Dorpskrant les 7: verwijzingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

Creatief schrijven & spelling
        Dorpskrant:les 7
               VWO/GYM 2
            P2 2024-2025

Lezen

Vorige les heb je geleerd...

... welke vormen van beeldspraak er zijn (metonymia, personificatie, metafoor, vergelijking met als en zonder als).

Voordat we verdergaan: een korte herhaling....

Log in bij LU en doe mee met de les.

Kun je een voorbeeld bedenken van een metonymia?

Mentonymie

Je gebruikt metonymie als je niet rechtstreeks zegt wat je bedoelt, maar een woord gebruikt dat daarmee te maken heeft. Dat woord roept datgene wat je bedoelt als het ware op.

Zo kun je spreken van koppen tellen, terwijl je bedoelt: ‘mensen tellen’. In plaats van het ‘geheel’ (mens) noem je een onderdeel (kop).

Metonymia: 'Marianne Timmer won in 1998 en in 2006 goud.' Wat wordt er bedoeld?

1. hoofdprijs
2. gouden munten
3. de scheikundige samenstelling
4. gouden medaille

Kun je een voorbeeld bedenken van een personificatie?

Personificatie

Iets levenloos krijgt een menselijke eigenschap.

Criteria spelling specifiek

• Verwerk in de krant:
  

• 4 verschillende regels hoofdlettergebruik
  
• 4 verwijzingen -> deze les!
  
• 4 samenstellingen
• 4 samentrekkingen
  
• stijlfiguren/beeldspraak

• De woorden hiervoor bepaal je zelf. Je geeft ze een kleur in de krant.
  

Aan het einde van deze les ...

• ... weet je hoe je verwijzingen moet schrijven; met een -n of zonder -n (alle/allen, beide/beiden). 
  

• Waarom ook alweer? 
  
• In de dorpskrant verwerk je 4 verwijzingen naar keuze. 
  

Wel of geen -n bij verwijzingen

• Beide(n), enkele(n), sommige(n), alle(n), vele(n), andere(n)
  

• 2 categorieën:
  

1. Verwijzingen naar personen 
2. Verwijzingen naar dieren en dingen

Verwijzingen naar personen

• Heeft de verwijzing betrekking op personen? 
• Dan verwijs je met -n.

• Velen deden mee aan het sporttoernooi.
• Anderen hadden geen zin om mee te doen.
• Enkelen hadden zich ziekgemeld. 
• Sommigen kwamen gewoon niet opdagen.

Verwijzingen naar personen

• Uitzondering 1:
• Bij een verwijzing naar een persoon in combinatie met een zelfstandig naamwoord schrijf je geen -n.

• Vele ouders waren aanwezig op de ouderavond.
  
• Sommige collega's kwamen niet naar de vergadering.
  

Verwijzingen naar personen

• Uitzondering 2: Kun je het zelfstandig naamwoord denkbeeldig invullen achter de verwijzing, omdat het eerder in de zin of in de zin ervoor is genoemd? Dan verwijs je zonder -n.
  

• Veel leerlingen deden mee aan het sporttoernooi. Andere (leerlingen) hadden geen zin om mee te doen.
  

Verwijzingen naar dieren/dingen

• Heeft de verwijzing betrekking op dieren of dingen? 
• Dan verwijs je zonder –n

• De cadeautjes zijn alle uitgedeeld.
• De ezels zijn beide nat.
• Sommige van de bomen zijn al groot.
• Deze winkels gaan alle verhuizen.

Meervouds-n bij verwijzing

• A. Sommige van de bomen zijn al groot.
• B. Sommigen van de bomen zijn al groot.

• Welke zin is juist? Waarom?
  

Meervouds-n bij verwijzing

• A. Sommige van de bomen zijn al groot.
  
• B. Sommigen van de bomen zijn al groot.
  

• Welke zin is juist? Waarom? Er wordt verwezen naar een ding.
  

Meervouds-n bij verwijzing

• A. In de pauze dronken sommigen een kopje thee. 
• B. In de pauze dronken sommige een kopje thee. 

• Welke zin is juist? Waarom?
  

Meervouds-n bij verwijzing

• A. In de pauze dronken sommigen een kopje thee.
  
• B. In de pauze dronken sommige een kopje thee.
  

• Welke zin is juist? Waarom? Er wordt verwezen naar personen.
  

Staat er een zn achter?

Nee

Heeft het woord

betrekking op personen?

Nee

Schrijf geen -n

Ja

Schrijf geen -n

Ja

Schrijf wel -n

Aan de slag!

Log in op LessonUp.

Ga naar De dorpskrant les 7 - maak slide 17 en verder...

Enige/Enigen weken geleden hebben vandalen alle/allen ruiten van de dierenwinkel ingegooid.

