Periode Revoluties Les 5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Periode

Revoluties

Klas 9

De Verlichting

• Filosofische stroming die opkwam in de 18de eeuw
  
• Paste het rationele denken toe op de maatschappij en het menselijk leven
  
• Het verlicht denken stelt kennis en rede superieur aan traditie en m.n. het geloof.
  
• Rationalisme (= gebruik van gezond verstand) vormt het uitgangspunt.
  
• Basisidee: De mens wordt vrij en gelijk geboren
  

De Verlichting

Met rationeel denken kan een eerlijke en betere samenleving worden gerealiseerd en kunnen maatschappelijke problemen worden opgelost. 

Rationeel denken leidt tot kritiek

In de 18de eeuw gingen filosofen het rationele denken toepassen op:

1. De politiek
   
2. De maatschappij
   
3. Het geloof
   
4. De sociale verhoudingen

Kritiek op absolutisme en standensamenleving: oneerlijk en slecht

Machtsmisbruik en onderdrukking

Ongelijkheid en onderdrukking

Oorzaken van de Franse Revolutie

Slecht bestuur door absolutisme

De Verlichting

De Verlichting

Volk moet kunnen meebeslissen over bestuur

Koning en regering moeten zich ook aan de wetten houden

Koning moet geen absolute macht meer hebben

Volksvertegenwoordiging moet beslissingen nemen over het bestuur en de wetten, niet de koning

Koning en regering moeten grondrechten van de burgers respecteren en garanderen

Koning krijgt macht niet van God, maar van volk

Iedereen gelijke rechten

Belangrijke Verlichtingsfilosofen

John Locke

Een koning krijgt zijn macht niet van God, maar van het volk

De macht ligt dus uiteindelijk bij het volk = volkssoevereiniteit

Koning of regering:

• Belangrijkste taak: mensenrechten beschermen
  
• Mogen zelf ook niet boven de wet staan  rechtsstaat
  

Belangrijke Verlichtingsfilosofen

Montesquieu

Scheiding der Machten voorkomt:

• Machtsmisbruik
  
• Onderdrukking
  

Trias Politica:

1. Wetgevende macht
   
2. Uitvoerende macht
   
3. Rechtsprekende macht

Belangrijke Verlichtingsfilosofen

Voltaire

Geen voorstander van democratie

‘Alles voor het volk, maar niks door het volk’

= Verlicht absolutisme

Belangrijke Verlichtingsfilosofen

Rousseau

Een koning is overbodig

Alleen gekozen volksvertegenwoordiging als regering

Sociaal Contract:

• Volk geeft parlement de bestuursmacht
  
• Parlement voert de wil van het volk uit
  
• Volk gehoorzaamt aan wetten van het parlement
  

Opdracht: De Verlichting

Stap 1: Kies een filosoof (Montesquieu, Voltaire, Rousseau, John Locke, Denis Diderot)

Stap 2: Schrijf +/- half A4 over deze filosoof (belangrijke ideeën, levensloop etc.)

Stap 3: Geef antwoord op de volgende vraag: Hoe zie jij de Verlichting terug in jouw eigen leven en/of onze huidige samenleving?

Wat merk jij er bijvoorbeeld van. Focus op de begrippen: vrijheid, gelijkheid en inspraak.