Herhalen Ecologie 4: Kringlopen (Hfst. 8 §1 en 2)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Energiestromen en kringlopen

Herhalen ecologie

Hoofdstuk 8: §1 en 2

Ecosysteem

Ecosysteem is een afgebakend gebied met organismen en de wisselwerking met abiotische factoren in dat gebied.

Belangrijk:

- voedsel en voedingsstoffen (voedselrelaties)

- evenwicht (kringlopen)

Voedselkringloop

Koolstofkringloop

BINAS 93F

Afval-

eters

Entree-opdracht (Naam!)

1. Maak een voedselweb bij de herhalingsopdr. 1 (blz. 268 Nectar)

2. Maak opdr. 4 (voeg deze toe aan je voedselweb)

Klaar?

3. Maak opdr. 2, 3 en 5 (blz. 268)

Tijd: 5 minuten
Hoe: op uitgedeelde blad
Overleg: je mag in 2-tal overleggen
Vragen: probeer zelf, fouten maken mag.

Daarna: Je krijgt feedback op je voedselweb.

Geef feedback

Let op:

• elk organisme is apart vermeld
• pijlen geven de energierichting weer
• Alleen "plankton" mag ook juist gerekend worden.
  
• Er is (vzm) gewerkt van links naar rechts of van boven naar beneden.
• Is het overzichtelijk?
  

Energie

Hoeveelheid voedsel/energie is bepalend voor aantal organismen in een ecosysteem.

Bron van energie: zonlicht

Hoe komen we van zonlicht naar bruikbare energie?

Verschil energie-koolstof

Bij koolstofkringloop komt koolstof bij dissimilatie vrij als CO_2.

Ook reducenten breken afval af door dissimilatie.

_{Als je kijkt naar energie, dan gaat energie 'verloren' als warmte of kinetische energie: dus geen kringloop.}

Productie

Producenten door 

foto-/chemosynthese:
energie uit zonlicht --> chemische energie.

bruto primaire productie (BPP)

Producenten gebruiken deze productie voor:

• brandstof: dissimilatie (D)
• bouwstof: groei/ontwikkeling (NPP)

NPP = BPP - D

Productie

De consument 1e orde gebruikt NPP voor:

• brandstof (dissimilatie)
• bouwstof (groei/ontwikkeling): SP

Consument 2e orde gebruikt SP voor:

• brandstof (dissimilatie)
• bouwstof (groeiontwikkeling): TP

enz.

Biomassa

Biomassa is de hoeveelheid energierijke stof (in een schakel).

Een piramide van biomassa geeft de de hoeveelheid energierijke stof weer in een schakel. 

En neemt dus altijd af door: 

•  dissimilatie (ATP en warmte)
• dode organismen/onverteerde resten

Koolstofkringloop

BINAS 93F

Stikstofkringloop

BINAS 93G

Stikstof

• Waarvoor hebben organismen stikstof nodig?
• Hoe zit de stikstofkringloop 

in elkaar?

Stikstof nodig?

• Vloeibare stikstof
• In natuur als N2 (g) (lucht 78% N2)

Stikstof is nodig voor aminozuren.

En aminozuren zitten weer in DNA, eiwitten, chlorofyl.

Belangrijke bouwstof dus!

Gebruikelijke route

(vergelijk met BINAS 93G)

A: Planten nemen nitraat (NO₃-) op.

B: Er vindt stikstofassimilatie plaats
     vorming aminozuren

(vorming eiwitten is voortgezette assimilatie)

C: Dier eet plant, verteert en assimileert eigen        organische stoffen.

D: Bij dissimilatie komt ureum vrij. 

E: Rottingsbacterien breken ureum af tot NH₃

F: NH₃ lost in (grond)water op tot NH₄+

G: Nitrietbacterien zetten NH₄+ om in NO₂-

H: Nitraatbacterien zetten NO₂- om in NO₃-

Bijzondere route

Sommige bacteriën kunnen ammoniak (NH₃) omzetten in N₂(g). 

Gevolg: bodem minder voedselrijk voor planten.

Weer andere bacteriën kunnen N₂ (g) omzetten in NH₃ (zie afb. 29).

Gevolg: bodem voedselrijker.

!! Groenbemesten

Andere routes

'Verstorende' routes:

- NO₃-  > NH₄+    ammonificatie

- NO₃- > N_{2 (g)    denitrificatie}

Er kan stikstof (tijdelijk) verloren gaan via:

- uitspoeling in de bodem (NH₄- en NO₃-)  

- vervluchtiging (NH₃)