Bestuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Tijd van Jagers en Boeren/prehistorie

Van egalitair naar hiërarchisch

Bestudeer in Compact  kenmerkend aspect 1, 2 en 3

Leg uit wat het verschil is tussen de begrippen uit de vorige dia. Licht ze toe met aspecten uit de ka 1 tot en met 3

egalitair

Hiërarchie

schrift

complexiteit

priesters

Nomadisch

gelijkwaardigheid man -vrouw

Grieken

Koppel de prent hiernaast aan een kenmerkend aspect.

Gebruik de prent om één van de  beperkingen van de Atheense democratie toe te lichten.

Vul je antwoord in op de volgende dia

Koppel de prent hiernaast aan een kenmerkend aspect.
Gebruik de prent om één van de beperkingen van de Atheense democratie toe te lichten.

Romeins bestuur

Binnenland: monarchie -> republiek -> keizer

Overwonnen volken: romanisering waar mogelijk -> burgerrechten

onderdrukking waar nodig-> Joden en Christenen/opstandige volken.

(ka 6 en 7) Maak vraag 2 en 3 van blz 28 van Compact

feodaal systeem

leenheer - leenman (vazal)

eed van trouw <-> onderhoud door het lenen van grond

Idee: als vazal sterft dan gebied terug

Wat zijn oorzaken van het ontstaan van het feodale stelsel?

1. invallen van moslimlegers
2. de omvang van het rijk (o.a. onder Karel de Grote)
3. Het verdwijnen van handel (geld) uit de economie.
4. het gebruik van paarden in het leger

In de vierde eeuw na Christus begon het Romeinse Rijk in West-Europa uiteen te vallen. Dit had onder meer de volgende gevolgen:
• het centraal gezag brokkelde af;
• de handel kwam tot stilstand.
2p 1 Geef per gevolg aan wat ervoor in de plaats kwam.

In de late middeleeuwen herleefden de steden.
2p Noem:
• een oorzaak van deze herleving en
• een gevolg ervan voor de feodale landheren.

Stadsrechten 

 Deze werden verleend door de landsheren. Dat kon bijvoorbeeld gaan om koningen maar ook om graven, hertogen en bisschoppen. De nieuwe steden kregen, in ruil voor trouw aan de landsheer, bijzondere rechten en privileges. Het kon bijvoorbeeld gaan om het recht op zelfbestuur of eigen rechtspraak, maar ook bijvoorbeeld om het recht om een stadsmuur te bouwen of om week- of jaarmarkten te organiseren. Ook kregen veel steden het recht op het slaan van een eigen munt of het heffen van tol.

Dit was allemaal niet ‘gratis’. In ruil voor de verleende rechten moesten kooplieden bijvoorbeeld belasting betalen aan de landsheer.

Koppel onderstaande kenmerkende aspecten aan het verlenen van stadsrechten. Geef aan welk oorzakelijke verbanden er zijn.
ka 13 De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
ka 17 het begin van staatsvorming en centralisatie

In de tijd van Maria van Brabant (1226-1259):
− worden de steden steeds belangrijker voor de vorst en
− wordt de vorst belangrijker voor de steden.
4p Leg uit waardoor:
− de opkomst van de steden de macht van de vorsten versterkte en
− de versterking van de macht van de vorst de positie van de steden verbeterde.

instelling Collaterale Raden

• een voorbeeld van centralisatie (ka 17)
• de oorzaak van het conflict in de Nederlanden (ka 22)

absolutisme  (totale centralisatie) <-> privileges 

Rechts koning Lodewijk XVI die aan zijn minister van Financiën vraagt: 'waar is het geld gebleven'? De minister antwoord: 'ik weet het niet majesteit'. Links lopen een edelman en geestelijke met de inhoud van de schatkist de deur uit. Sportprent uit 1788.

Verlichtingsideeën komen voort uit onvrede met

1. het absolutisme
2. resten van het feodale systeem
3. weerstand tegen de kerk
4. wetenschappelijke revolutie

De Verlichtingsideeën (ka 27) beïnvloeden het bestuur op verschillende wijze.
Noem drie kenmerkende aspecten die volgens jou een causaal verband hebben met deze ideeën

Napoleon

Uitleg:

prent uit 1813

buldog staat voor GB

Man op de troon is Napoleon

Tekst tussen de hond en Napoleon:

"op genade"

Troon gemaakt van geweren en kanonnen, bekleed met doodshoofden.

Gebruik de bron uit de vorige dia.
Bewering : Napoleon wordt meestal gezien als kind van de revolutie maar kan ook gezien worden als representant van het Ancien regime.
Leg uit: (zonder bron) dat de bewering klopt
welke visie de maker van de bron aanhangt. gebruik daarbij een beeldelement uit de bron ter ondersteuning.

Op 30 oktober 1880 deed Ferdinand Domela Nieuwenhuis in het
socialistische tijdschrift Recht voor Allen een oproep aan 'alle arbeiders
van Nederland' om mee te werken aan een enquête over hun
levensomstandigheden. Domela Nieuwenhuis wilde hiermee
een politieke boodschap overbrengen.
welke politieke boodschap Domela Nieuwenhuis wilde overbrengen
aan de rijke burgerij en bij welk kenmerkend aspect dit past (2p)

Op 30 oktober 1880 deed Ferdinand Domela Nieuwenhuis in het
socialistische tijdschrift Recht voor Allen een oproep aan 'alle arbeiders
van Nederland' om mee te werken aan een enquête over hun
levensomstandigheden. Domela Nieuwenhuis wilde hiermee
een politieke boodschap overbrengen.
welke politieke boodschap Domela Nieuwenhuis wilde overbrengen
aan de arbeiders en bij welk kenmerkend aspect dit past (2 p)

gebruik de bron hiernaast voor het beantwoorden van de vraag op de volgende bladzijde

Je kunt de verband brengen met zeker drie kenmerkende aspecten uit de tijd van de wereldoorlogen.
Doe dit door steeds het ka te noemen en een bron element te gebruiken waarmee je je antwoord toelicht

samenwerking in Europa

1. Marshallplan-> voorwaarde een plan voor Europese samenwerking
2. De EGKS -> EEG -> EG -> basis economische samenwerking. Komt een Europese regering naast de nationale regering
3. Europese Unie -> Economische en monetaire Unie (Euro)                                               -> gemeenschappelijke binnen-, buitenlands en veiligheidspolitiek

In een toespraak tot het Europese parlement, waarin hij pleitte voor
verdere Europese eenwording, vertelde de Franse president
François Mitterand over zijn ervaringen als krijgsgevangene van de
Duitsers in de Tweede Wereldoorlog.
2p 29 Leg uit welk verband er gezien kan worden tussen de oorlogservaring van
Mitterand en de Europese eenwording.