H4 - T7 - E&M - B8

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

thema 7 - mens en milieu

BS 8 

Energie

Leerdoelen BS 8

Na deze BS ken je:

• de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en mogelijke oplossingen daarvoor 

Begrippen BS 8

broeikaseffect

versterkte broeikaseffect

energiebronnen

biomassa

biobrandstoffen 

energiebesparing

Welke broeikasgassen ken je?

(Versterkt) broeikaseffect

Broeikaseffect:

Zorgt ervoor dat de 

aarde leefbaar is

Versterkt BE: 

Atmosfeer houdt nog

meer warmte vast

CO₂

Meest bekende broeikasgas

Waar ontstaat het?

Methaan

25x sterker broeikasgas dan CO₂

Waar ontstaat het?

Het versterkte broeikaseffect

• Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie), wordt extra warmte tegengehouden, waardoor de temperatuur op aarde extra stijgt.
• Broeikasgassen zijn met name koolstofdioxide, waterdamp en methaan (CH₄).
  
• Vooral het CO_2-gehalte stijgt fors in de atmosfeer
  

Tijdseries van de wereldgemiddelde concentraties van kooldioxide (CO₂), methaan (CH₄) en lachgas (N₂O)

Bron: WMO Global Atmosphere Watch.

Blauwe lijnen zijn maandgemiddelden, rode lijnen zijn vijf-jaar lopend gemiddelden

Tijdserie van de wereld- en vijf-jaar lopend gemiddelde temperatuur toename ten opzichte van de pre-industriele waarde

 Bron: 

UK Met Office.

Globale zeespiegelstijging

De dunne zwarte lijn geeft de langjarige trend weer en laat duidelijk zien dat de zeespiegel steeds sneller stijgt. 

Bron: European Space Agency (ESA) Climate

Oplossingen?

• De fossiele brandstoffen zijn gedurende zeer lange tijd in de grond gekomen en opgeslagen en worden nu in zeer korte tijd opgestookt: langzame of lange koolstofkringloop
  
• Alternatieve duurzame energiebronnen zijn overal op aarde aanwezig, raken niet op en zorgen niet voor die extra CO_{2 in de atmosfeer. Voorbeelden: zon, wind, water, aardwarmte, biomassavergisting (organisch restafval). Deze laatste maakt deel uit van de korte koolstofkringloop.}

Andere oplossingen?

• Uitstoot methaangassen in de landbouw en veeteelt verminderen
• Genetisch gemanipuleerde rijstplant met een verminderde uitstoot van methaangas
• Aanpassing voeding koeien en verbetering opslag en verwerking mest
• Uit mest biogas maken m.b.v. vergisting door micro-organismen
• Energie uit algen (zeewier) halen

opdrachten 

BS 8 -> 

basis: 68 t/m 72

verdieping: 73

Neemt de biomassa in elke schakel toe of af?

1. Neemt toe
2. Neemt af

Welk gas veroorzaakt het versterkte broeikaseffect?

1. zuurstof
2. koolstofdioxide ( CO2)
3. stikstof
4. biogassen

Door welke verstoring in de koolstofkringloop, krijgen we een versterkt broeikaseffect?

1. versnelling van snelle koolstofkringloop
2. versnelling van langzame koolstofkringloop
3. meer sterfte (vorming organische afval)
4. verwering van sedimenten

Waarom is een biobrandstof een koolstofdioxide-neutrale brandstof, en fossiele brandstof niet?

1. Biobrandstof is ontstaan uit producten van de fotosynthese en fossiele brandstof niet.
2. Biobrandstof levert bij verbranding geen koolstofdioxide op en fossiele brandstof wel.
3. Biobrandstof zorgt niet voor een extra hoeveelheid koolstofdioxide in de lucht en fossiele brandstof wel.

Biomassa is:

1. Gewicht van een organisme
2. Gewicht van een organisme minus water
3. Gewicht organisme minus water en mineralen
4. Gewicht organisme minus water mineralen en anorganische stoffen

wat heb je nodig voor biobrandstof? Bacteriën en..

1. zuurstof en water
2. CO2 en water
3. glucose
4. glucose en zuurstof

Wat zijn oorzaken van de milieuproblemen?
(meerdere mogelijk)

1. bevolkingsgroei
2. toename van vervuiling
3. het kappen van bossen
4. andere manier van leven dan heel vroeger

Juist/Onjuist
Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door ... (meerdere antwoorden mogelijk)

1. CO2
2. C6H12O6
3. N2
4. CH4