1. enige
2. enigen

Enige/Enigen weken geleden hebben vandalen alle/allen ruiten van de dierenwinkel ingegooid.

1. alle
2. allen

De meeste/meesten van ons waren goed voorbereid op het survivalweekend.

1. meeste
2. meesten

In het weekend maken vele/velen een uitstapje; sommige/sommigen echter blijven liever thuis.

1. vele
2. velen

In het weekend maken vele/velen een uitstapje; sommige/sommigen echter blijven liever thuis.

1. sommige
2. sommigen

Mijn ouders waren de enige/enigen die niet op de ouderavond konden komen.

1. enige
2. enigen

Stanley nodigde beide/beiden meisjes uit op het tuinfeest van zijn broer.

1. beide
2. beiden

Slechts weinige/weinigen kunnen zich zo’n dure auto veroorloven als een Porsche.

1. weinige
2. weinigen

Sommige/sommigen wetenschappers menen dat klonen geen kwaad kan, andere/anderen hebben daar zo hun twijfels over.

1. sommige
2. sommigen

Sommige/sommigen wetenschappers menen dat klonen geen kwaad kan, andere/anderen hebben daar zo hun twijfels over.

1. anderen
2. andere

De jongens hebben beide/beiden enkele/enkelen euro’s gevonden op straat.

1. beide
2. beiden
3. enkele
4. enkelen

Van de vele/velen voorbijgangers weigerden de meeste/meesten om de flyer aan te nemen.

1. vele
2. velen

Van de vele/velen voorbijgangers weigerden de meeste/meesten om de flyer aan te nemen.

1. meeste
2. meesten

Enkele/enkelen toeristen kochten klompen, andere/anderen gaven de voorkeur aan houten tulpen.

1. enkele
2. enkelen

Enkele/enkelen toeristen kochten klompen, andere/anderen gaven de voorkeur aan houten tulpen.

1. andere
2. anderen

Terwijl de eerste/eersten al over de finishlijn schaatsten, moesten de laatste/laatsten nog starten

1. eerste
2. eersten
3. laatste
4. laatsten

Terwijl de eerste/eersten al over de finishlijn schaatsten, moesten de laatste/laatsten nog starten

1. eerste
2. eersten
3. laatste
4. laatsten

Omdat sommige/sommigen reizigers hun tas op een stoel hadden gezet, konden andere/anderen niet zitten

1. sommige
2. sommigen

Omdat sommige/sommigen reizigers hun tas op een stoel hadden gezet, konden andere/anderen niet zitten

1. andere
2. anderen

Zeeschildpadden en neushoorns zijn ernstig bedreigd, maar de laatste/laatsten worden steeds beter beschermd.

1. laatste
2. laatsten

Er waren honderd deelnemers. Alle/allen finishten binnen de tijd.

1. alle
2. allen

Van alle stiften in de etui zijn er verscheidene/verscheidenen uitgedroogd.

1. verscheidene
2. verscheidenen

De springbok hoort bij de snelste/snelsten op het land.

1. snelste
2. snelsten

Hoewel de meeste/meesten er geen zin in hadden, gingen uiteindelijk alle leerlingen aan de slag.

1. meeste
2. meesten

Nederlanders zijn gemiddeld de langste/langsten ter wereld.

1. langste
2. langsten

In sommige zinnen heeft het verwijswoord betrekking op een zaak/ding én een persoon. Bijvoorbeeld: De fotograaf en zijn camera vielen beide/beiden in het water.
1. Welke schrijfwijze zou jij kiezen in dit geval, beide of beiden?
2. Herschrijf de zin, zodat je het spellingsprobleem omzeilt.
3. Zoek op internet naar spellingsadvies in dit soort gevallen. Vergelijk de adviezen van minimaal twee websites (bijv. Taalunie, Onze Taal).

Lesdoel behaald?

Ik kan de juiste regels toepassen bij het schrijven van een meervouds-n bij verwijzingen.

1. Ja
2. Nee

Extra oefenen

• www.berktekst.nl/spelling-overig/alleallen-sommigesommigen-2/alleallen-sommigesommigen
• www.berktekst.nl/spelling-overig/alleallen-sommigesommigen-2/alle-allen-sommige-sommigen-02
• www.onlinenederlands.nl/pagina702.html
• www.onlinenederlands.nl/page1173.html
• www.onlinenederlands.nl/page1175.html
• www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/NieuwBoek/H2/Spelling/zgtwbw1.htm
  
• www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/NieuwBoek/H2/Spelling/zgtwbw2.htm
  

Opdracht

Werk in je groepje verder aan de opdracht. 

Bedenk artikelen, maak een verdeling en ga een begin maken.