B1 taalacademie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

B1 Taalverzorging

Programma

1. Doel benoemen
2. Korte instructie
3. Aan de slag
4. Afsluiting 

Lesdoel

• Je weet wat de verschillen zijn tussen talen en dialecten en wat taalvariëteiten en taalverandering inhouden. 

   Taal 

* Gewoonlijk spreek je van verschillende talen als twee groepen sprekers elkaar niet kunnen verstaan --> vakantie of verhuizen naar een vreemd land.

* Verschilt de spraak van de ene groep genoeg van de andere groep, maar de sprekers kunnen elkaar enigszins verstaan.

* is de taal van een bepaalde plaats of streek

Dialecten die de status van taal hebben gekregen

• Sommige dialecten zijn zo belangrijk geworden dat ze nu de status van een taal hebben gekregen. Dit betekent dat ze officieel worden erkend als een aparte taal.

• Een voorbeeld hiervan is het Fries. Dit is een echte taal met eigen woorden, grammatica en regels.

Weetjes over het Twentse dialect

• Dialect van het Nedersaksisch.
• Ongeveer 62% van de Twentse bevolking spreekt dagelijks Twents. 
• In de bouw, de zorg en agrarische sector is het Twents de hoofdtaal. 
• Er is niet één 'echte Twentse taal', meer veel verschillen per regio;  bijv. deerntje, maagie, wichie -> meisje.

Testje moedertaalspreker

Laat iemand een sjibbolet uitspreken

zoals

Scheveningse scheepsbeschuit

Angstschreeuw

Taalverandering

Er zijn verschillende redenen waarom een taal verandert:

1. invloed van andere talen: we nemen woorden van andere talen over, bijvoorbeeld toilet uit het Frans

2. gemak: mens is makkelijker te zeggen dan mensch, isg is sneller te typen dan is goed.

3. veranderingen in de maatschappij: nieuwe technieken zorgen voor nieuwe woorden, bijvoorbeeld chatten

Neologisme

Neologismen zijn nieuw bedachte woorden. Soms worden ze door zoveel mensen gebruikt dat ze opgenomen worden in het woordenboek. De rappers van 'De jeugd van Tegenwoordig' zorgden ervoor dat 'watskeburt' is opgenomen in het woordenboek.

Waarom spreken jongeren straattaal?

• Het is een codetaal.     
• Het zorgt voor verbondenheid, maar kan ook mensen uitsluiten.
• Je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort.
  
• Leuke manier om met taal te spelen-> straattaal kent geen regels ->       heeft een hoog 'do it yourself' gehalte.
• Boodschap hoeft niet letterlijk onder woorden                                                 gebracht te worden -> én toch is het verband/                                                       de relatie helder.

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 1 t/m 6 en 8 op pagina 280.

Lees eerst de theorie op pagina 278 en 279.

Klaar? Ga dan stillezen

\

Wat is taalverandering?

1. Taal die alleen verandert op basis van spelling
2. Taal die verandert in de loop van de tijd
3. Wanneer er een woord wordt vertaald
4. Als het spreektaal is

Wat is de grootste oorzaak van taalverandering?

1. leenwoorden
2. gebruiksgemak
3. klankveranderingen
4. Nederlands niet als moedertaal

Wat is een dialect?

1. Een taal die door heel Nederland wordt gesproken.
2. Een variëteit van een taal die lokaal wordt gesproken.
3. Een verouderde versie van een taal.
4. Een mix van verschillende talen.