.

2. In de vakantie heb ik niets gedaan. 

3. Ik heb wel een zonvakantie geboekt.

4. Zal ik u een glas wijn inschenken?

5. Hij heeft namelijk een nieuw huis gekocht. 

6. In Italië eten veel mensen pasta voor middennacht. 

7. Ik heb ze dat gisteren al meegedeeld.

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

1. 1. Marvin geeft Nederlands op Broklede.

• pv = 
• ow = 
• wg = 
• lv =
• mv = 
• bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

• 2. In de vakantie heb ik niets gedaan.
• pv = 
• ow = 
• wg = 
• lv = 
• mv = 
  
• bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

• 3. Ik heb een zonvakantie geboekt voor Anne.
  
• pv = 
  
• ow = 
• wg = 
• lv = 
• mv = 
  
• bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

4. Zal ik u een glas wijn inschenken?

pv =

ow =

wg =

lv =

mv = 

bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

• 5. Hij heeft namelijk een nieuw huis gekocht. 
• pv = 
  
• ow = 
• wg = 
• lv = 
• mv = 
  
• bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

• 6. In Italië eten veel mensen pasta voor middennacht. 
• pv = 
  
• ow = 
• wg = 
• lv = 
• mv = 
  
• bwb = 

pv, ow, wg, lv, mv, bwb

• 7. Ik heb ze dat gisteren al meegedeeld.
• pv = 
  
• ow = 
• wg = 
• lv = 
• mv = 
  
• bwb =