6.3 - Versterkt broeikaseffect

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

thema 6 - mens en milieu

BS 3

versterkt broeikaseffect

Leerdoelen BS 3

Begrippen BS 3

broeikaseffect

broeikasgassen

versterkte broeikaseffect

effecten van klimaatverandering 

Welke broeikasgassen ken je?

(Versterkt) broeikaseffect

Broeikaseffect:

Zorgt ervoor dat de 

aarde leefbaar is

Versterkt : 

Atmosfeer houdt nog

meer warmte vast

CO₂

Meest bekende broeikasgas

Waar ontstaat het?

Methaan

25x sterker broeikasgas dan CO₂

Waar ontstaat het?

Het versterkte broeikaseffect

• Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie), wordt extra warmte tegengehouden, waardoor de temperatuur op aarde extra stijgt.
• Broeikasgassen zijn met name koolstofdioxide, waterdamp en methaan (CH₄).
  
• Vooral het CO_2-gehalte stijgt fors in de atmosfeer
  

Tijdseries van de wereldgemiddelde concentraties van kooldioxide (CO₂), methaan (CH₄) en lachgas (N₂O)

Bron: WMO Global Atmosphere Watch.

Blauwe lijnen zijn maandgemiddelden, rode lijnen zijn vijf-jaar lopend gemiddelden

nu wat data die het versterkte broeikaseffect ondersteunt

Tijdserie van de wereld- en vijf-jaar lopend gemiddelde temperatuur toename ten opzichte van de pre-industriele waarde

 Bron: 

UK Met Office.

Globale zeespiegelstijging

De dunne zwarte lijn geeft de langjarige trend weer en laat duidelijk zien dat de zeespiegel steeds sneller stijgt. 

Bron: European Space Agency (ESA) Climate

oplossingen... 

Oplossingen?

• vermindering gebruik fossiele 
  
• Alternatieve duurzame energiebronnen  zoals: zon, wind, water, aardwarmte, biomassavergisting (organisch restafval). Deze laatste maakt deel uit van de korte koolstofkringloop.

Andere oplossingen?

• Uitstoot methaangassen in de landbouw en veeteelt verminderen
• Genetisch gemanipuleerde rijstplant met een verminderde uitstoot van methaangas
• Aanpassing voeding koeien en verbetering opslag en verwerking mest
• Uit mest biogas maken m.b.v. vergisting door micro-organismen
• Energie uit algen (zeewier) halen

opdrachten 

BS 3-> 

basis: 29 t/m 39

verdieping 40

laatste 10 minuten: quizvragen in Lessonup

Neemt de biomassa in elke schakel toe of af?

1. Neemt toe
2. Neemt af

Welk gas veroorzaakt het versterkte broeikaseffect?

1. zuurstof
2. koolstofdioxide ( CO2)
3. stikstof
4. biogassen

Nadat de boer een jaar aardappelen op een akker heeft geteelt, kiest hij ervoor om een ander gewas op dezelfde grond te telen. Daarmee voorkomt hij aardappelmoeheid.
Hoe wordt deze vorm van gebruik van landbouwgrond genoemd?

1. monocultuur
2. groenbemesting
3. vruchtwisseling
4. successie

	Sterke toename van mineralen in het water
	Een sterke algengroei in het water
	Het selecteren op gunstige eigenschappen en onderling voortplanten van planten
	Het ophopen van gifstoffen door de voedselketen
	Vorm van bestrijding waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vijanden

Zet de begrippen op de juiste plaats in de tabel.

Veredelen

Eutrofiëring

Waterbloei

Biologische bestrijding

Accumulatie

Plaats de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Lozing van fosfaatrijke wasmiddelen in water

1

2

3

4

5

6

7

Eutrofiëring

meer reducenten

minder licht op de bodem

Planten/algen op de bodem gaan dood

waterbloei

minder zuurstof

Dieren sterven

Een indirect gevolg van eutrofiëring is massale vissterfte. 
Sleep de onderstaande gebeurtenissen naar de juiste plek zodat een juiste oorzaak-gevolg relatie ontstaat tussen eutrofiëring en vissterfte.

1

2

3

4

5

6

door overmatig gebruik van meststoffen neemt de concentratie nitraten in het oppervlaktewater toe

algen gaan bloeien door een overschot aan anorganische stikstofverbindingen in het water

er dringt minder licht door het oppervlaktewater

producenten onder water sterven af

reducenten hebben meer organisch afval af te breken waardoor meer zuurstof wordt verbruikt

vissen sterven omdat er te weinig zuurstof in het water zit

Door welke verstoring in de koolstofkringloop, krijgen we een versterkt broeikaseffect?

1. versnelling van snelle koolstofkringloop
2. versnelling van langzame koolstofkringloop
3. meer sterfte (vorming organische afval)
4. verwering van sedimenten

Waarom is een biobrandstof een koolstofdioxide-neutrale brandstof, en fossiele brandstof niet?

1. Biobrandstof is ontstaan uit producten van de fotosynthese en fossiele brandstof niet.
2. Biobrandstof levert bij verbranding geen koolstofdioxide op en fossiele brandstof wel.
3. Biobrandstof zorgt niet voor een extra hoeveelheid koolstofdioxide in de lucht en fossiele brandstof wel.

Biomassa is:

1. Gewicht van een organisme
2. Gewicht van een organisme minus water
3. Gewicht organisme minus water en mineralen
4. Gewicht organisme minus water mineralen en anorganische stoffen

Wat heb je nog meer nodig wanneer je bacteriën wilt inzetten om biobrandstof (ethanol, butanol) te maken?

1. zuurstof en water
2. CO2 en water
3. glucose
4. glucose en zuurstof

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de hedendaagse milieuproblematiek?

1. bevolkingsgroei
2. toename van vervuiling
3. het kappen van bossen
4. andere manier van leven dan heel vroeger

Juist/Onjuist
Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door ... (meerdere antwoorden mogelijk)

1. CO2
2. C6H12O6
3. N2
4. CH4