Lezen 3F

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoel vandaag

Verschillende onderdelen behandelen voor CE: lezen

Onderwerp, hoofdgedachte, doel en publiek

Onderwerp & hoofdgedachte

Onderwerp: in een paar woorden beschreven waar een tekst over gaat. 

• Vaak vind je het onderwerp in de titel.
  

Hoofdgedachte: een samenvatting van de tekst in één zin.

• Vaak vind je de hoofdgedachte in de inleiding of het slot van de tekst.

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. mbo-opleidingen in Nederland
2. onwenselijke situatie
3. stage mbo
4. stage voor illegale jongeren

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Theorie

• Publiek: voor wie is de tekst bedoeld? 
• Tekstdoel: de reden waarom de schrijver de tekst geschreven heeft. Wat wil de schrijver ermee bereiken? 
• Verschillende tekstdoelen:

1. informeren
2. instrueren/uitleggen
3. overtuigen/betogen
4. overhalen/activeren

Welke leestechniek pas je toe om achter het doel en publiek van de tekst te komen?

1. Globaal lezen
2. Intensief lezen
3. Studerend lezen
4. Zoekend lezen

Om te bepalen of een tekst betrouwbaar is, kijk ik naar:

1. De schrijver, het publiek en de datum van de tekst
2. De bron, het publiek en het doel van de tekst
3. De bron, de schrijver en het doel van de tekst
4. Het publiek, het doel en de datum van de tekst.

Betrouwbaar?

Is deze tekst betrouwbaar? 

is deze tekst feitelijk? 

Denk: wat wil de schrijver? 

Tekst

Betrouwbaarheid teksten

• Deskundigheid auteur;
• Datum van publicatie;
• Objectiviteit;
• Taalgebruik;
• Feiten of meningen;
• Gebruik van bronnen.

Betrouwbaarheid van een tekst

• Niet alles wat je leest is betrouwbaar.
• Een betrouwbare tekst heeft controleerbare feiten. 

Bekijk de uitspraken over betrouwbaarheid van een tekst.
1. Als de schrijver de bron vermeldt, is de tekst betrouwbaar.
2. Als de tekst niet meer actueel is, is de tekst onbetrouwbaar.

Welke uitspraak over betrouwbaarheid van een tekst is juist?

1. Alleen uitspraak 1 is juist.
2. Alleen uitspraak 2 is juist.
3. Beide uitspraken zijn juist.
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Een bijsluiter van medicatie is een betrouwbare tekst.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe kun je de betrouwbaarheid van een tekst controleren?

1. Kijken wie de tekst heeft geschreven.
2. Controleren of de informatie actueel is.
3. De bron van de tekst controleren.
4. Achterhalen waar de informatie vandaan komt.

Welke tekst is (het meest) betrouwbaar?

1. een review op Insta
2. een recensie van een film
3. een tekst met bronvermelding
4. een krantenartikel uit 2010

Lees de instructie voor het kweken van tomaten.
De tekst is een voorbeeld van een ... (06)

Tekst

1. betrouwbare tekst
2. onbetrouwbare tekst

deelonderwerpen 

2.2 - Deelonderwerpen herkennen

• Deelonderwerpen zijn de verschillende kanten van een onderwerp die in een tekst aan bod komen.
• Het vinden van de deelonderwerpen kan je helpen om de structuur van een tekst te begrijpen.
  

Bekijk de tekst. Noteer het onderwerp én de deelonderwerpen.

wat is een deelonderwerp?

wat is een deelonderwerp?

1. een onderwerp van een hoofdstuk
2. een aspect van een onderwerp
3. een aspect van het slot
4. een onderwerp van de eerste alinea

Wat is het deelonderwerp van alinea 2?

1. het slotevenement van Dance4Life
2. Ahoy in Rotterdam
3. beloning voor leerlingen voor hun inzet
4. satellietverbinding

Argumenten beoordelen

• Wat is een feit?
• Wat is een mening?
• Wat zijn (tegen)argumenten? 
• Wat is een redenering?

Argumenten beoordelen 

Twee argumenten:

• Objectieve argumenten
• Subjectieve argumenten

Argumenten

Je mening of standpunt onderbouw je met argumenten. 

Deze kunnen objectief of subjectief zijn. 

objectief: feitelijk, controleerbaar

subjectief: gebaseerd op een gevoel of persoonlijke opvatting

Er zou geen wetenschapper zijn die slim genoeg is om dit virus te maken.

Is dit argument objectief of subjectief?

1. objectief
2. subjectief

Argument 1: 'Vandaag kunnen we beter niet naar buiten gaan, het is koud.'
Argument 2: 'Vandaag kunnen we beter niet naar buiten gaan, het is vijf graden onder nul.'
Welke uitspraak is juist?

1. Argument 1 en 2 zijn objectief
2. Argument 1 is subjectief en argument 2 objectief
3. Argument 1 en 2 zijn subjectief
4. Argument 1 is objectief en argument 2 subjectief

Een betoog

In betoog wil de schrijver je overtuigen. In een betoog vind je dan ook altijd argumentatie daarvoor. Een betoog is altijd subjectief.

Voorbeeld van een betoog: een ingezonden brief

Wat is een betoog?

De opbouw van een betoog

Een betoog is

1. objectief
2. subjectief

Wat is het tekstdoel van een betoog?

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Overtuigen

In de inleiding van je betoog

1. trek je de aandacht en introduceer je het onderwerp en maak je je standpunt duidelijk.
2. stel je jezelf voor.
3. geef je een advies.
4. vertel je over jouw examen.

Kenmerken beschouwing

• Een beschouwing biedt verschillende visies ter overweging aan.
  
• Een beschouwing laat de lezer nadenken.
  
• Een beschouwing heeft een centrale vraag waar meerdere antwoorden op gegeven worden.
  
• Een beschouwing is overwegend objectief.
  
• Een beschouwing is genuanceerd.
  
• De stijl van een beschouwing is zakelijk.

Beschouwen als tekstdoel is:

1. volledig objectief
2. overwegend objectief
3. volledig subjectief
4. overwegend subjectief

Wat is een kenmerk van een beschouwing?

1. De schrijver noemt zoveel mogelijk argumenten om je te overtuigen.
2. De schrijver noemt zowel feiten als verschillende meningen.
3. De schrijver noemt vooral meningen en geeft aan wat de beste argumenten zijn.
4. De schrijver beschrijft vooral zijn eigen mening.

Wat is het doel van een beschouwing?

1. overtuigen
2. overhalen
3. informeren
4. amuseren

Wat ga je in de kern van een beschouwing vinden?
(doel = beschouwen)

1. meningen
2. feiten
3. mening van schrijver
4. drogredenen