Basisstof 2: Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 5: Ecologie

Basisstof 2: Populaties

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg
• Werken 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• Binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en coöperatie onderscheiden;
  
• De dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

Concurrentie & coöperatie

Concurrentie (competitie) gaat bijvoorbeeld om voedsel, partners, ruimte of licht.

• Een territorium zorgt voor het veiligstellen van deze factoren.
• De niche is de rol die een bepaalde populatie speelt in het geheel van relaties in een ecosysteem

Concurrentie & coöperatie

Coöperatie (samenwerking) gebeurt bij de balts, paring en in groepsverband (bij dezelfde soort).

Tussen verschillende soorten is er ook coöperatie: symbiose

• Mutualisme (beide soorten voordeel)
• Commensalisme (1 soort voordeel, 1 soort geen voor- of nadeel)
• Parasitisme (1 soort voordeel, 1 soort nadeel)

1. Alleen commensalisme en mutualisme
2. Alleen commensalisme en parasitisme
3. Alleen mutualisme en parasitisme
4. Commensalisme, mutualisme en parasitisme

Dynamiek van een populatie

De populatiedichtheid geeft het gemiddelde aantal individuen per oppervlakte- of volume-eenheid aan.

• Te hoog: uitputting, snelle verspreiding van ziekten
• Te laag: voortplantingskansen worden sterk verkleind

Dichtheidsafhankelijke factoren zijn afhankelijk van de populatiedichtheid (predatie/parasitisme/ziekten/voedselconcurrentie). 

Dichtheidsonafhankelijke factoren worden veroorzaakt door het klimaat.

1. Alleen in traject 1
2. Alleen in traject 1 en 2
3. Alleen in traject 2 en 3
4. In traject 1, 2 en 3

1. Populatie P
2. Populatie Q
3. Populatie R

Geboorte, sterfte en migratie

Het geboortecijfer van een populatie geeft aan hoeveel organismen er per tijdseenheid door voortplanting ontstaan;

Het sterftecijfer van een populatie geeft aan hoeveel organismen er per tijdseenheid sterven.

De populatiegroei is afhankelijk van het geboortecijfer, het sterftecijfer en de migratie. 

Draagkracht

De draagkracht is de maximale 

populatiegrootte die over langere tijd

kan worden gehandhaafd.

• J-curve

Draagkracht

Als de dichtheidsafhankelijke factoren tegenwerken, neemt de snelle populatiegroei af.

• Een biologisch evenwicht stelt zich in (dynamisch)
• De populatiedichtheid vertoont een S-curve

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 en 2 van thema 5

Hoe: Fluisteren met je buur of voor jezelf

Tijd: 15 minuten

Hulp: Kijk in je boek/binas/ vraag je vuur/steek je vinger op

Klaar: Basisstof 3 lezen

Uitkomst: Basisstof 1 en 2 van thema 5 zijn af